Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2010

Σολωμός-Δημουλά. Απρόοπτες συναντήσεις.

( από conapl.ning.com)

Στον Κρητικό ο αφηγητής, αδυνατώντας να περιγράψει
με γήινους όρους έναν ήχο υπερφυσικό που ακούει, έναν ήχο παραδείσιας,
θείας προέλευσης, καταλήγει λέγοντας:
«Μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας και ο Χάρος»,
βάζοντάς μας να συλλογιστούμε για την τεράστια δύναμη
των δύο αυτών προσωποποιημένων εννοιών, αλλά και για τη συγγένειά τους.

Και δεν είναι μόνο η αλληλοδιαπλοκή των εννοιών στην ορφική και ελευσίνεια λατρεία,
όπου εκεί Διόνυσος και Άδης αποτελούν τη διπλή όψη του ίδιου μυθικού συμβόλου,
όπως παρατηρεί ο Ε. Καψωμένος.
Αντιλαμβάνεται κανείς την αδιάσπαστη σύνθεση που δημιουργούν,
καθώς ο ζωοδότης έρωτας αντιπαλεύει από τη φύση του το θάνατο,
αλλά κι ο θάνατος αποτελεί προϋπόθεση ζωής.
Έννοιες αλληλένδετες, στενά συναρτημένες με το όλο φαινόμενο της ζωής.

Στο τελευταίο της βιβλίο η
Κική Δημουλά, («Τα εύρετρα»),
στο άτιτλο προλογικό ποίημα της συλλογής,
συνδιαλέγεται με τις έννοιες του Έρωτα και του Θανάτου,
με τρόπο ίσως ρηξικέλευθο και ανατρεπτικό.

« Εὐλαβοῦμαι, Ἀνάγκη
ὅτι ἐσύ έπλασες τό συνεχές τοῦ κόσμου
τό δῶσ’ μου, τό δεν ἔχω του.
Ἀλλά τόν ἔρωτα ὄχι, ὄχι ἐσύ, Ἀνάγκη
Τόν ἔρωτα τόν ἔπλασε ὁ θάνατος
ἀπό ἄγρια περιέργεια
νά ἐννοήσει
τι εἶναι ζωή.»

Η Ανάγκη, στην οποία κι οι «θεοί πείθονται», δημιουργεί, πλάθει τα πάντα.
Αλλά τον έρωτα όχι, για την ποιήτρια. Αλλουνού δουλειά είναι ο έρωτας.

Τον έρωτα τον γεννάει ο θάνατος, επιχειρώντας αγριεμένος – αγριεμένος από την αδυναμία του να εννοήσει κάτι που δεν ανήκει στην περιοχή του,
άρα κάτι γι’ αυτόν ακατανόητο – να εννοήσει αυτό που είναι η ζωή.

Ο Έρωτας κι ο Θάνατος ταξιδεύουν από ποίημα σε ποίημα,

από εποχή σε εποχή, από συγκίνηση σε συγκίνηση,
μπορεί ιδωμένοι αλλιώς, αλλά πάντα στο ίδιο βαγόνι. Πώς αλλιώς;

34 σχόλια:

Νίκος είπε...

Ο Έρωτας και ο Θάνατος είναι οι δύο όψεις της ζωής.Ο έρωτας της δίνει νόημα και ο Θάνατος απλώς το ολοκληρώνει.

gyristroula2 είπε...

Πάντως εδώ δεν πεθαίνουν ποτέ οι ποιητές. Το γαρ πολύ του έρωτος...

Πολίνα Μοίρα είπε...

Διονύση μου καλημέρα!
Τι υπέροχη απρόσμενη συνάντηση ήταν αυτή που μας χάρισες!!
Απ'όπου και να το δεις ο Ερωτας με το Θάνατο συναντιούνται..
Και μόνο να σκεφτούμε ότι ο Έρωτας διαλέγεται με την απουσία , που είναι μια άλλη όψη του θανάτου, αρκεί....

Ανώνυμος είπε...

Ίσως επίσης να είναι ο θάνατος που δίνει τόση αξία στην έννοια του έρωτα , που τον κάνει τόσο δυνατό, διότι γνωρίζοντας κάποιος ότι η ζωή δεν κρατάει για πάντα και κάποτε θα αναγκαστεί να χωριστεί από τον/την αγαπημένο/η του, δίνει περισσότερη δύναμη και πάθος!

M.I.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο και Μ.Ι,
Να που, όπως λέγαμε στην τάξη, ανιχνεύοντας τις δυο έννοιες, τις προσεγγίζουμε και αντιλαμβανόμαστε τη "συγγένειά" τους. Μέσα από πολλές οδούς.
Ωραία το θέτεις, Μ.Ι. Ο έρωτας σα μια ψευδαίσθηση αθανασίας, σαν τήν άλλη πλευρά του θανάτου, σαν το πίσω φως.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Γυριστρούλα,
Κατά άλλη άποψη, "(...) μισητό σκήνωμα, θανάτου άθυρμα, συντριμμένον βάζον, εγώ [ο ποιητής], κύμβαλον αλαλάζον" Και όχι μόνο από το " πολύ του έρωτος "...
( Αυτά, για να το "γυρίσω" κι εγώ και να κάνω πως δεν κατάλαβα τα καλά σου λόγια. Αμ, τι; Μόνο εσύ θα έχεις τον τίτλο της γυριστρούλας; )

Χαιρετισμούς στο νησί σας. Που το αγαπάμε...μέχρι θανάτου:-))

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Πολίνα,
Έτσι, για να ξεφύγουμε, ένα μικρό, παιχνιδιάρικο ( αμείλικτα παιχνιδιάρικο..) από την ίδια συλλογή της Δημουλά:

ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΕΠΕΙΓΟΝ
Βάρκα ελήφθη
κουπί και θάλασσα όχι.
Αμέλησες ή τα έκλεψε η ίδια
η μεταφορική τους σημασία;

Γεια, γεια. Α! Και να αρχίσουμε να οργανωνόμαστε για τη συνάντηση. Στα παιδιά άρεσε η ιδέα και προσανατολιζόμαστε σε ένα κυριακάτικο απόγεμα. Θα τα πούμε.

PETROS είπε...

Έρωτας και θάνατος
Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Η, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύουνται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του.
Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος, πεθαίνει το σύμπαν. Η, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στη γη, στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.
Έτσι , από την άποψη της ουσίας ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου. Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής.
Πιο πλατιά, και πιο μακρυά, και πιο βαθιά, ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος. Το δραστικό προτσές δηλαδή ολόκληρης της ανόργανης και της ενόργανης ύλης. Είναι το Α και το ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος θεού. Είναι το είναι και το μηδέν του όντος. Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.
Έξω από τον έρωτα και το θάνατο πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει. Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης εγίνανε, για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο. Και οι τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, ηλεκτρομαγνητική, ασθενής, ισχυρή, βαρυτική, λειτουργούν για να υπηρετήσουν τον έρωτα και το θάνατο.
Όλα τα όντα, τα φαινόμενα, και οι δράσεις του κόσμου είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί, εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου.
Γι αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί κα ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ιδίου προσώπου.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Γεια σου, Πέτρο,

Ευχαριστούμε για το απόσπασμα - είναι του Λιαντίνη, αν δεν κάνω λάθος, ε;
Μπορεί να τα λέει λίγο δύσκολα, αλλά, τουλάχιστον, βλέπουμε κι εδώ μια τέτοια θεώρηση των δύο εννοιών που "συνομιλεί" με το στίχο του Σολωμού και τις πιθανές ορφικές του επιρροές.
Κι αν παρατηρήσεις, ο Λιαντίνης φέρνει κοντά τον "σύμπαντα κόσμο" και τον "σύμπαντα θεό" - μήπως κι αυτό δε μας θυμίζει στοιχεία που είδαμε στον Κρητικό;

Και πάλι σ' ευχαριστούμε.
Τα λέμε αύριο στην τάξη.

Ἅ λ ς είπε...

ωραιο θεμα πιασατε...
τελικα ζουμε για να πεθανουμ ή για να ερωτευουμε?
και τι μονο για αυτα ειναι η ζωη? δεν το δεχομαι...!
ισως ειναι ομως οι δυο βασικες κινητηριες δυναμεις...!

ωραια η συγκριση σολωμου-δημουλα..και εξυπνη!!

φιλια!!!

Νίκος είπε...

Μα Αλς πάντα ωραία θέματα πιάνουμε!!Ναι είναι οι κινητήριες δυνάμεις αλλά αυτό που είπα ισχύει,δηλαδή ο έρωτας και ο θάνατος είναι οι δύο όψεις της ζωής,απλώς ο έρωτας της δίνει νόημα και ο θάνατος το ολοκληρώνει(δεν βλέπω να λες τίποτα για αυτό).Κ. Μάνεση σας το ξαναλέω αν το τεστ την Δευτέρα πονέσει θα έρθω εδώ μετά και μαζί με την αντιπρόεδρο θα σας κάνουμε πρόταση μομφής.Για να μην ξεχνιόμαστε.Η Ηνωμένη Αντιπολίτευση Εξακολουθεί να είναι σε λειτουργία.

φλόγα είπε...

ο έρωτας...ανόητη εφεύρεση που βασανίζει όλους τους κακομοίρηδες που δαγκώνουν τη λαμαρίνα...
ο θάνατος...η αιώνια λύτρωση...μάλλον...καλά δεν ξέρω ίσως...
ο θάνατος είναι το τέλος...ο έρωτας είναι μια δύναμη που σε αποτρέπει από το να φτάσεις στο τέλος...σε ωθεί να συνεχίσεις να πολεμάς...
όταν όμως ο έρωτας δεν είναι αμοιβαίος τότε ισοδυναμεί με θάνατο...γτ βλέπεις τον άλλο να απομακρύνεται από κοντά σου και συ λιώνεις,πεθαίνεις,δεν βρίσκεις νόημα να συνεχίσεις...γι'αυτό όπως είπα και πριν ο έρωτας είναι η πιο ανόητη εφεύρεση που υπάρχει...

Ἅ λ ς είπε...

νικο,
συμφωνω μαζι σου εν μερει. μα δε θεωρω οτι ο θανατος ολοκληρωνει το νοημα της ζωης. Τοτε θα μου πεις τι? δν ξερω... το ψαχνω και ευχομαι να μην το βρω γρηγορα :)
οχιιιιι... εγω θελω δυσκολα θεματακια. Γιατι"σας βαζουμε εδω δυσκολα και σας αγχωνουμε για να μην τα παθαιτε στις πανελλαδικες", μας ελεγε πολυ σοφα ο καθηγητης της λογοτεχνιας στο φροντ!!:)
καλη τυχηηηη

Λενιω,
παλι απαισιοδοξο εισαι παιδι μου; Κι ομως η αγαπη προς εναν ανθρωπο, ο ερωτας μπορει να ειναι οπως λες απο τη μια πλευρα αλλα κ αυτο εχει κτ να μας προσφερει. Βλεπουμε αλλιως τη ζωη, ολα φαινονται πιο χαριτωμενα και εκτιμαμε καλυτερα τις στιγμες. Βεβαια το ιδανικο θα ηταν να υπαρχει ανταποκριση, αλλα αν δεν το ξερει πως θα υπαρξει ;;;

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Φλόγα,
Ίσως γι' αυτό στη Μήδεια:

"Έρωτα εσύ, με περισσή
όταν λαβώνεις δύναμη,
μηδ' όνομα καλό από σε
μηδ' αρετή μπορεί να βγει.

Μα μετρημένα αν πορευτεί
η Κύπριδα, άλλη σαν αυτή
θεά δεν έχει νοστιμιά.

Ω δέσποινά μου, απάνου μου
με το χρυσό δοξάρι σου
μη ρίξεις την αφεύγατη
σαγίτα, που 'χει την αιχμή
βαμμένη στην αποθυμιά."
( μτφρ. Π. Πρεβελάκη)

Και διαφωνία: Αν κάτι είναι ανόητο στον έρωτα, τα θύματά του είμαστε ανόητα. Που ενώ ξέρουμε τι συμβαίνει επανειλημμένα πέφτουμε στην παγίδα του..

( Πώς πάει η γερμανική;;)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο και Αλς,
Η όλη συζήτηση και τα σχόλιά σας δυναμώνει την αίσθηση του στίχου που συνταιριάζει Έρωτα και Θάνατο..
Ή όχι;

φλόγα είπε...

Διονύσηηηη!
μια χαρά πάειη σχολή!τα σπάει!έχει πάρα πολύ τρέξιμο και κουλές ώρες αλλά αξίζει!μαρέσουν πολύ δύο μαθήματα γλωσσολογία και μορφολογία και μάλλον αυτό τον κλάδο θα πάρω αργότερα!επίσης ξέρω από τώρα ποιο μάθημα δεν θα περάσω λόγω στριμμένης και ηλίθειας ελληνίδας καθηγήτριας από την οποία έχουν καεί γενιές και γενιές φοιτητών!:S εμ επίσης λόγω του υψηλού μου και καλά επιπέδου που κρίθηκε μέσω εσωτερικού κατατακτηρίου τεστ των πρωτοετών μόνο στο δικό μας τμήμα(από όλη τη φιλοσοφική είμαστε το μοναδικό που κάνει τέτοιο πράγμα)μου προστέθηκαν ακόμα 8 ώρες ειδικών μαθημάτων που σημαίνει οτι την ώρα που οι υπόλοιποι κολόφαρδοι που μπήκαν σε κατώτερα επίπεδα θα αράζουν,εγώ θα τρέχω στη σχολή...:S
αλλά εντάξει κάκα τα ψέμματα γουστάρω πολύ!α άρχισα και αγγλικά για prof(να τελειώνουμε σιγά σιγά)και γιαπωνεζικααααααα!xDD
που σημαίνει ότι τρέχω συνέχεια!
αλλά έχει πλάκα και δεν σκέφτομαι και τόσο συχνά τον έρωτα που λέγαμε πριν!xPP
όσον αφορά αυτό το θεματάκι έχω να πω ότι δεν μπορείς να προγραμματίσεις πότε και αν θα σου συμβεί και κυρίως δεν μπορείς να το σταματήσεις...

υγ λατρεύω τους γερμανούς καθηγητές αντε και κανα δυο έλληνες και πορώνομαι τρελά που μιλάμε μόνο γερμανικά εκεί και μου φαίνεται παράξενο όταν βγαίνω έξω και ακούω ελληνικά!ντροπή μου ε?

φλόγα είπε...

Αλς
δεν ξέρω ρε συ...εσύ ξέρεις την κατάσταση...είναι και η απόσταση...είναι και ότι είμαι λίγο κότα...και εγωίστρια και ας μου το πει αυτή και εγώ δεν τρώω πόρτα!xPPPPPPPPPP
(ε κράξε με και λίγο για το πιο πάνω σχόλιο με τα γερμανικά!ξέρεις εσύ!xPPPP)

Ἅ λ ς είπε...

χα! νικο μπερδεψαμε εναν καθηγητη της πλασης του διονυση.. ξερεις τι σημαινει αυτο! θριαμβοοος!!!

Διονυση,
ε.. ναι...
εξαλλου πιστευω πολυ στον στιχο:
«Μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας και ο Χάρος»...

Φλογα,
αχαχαχα.. πώς με ξερείιιιις;;;;;;
κανε ο,τι θες με τν ερωτα σου...ο,τι ειναι να γινει θα γινει...
Για τα γερμανικα...-.- τι να πω;;; προδοτρια της ελληνικης;;;;
χμμ... νομιζα θα ημασταν συναδερφοι (και οι δυο στη φιλοσοφικη) αλλα μαλλον ξεσπα ενας πολεμος αναμεσα μας.. χεεχε

φλόγα είπε...

χεχεχεχεχεχεχεχ!αφού ξέρεις πόσο πολύ λατρεύω τα ελληνικά λαττρρεμένη συνάδελφε!(γλυψ γλυψ!χPP)

Ἅ λ ς είπε...

αχαχαχ... μονο μη σε πετυχω σε κανα σχολειο μεθαυριο, αγαπητη συναδελφε,,<:)))

Νίκος είπε...

Εύχομαι και στις δύο να βρεθείτε συνάδελφοι στο 6ο ΓΕΛ Καλλιθέας για να μπορώ να σας "βασανίζω" με τις απορίες μου και τα λοιπά κουσούρια μου.Ναι Αλς θρίαμβος.Πρέπει να το γιορτάσουμε.Έχει καμιά ιδέα?

Ανώνυμος είπε...

Ερως ανίκατε μάχαν, έρως, ος εν κτήμασι πίπτεις, ος εν μαλακαις παρειαις νεανιδος εννυχευεις.
Φοιτας δ' υπερπόντιος εν τ' αγρονόμοις αυλαίς και σ' ουτ' αθανάτων φύξιμος ουδείς,
ουθ' αμερίων σε γ' ανθρώπων.
Ο δ' έχων μέμηνεν.Σύ καί δικαίων αδίκους φρένας παρασπάς επί λώβα, σύ καί τόδε νείκος ανδρών ξύναιμον έχεις ταράξας· νικά δ' εναργής βλεφάρων ίμερος ευλέκτρου νύμφας, τών μεγάλων πάρεδρος εν αρχαίς θεσμών. 'Αμαχος γάρ εμπαίζει Θεός, Αφροδίτα.

Σ.

Νίκος είπε...

Από την Αντιγόνη δεν είναι?Πράγματι πολύ ωραία,ίσως ένα από τα καλύτερα κομμάτια της Αντιγόνης.

Ανώνυμος είπε...

Νίκο,
ναι, από την Αντιγόνη. Εκείνη χάθηκε για μιαν άλλη μεγάλη αγάπη, την αδερφική.
Τον Αίμονα τον θυμάται ,άραγε, κανείς που τον παρέδωσε ο έρωτάς του στα χέρια του θανάτου;

Στέλλα

φλόγα είπε...

thnx nick!μακάρι να βρεθούμε στο school σου και να έχουμε και το Διονύση διευθυντή!xDDDD
εσύ που θέλεις να περάσεις?

Νίκος είπε...

Πολιτικές Επιστήμες και Ιστορία.ΤΙ!?ΔΕΝ ΤΟ ΑΝΑΤΙΝΑΖΩ ΚΑΛΥΤΕΡΑ!!Κ. Μάνεση δεν είναι προσωπικό,αλλά καταλαβαίνετε δεν μπορώ να διατηρήσω κόμμα κατά του διευθυντή του σχολείου.Εϊναι αδύνατο.Δεν θα έχω λόγο ύπαρξης.

Ἅ λ ς είπε...

νικο,
αφου ειπαμε θα κανουμε διαλειμμα απο την αντιπολιτευση.. εξαλλου ενα σχολειο με διευθυντη τον διονυση θα ηταν ο,τι πρεπει...
και μας εγινε ενας αγαπημενος καθηγητης διευθυντης κ ολα μπηκαν σε ταξη (βεβαια δεν εχει καποιο τμημα γτ οι υποχρεωσεις τρεχουν... το μονο που με απογοητευσε οταν ημουν Γ', αλλα τουλαχιστον το σχολειο καλυτερευσε...)

οο... δεν ονειρευομαι να βρεθω αθηνα παντως..χεχε αλλα για το 6ο θα ερχομουν (κανα χρόνο χεχεχε)

Νίκος είπε...

Εντάξει Αλς σταματάω.Όπως επιθυμείς ΑΛς,όπου θέλεις εσύ να πας.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Φλόγα,
Ααααααυτό είναι φοιτητική ζωή!Δημιουργική, ολοζώντανη, παθιασμένη! Έτσι, μάλιστα, έτσι με καταφέρνεις να ζηλεύω λυσσαλέα - πόσω μάλλον που ο χρόνος (μου..)πέρασε.

Τώρα...για πες μου, αλήθεια:Έτσι σου είπανε; Πως επειδή είσαι πολύ καλή κάνεις επιπλέον ώρες;; Είσαι σίγουρη πως δε σου κρύβουν κάτι;!;! :-))) ( Καλά, καλά, αστειάκι ήταν!)

Όσο για τους καθηγητές, εκτός από το κριτήριο της εθνικότητας, δες, βρε παιδί μου, και ένα άλλο: δες, π.χ, αν είναι ή όχι επαρκείς:-)) ( Μπα, σε καλό μου, όρεξη για αστειάκια σήμερα!)

Χαίρομαι που είσαι καλά στη σχολή και στα υπόλοιπα. Καλή συνέχεια!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Φλόγα, Νίκο, Αλς,
ΟΚ, κλείνω θέσεις φιλολόγων ελληνικής και γερμανικής για το 6ο λύκειο. Για μένα, εκτός από τη θέση του διευθυντή, υπάρχει κι αυτή του κάδρου.
Που σημαδεύουν τα παιδιά με τα βελάκια!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,
Καλά τα λέει ο Σοφοκλής, ας τον προσέχουμε: "Ο δ' έχων μέμηνεν.". Χι!
( Άσε που με τόσον έρωτα αυτή η ανάρτηση κοντεύει να γίνει ροζ!)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο μου,
Τι να κάνω, να σε βοηθήσω; Να αυτοανατιναχτώ;

Λοιπόν, επί τη ευκαιρία, ακούστε τι κάνει η στείρα παπαγαλία: Κάποτε διόρθωνα ένα τεστ ιστορίας. Σε κάποιο κεφάλαιο του βιβλίου υπήρχε η φράση "Ο Σόλωνας σηκώθηκε [σε κάποια συζήτηση στη βουλή] και αντιτάχθηκε]. Καταλαβαίνετε τι έπαθα, όταν διάβασα στο γραπτό του μαθητή: "Ο Σόλωνας σηκώθηκε και ανατινάχθηκε" !!!

Άντε, αστειάκια τέλος. Καλά σας διαβάσματα.

Ἅ λ ς είπε...

αχαχαχαχα...! οντως!!! πολλα κεφια βλεπω... διορθωσες τα τεστ φαινεται ...χεχεχε (οχι! δεν το μαντεψα μου το πε ο νικος.. ;) )
κρατα μου θεση τοτε... απο το τιποτα... καλη κ η Αθηνα και αν ειναι το 6ο αριστηηηη!!!!!

Ανώνυμος είπε...

Μα, δες, τι μας κάνει να λέμε, ο άτιμος (άμαχος γαρ εμπαίζει θεός Αφροδίτα)!Μεμηνεν, δε λες τίποτα!

http://www.youtube.com/watch?v=_D9pW-zjgwc&feature=related


Στέλλα