Αναπλήρωση 1 (2011-12) Κρητικός, απόσπασμα 4, στ. 9-38 και απ.5, στ. 1-4

Ας επιχειρήσουμε να αναπληρώσουμε μέσα από το blog την πρώτη μας ώρα που χάσαμε για φέτος . Ας το δοκιμάσουμε και στην τάξη συζητάμε 1) πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι αυτό, 2) όποια απορία/παρατήρηση/ κρίση έχει αφήσει πίσω της αυτή η ιδιότυπη « παράδοση»
Λοιπόν,
*Έχετε δίπλα στο κείμενο το τεύχος φωτοτυπιών που δώσαμε με τίτλο «Μελετώντας τον Κρητικό»
*Κάνετε πρώτα προσεκτική ανάγνωση του αποσπάσματος.
*Αρχίστε να διαβάζετε την «παράδοση» του μαθήματος. Μην προχωράτε, όμως, αν δεν έχετε απαντήσει αυτά που βάζουμε σε αγκύλες. Και για να τα απαντήσετε: 1) εξετάζετε πολύ προσεκτικά το κείμενο, 2) παίρνετε βοήθεια από τις υποσημειώσεις του βιβλίου και 3) από τη φωτοτυπία που έχετε δίπλα σας ανοιγμένη στη σελ. 8).

Στο προηγούμενο μάθημα είχαμε δει τη φεγγαροντυμένη να εμφανίζεται και να κυριαρχεί, να επιβάλλεται στη φύση ( θυμηθείτε το μοτίβο της σιγής (απ.3, στ.1-8), τον τρόπο που περιγράφεται η θεϊκή της ύπαρξη (απ.3, στ. 10-14), αλλά και την ανιούσα κλιμάκωση της φωτοχυσίας (απ.4, στ. 1-8) )
Σήμερα θα σταθούμε στη συνάντησή της με τον Κρητικό και σε ό,τι αυτή η συνάντηση συνεπάγεται.
Ας το δούμε κομμάτι κομμάτι:
α) στ. 9-20,
β) στ. 21-29,
γ) στ. 30-36,
δ) στ. 37-38
ε) στ. 1-4 (απ.5)
[ΕΡ. 1 Δικαιολογήστε αυτό το «τεμάχισμα». Πώς δικαιολογείται; Ποιο θεματικό κέντρο υπάρχει σε κάθε ενότητα; Δώστε ένα τίτλο στην καθεμιά.]

α) στ. 9-20. Η λέξη «τέλος» δίνει κι ένα τέλος στην περιγραφή της επιρροής της φεγγαροντυμένης στη φύση· επικεντρωνόμαστε πια στη συνάντησή της με τον Κρητικό. Κυρίαρχο στοιχείο η δυνατή έλξη που ασκείται ανάμεσα στους δύο [ΕΡ.2 Επιβεβαιώστε το με τουλάχιστον τρία στοιχεία από το κείμενο]
Προσέξτε τη διατύπωση «βαριόμοιρος»: Διαισθάνεται, άραγε, ο Κρητικός τη σπουδαιότητα της υπερβατικής αυτής παρουσίας, καθοριστικής για τη μοίρα του;
Η εντύπωση που προκαλεί στον Κρητικό η παρουσία της δίνεται με μια απροσδιοριστία η οποία όμως υποβάλλει κάποια χαρακτηριστικά( στ. 14-16). Τι μνήμες του ανακαλεί η φεγγαροντυμένη; Ανεβείτε την κλίμακα των στίχων 14-16: μνήμη (σαν κάποια αγιογραφία), φαντασία ( ερωτική φαντασίωση) ή όνειρο συνυφασμένο με την αρχέγονη μνήμη, στα όρια της συνειδητής ύπαρξης; Διαβάστε και την υποσημείωση 33 και τις σημειώσεις της φωτοτυπίας.
Ό,τι κι αν είναι, πάντως, το αποτέλεσμα συνταράζει τον Κρητικό [ ΕΡ.3 σε ποιους στίχους φαίνεται αυτό; ]
Παρατηρήστε πόσο αριστοτεχνικά τοποθετημένη είναι η παρομοίωση των στίχων 19-20, έτσι που μπορεί να αναφέρεται τόσο στο στίχο 18, στη δύναμη με την οποία αναβλύζει η « παλιά κι αστοχισμένη» μνήμη [ ΕΡ. 4 ποιο γνωστό σολωμικό μοτίβο υπάρχει εδώ;], αλλά και ( να αναφέρεται) στο στίχο 21, στα δάκρυα που ξεπήδησαν και θόλωσαν τη ματιά του ναυαγού.

β) στ.21-29 Το πέρασμα έτσι, μέσα από το « βρύση έγινε το μάτι μου κι ομπρός του δεν εθώρα» στην ενδοσκόπηση, στα σωθικά, την ψυχή του Κρητικού, γίνεται φυσικά και αποτελεσματικότερα.
Παρατηρήστε κυρίως σ’ αυτούς τους στίχους την πανταχού παρούσα θεϊκή παρουσία της φεγγαροντυμένης. Αφού κατάκλυσε τη φύση [ ΕΡ. 5 Γυρίστε πίσω, στην προηγούμενη παράδοση και θυμηθείτε τους στίχους], κατακλύζει τώρα και το εσωτερικό , τα σωθικά του Κρητικού. [ ΕΡ 6. Σε ποιους στίχους του αποσπάσματος φαίνεται καθαρά αυτό; ]

γ) στ. 30-36 Η θεϊκή παρουσία εισχωρεί στα μύχια του Κρητικού και διαβάζει το νου και την καρδιά του. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε κι εμείς, αλλάζοντας χρονικό επίπεδο, μέσα από την αναδρομή, να γνωρίσουμε το παρελθόν του ήρωα και ποιοτικά στοιχεία του χαρακτήρα του: Συμφορές, ξεκλήρισμα της οικογένειάς του και απώλεια της αγαπημένης πατρίδας.
[ ΕΡ.7 Στην αφήγηση του παρελθόντος του παρατηρούμε τόσο μία κλιμάκωση όσο και έντονη δραματικότητα. Ποια είναι η κλιμάκωση; (στ. 31-34) και από ποια χρήση της γλώσσας εξυπηρετείται η δραματικότητα;]

δ) στ. 37-38 Με την εξιστόρηση των συμφορών και μέσα στην τωρινή του συμφορά, το ναυάγιο, η ικεσία έρχεται εναγώνια και οριακή. (Παρατηρήστε τις εμφάσεις με την προστακτική, την κλητική προσφώνηση, τις μεταφορές, την αντίθεση, το « μονάχο» που κλείνει τη δίστιχη ικεσία)

ε) απ. 5, στ. 1-4: Ανταποκρίθηκε η φεγγαροντυμένη στην ικεσία του ναυαγού; Υπάρχουν κάποιες αντιθέσεις σ’ αυτούς τους στίχους που μπορεί να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τη στάση που αυτή κρατάει;
Παρατηρείτε ότι από τον επόμενο στίχο, που αλλάζουμε χρονικό επίπεδο και μεταφερόμαστε στο παρόν της αφήγησης, έχει επέλθει στον Κρητικό μία ριζική ψυχική μεταβολή; Κι αν ναι, μήπως ο τρόπος που ολοκληρώθηκε η συνάντηση της φεγγαροντυμένης με τον Κρητικό έχει κάποια σχέση μ’ αυτή τη μεταβολή; Μ΄αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να ξεκινήσουμε την επόμενή μας παράδοση, που ελπίζω αυτή τη φορά να είναι στην τάξη :-)

Απορίες;;; (Θα ήταν χρήσιμο, μια και δεν το συζητήσαμε στην τάξη, να εκφράσετε την όποια απορία ή παρατήρησή σας στα σχόλια, ώστε μέσα απ’ τη συζήτηση να φανούν και στοιχεία που δεν αναφέρθηκαν ή δεν αναπτύχθηκαν)

Άσκηση επεξεργασίας: ( απ. 4, στ.9 – απ. 5, 4): Ποια φαίνεται να είναι η επίδραση της φεγγαροντυμένης στον Κρητικό;
Απαντήστε την ερώτηση είτε στα σχόλια, είτε με e-mail είτε σε χαρτί που θα μου δώσετε στην τάξη.
Άντε, κουδούνι!!!