Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Η φυσικότητα, η αμεσότητα, η "αυθορμησία", το πηγαίο της ποίησης της Μαρίας Πολυδούρη.


Οι απόψεις όσων έχουν μελετήσει το ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη συγκλίνουν σε δύο βασικές διαπιστώσεις: 1) Χαρακτηρίζεται από αμεσότητα, φυσικότητα, "αυθορμησία". 2)Υπάρχουν σ' αυτό αδυναμίες, προχειρότητες. Ας σταθούμε σήμερα στο πρώτο κι ας δούμε πώς περιγράφεται, πώς σχολιάζεται, από τους κριτικούς του έργου της.

Διαβάστε:

*** "Συνήθως η αυθορμησία είναι το έδαφος της πρώτης ύλης, που έρχεται άμεσα από την ψυχή μαζί με τη φωνή, η ίδια φυσική φωνή ως φορέας συναισθημάτων. Χρειάζεται πάντα και κάτι άλλο για να γίνει ποίηση αυτή η πρώτη ύλη. Χρειάζεται τέχνη, που θα μετουσιώσει την ύλη σε μουσική, αφού την απαλλάξει από το βάρος της ζωτικής ανάγκης, που την κρατεί στο επίπεδο των συναισθηματικών εκκενώσεων. Και όμως η ποίηση της Μαρίας Πολυδουρη μοιάζει να' ναι ευθύς αμέσως έτοιμη, χωρίς να 'χει ανάγκη να υποστεί αυτή την αλλοίωση και διαμόρφωση, σάμπως ο παράγων Τέχνη να 'ναι σύμφυτος με την ύλη και βγαίνει μαζί της με τη φωνή. Κινδυνεύει να μην είναι αποτέλεσμα από τη διαμορφωτική ενέργεια του πνεύματος, αλλά κατάσταση ψυχής."

*** "Το βλέπει κανείς πως η ποίηση αυτή είναι σκέτη, απλή ομιλία και εξομολόγηση"
( Γιώργος Θέμελης)


Τα ίδια, περίπου, παρατηρεί και ο Κώστας Στεργιόπουλος:
*** "Γιατί η Πολυδούρη έγραφε τα ποιήματά της όπως και το ατομικό της ημερολόγιο. Η μεταστοιχείωση γινόταν αυτόματα και πηγαία. Κι αν στους περισσότερους της νεορρομαντικής σχολής το βιωματικό στοιχείο - τόσο κυριαρχικό σε όλους τους - ήταν μια πρώτη ύλη που περνούσε από διαδοχικές διαφοροποιήσεις, ώσπου να φτάσει στο ποίημα, γι' αυτήν η έκφραση εσήμαινε κατ' ευθείαν μεταγραφή των γεγονότων του συναισθηματικού της κόσμου στην ποιητική γλώσσα της εποχής, με όλες τις εξιδανικεύσεις, τις ωραιοποιήσεις και τις υπερβολές, που της υπαγόρευε η ρομαντική της φύση κι η ατμόσφαιρα του περιβάλλοντος."

Αλλά και ο Τέλλος Άγρας και ο Γιάννης Χατζίνης:
*** "Η ποιητική γλώσσα και η ομοιοκαταληξία της Πολυδούρη ως και η στιχουργία αυτής, παρ' όλην την ποικιλίαν των ευχερώς χρησιμοποιηθέντων ρυθμών, από της οποίας μετέστη, τέλος εις τον ελεύθερον στίχον, χαρακτηρίζεται υπό φυσικότητος. "


" Η ποιητική έκφραση είναι γι’ αυτήν ζωτική ανάγκη, γιατί λειτουργεί σαν πράξη λύτρωσης από τα πάθη της, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την ψυχική της ηρεμία. Μπροστά σ’ αυτή την επιτακτική ανάγκη έκφρασης, τα ζητήματα τεχνικής περνούν σε δεύτερη μοίρα. Αδυνατεί και, κυρίως, αδιαφορεί να υποτάξει το χειμαρρώδη λυρισμό της σε συμμετρικά σχήματα" (Τέλλος Άγρας).


*** "Ο συνηθισμένος τύπος λογοτέχνη είναι αυτός που ζει για να γράφει. Εκείνος, δηλαδή, για τον οποίο τα ίδια τα πάθη αποκτούν αξία μόνο απ' τη στιγμή που θα βρουν καλλιτεχνική έκφραση. Η Πολυδούρη όμως ζει για να ζήσει. Κι όταν χαράζει στο χαρτί τους στίχους της, δεν αποβλέπει στον αναγνώστη, αλλά στην ίδια τη δική της ανάγκη να δώσει στο ηφαίστειό της διέξοδο". (Γιάννης Χατζίνης)


Εσείς με ποιο τρόπο, μέσα από το ποίημα "Μόνο γιατι μ' αγάπησες", θα μπορούσατε να υποστηρίξετε τα περί φυσικότητας και αμεσότητας της ποιητικής φωνής της Μ. Πολυδούρη;

9 σχόλια:

Ἅ λ ς είπε...

Καλημεραααααααααα...........
Εμενα μαρεσε πολυ το τελευταιο σχολιο-παρατηρηση του Χατζινη....
Πιστευω οτι εχει απολυτο δικιο.Μαρεσει κ ο τροπος που το εκφραζει!!!

Τωρα για την ερωτηση θα απαντησω αυριο μαλλον,γιατι ειναι πολυ πρωι κ δεν μπορω να σκεφτω, δεν εχω κ χρονο.......

Ωραια που αρχισατε τις αναρτησεις για την Πολυδουρη...

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Καλημέρα, καλημέρα!
Βρε παιδί μου, κιόλας ξύπνια, κιόλας στο ιστολόγιο; Το κάνεις και καμαρώνει:-))

Ανώνυμος είπε...

Γεια σας γεια σας!
Τι καλά που βάλατε καινούρια ανάρτηση!
Αν και τέτοια ώρα δεν έχω έμπνευση να γράψω και πολλά, ας γράψω τώρα που προλαβαίνω!
Όντως το ποίημα της Πολυδούρη έχει αμεσότητα.
Γράφει ακριβώς αυτά που νιώθει χωρίς να προσπαθεί να μας κρύψει κάτι.
Γεμάτο συναίσθημα όλο το ποίημα. Μιλάει με ξεκάθαρο τρόπο για την αγάπη της. Λόγια όμορφα και απλά, όπως λέει και ο κ.Στεργιόπουλος είναι σαν να γράφει στο ατομικό της ημερολόγιο.
Εκθέτει τα συναισθήματα της, δεν νομίζω πως σκέφτεται να περάσει κάτι στον αναγνώστη. Μιλάει απλά για τον έρωτά της, με αυθορμητισμό, όπως θα μπορούσε να μιλήσει οποιοσδήποτε άνθρωπος, γι' αυτό πιστεύω πως είναι εύκολη και η ταύτιση του καθενός με όσα το ποίημα λέει.
-Στέφη

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέφη, γεια,
Τα λες όπως -φαίνεται να - είναι: απλά και ξεκάθαρα: Αυτή η αμεσότητα είναι και η πλέον χαρακτηριστική ιδιότητα της ποίησης της Μαρίας Πολυδούρη.
Κι επίσης, πόσο όμορφα παρατηρείς πως η ταύτιση έτσι γίνεται για τον ανγνώστη ευκολότερη.
Καλησπέρες.

Ἅ λ ς είπε...

Γεια σας ξανα!
Καταρχας χθες ξυπνησα νωρις -με το ζορι- γιατι επρεπε να παω καπου, ουφφφ, και λεω δεν μπαινω να δω καμια αναρτηση καινουρια, μιας κ δε μας χαλατε το χατηρι σιγουρα θα υπηρχε πολυδουρη :))...

Τωραααα...
Πραγματικα,λοιπον, η Πολυδουρη μεσω των ποιημάτων της "μιλάει στον εαυτό της" μεν (εξομολογηται), και στον καλό της δε... Αποτυπώνει τις σκέψεις της στο χαρτί,σκέψεις που θα μπορούσαν να ειπωθούν προς των αγαπημενο της. Ο λόγος της απλός ,μεσα απο τον οποιο προβάλεται η φυσικοτητα.Μοιαζει με τον αυθορμητο προφορικο λογο...

Μπορει η Πολυδουρη να μη γραφει για να το δει ο αναγνωστης, αλλα εκεινος ταυτιζεται με τα λογια της. Οι περισσοτεροι οταν διαβασουν το ποιημα θα εχουν καποιο προσωπο στο μυαλο τους, καποια κατασταση (ερωτικη η οχι) που σιγουρα θα εκφραζεται μεσω του ποιηματος!!
Μια γλυκια ,λοιπον, εξομολογηση, αυθορμητη,φυσικη,απλη,χωρις "κρυμενα" και ενοχα μυστικα που μας τη διηγειται ετσι μελωδικα και λυρικα η Πολυδουρη....
Αυτο που μ'αρεσει ειναι που με απλα λογια καταφερε να μας δωσει ολα της τα συναισθηματα με τετοιο λυρισμο, αλλα διατηρωντας αυτην την απλοτητα...

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Πάντως, Ειρήνη,
Μπορεί να μη θεωρείται σπουδαία ποιήτρια η Πολυδούρη από τις Ιστορίες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, αλλά δε συναντάς και εύκολα έργα με αυτή την άμεση εκδήλωση του συναισθήματος, αυτή τη λαχτάρα..

Ἅ λ ς είπε...

Πραγματι, ισως τα καταφερε ετσι γιατι ο,τι αισθανοταν το εγραφε, δεν εψαχνε και πολυ!!
(και μεταξυ μας, καλυτερα, τετοια συναισθηματα ειναι απο μονα τους δυνατα ,δεν χρειαζονται βαριες λεξεις για να τα εκφρασεις, φτανει να τα νιωσεις)ε; :))

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ με την Ειρήνη.
Αν χρησιμοποιούσε περίπλοκες λέξεις θα φαινόταν κάτι το πλαστικό, το στημένο, το ψεύτικο.
Μιλά όμως απλά, εκφράζοντας αυτά ακριβώς που νιώθει.
Αυτό είναι που κερδίζει τον αναγνώστη, τον κάνει να ταυτιστεί, να συγκινηθεί. Οι πολλές σάλτες θα το έκαναν κουραστικό και θα μας έφερναν αναγούλα..

-Στέφη

Ἅ λ ς είπε...

Εεεετσι ακριβωωως...

τωρα να ρωτησω κε Διονυση, τα Χριστουγεννα θα δημοσιευετε αναρτησεις ή ου;;;