Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

¡Viva Chile! ( εκτός ύλης)

στην Αλεξάνδρα, για την αφορμή

Ένας από τους λόγους στους οποίους χρωστάει την ύπαρξή του αυτό το blog είναι και το ότι εδώ μπορούν να βρίσκουν άσυλο οι στιγμές που στην τάξη, κάτω από την πίεση της ύλης και των εξετάσεων, δεν πρόλαβαν να υπάρξουν.
Προχτές, καθώς μοίραζα τις φωτοτυπίες για το μάθημα «Τα αντικλείδια», του Γ. Παυλόπουλου, η Αλεξάνδρα με ρώτησε « Κύριε, από πού ήταν ο Νερούδα;» Είχε στα χέρια της ένα μικρό βιβλιαράκι του Pablo Neruda και διάβαζε από τα ερωτικά του ποιήματα σε απόδοση Αγαθής Δημητρούκα.
Ξεπέρασα την έκπληξή μου και απάντησα «απ’ τη Χιλή». Και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, σε μια άλλη τάξη, σε ένα άλλο σχολείο, σε μια άλλη εκπαιδευτική συνθήκη, το μάθημα θα ξεκινούσε από ‘κει και θα ήταν όλο για το Νερούδα και τη Χιλή. Την πολύπαθη Χιλή, την Isabel Allende, τους Inti Illimani και τις συναυλίες τους στο Λυκαβηττό, τους Quilapayun, τη Violeta Parra, το Victor Jara, το Canto General, βέβαια, του Μίκη Θεοδωράκη και τη συνάντησή του με το χιλιανό ποιητή, τον τρυφερό κινηματογραφικό Il postino, όπου ο Νερούδα συναντάει έναν αγράμματο ταχυδρόμο και τον μυεί στην ποίηση, τόσα και τόσα..

Δεν είπαμε τίποτα για όλα αυτά. Προσπαθήσαμε ανεπιτυχώς να ξεκλειδώσουμε την Ποίηση με ένα από τα αντικλείδια που μας πρόσφερε ο Παυλόπουλος και μάλιστα με τόση επιμονή που, απ’ όσο παρατήρησα, ακόμα και η Αλεξάνδρα άφησε το μικρό βιβλιαράκι στην άκρη, για να το συνεχίσει αργότερα.

Ούτε και σε μιαν ανάρτηση χωράνε πολλά. Ένα μικρό δείγμα μόνο από τα ερωτικά του Νερούδα, me gustas como callas, το οποίο δε συμπεριλαμβάνεται στο μικρό βιβλιαράκι και που μια και στο διαδίκτυο υπάρχουν κάποιες μεταφράσεις του χωρίς…πατρότητα, το μεταφράζω εδώ πρόχειρα. Έτσι, για μια πρώτη γεύση. Και μαζί και το soundtrack της ταινίας il postino (μουσική του Luis Bacalov), που το είχαμε δει και στην κινηματογραφική λέσχη του σχολείου και που για όποιον το έχασε το συστήνουμε ανεπιφύλακτα. Για τα υπόλοιπα περί Χιλής θαυμαστά, έχει ο καιρός!




Me gustas cuando callas porqué estás como ausente
y me oyes desde lejos, y mi voz no te toca
parece que los ojos se te hubieran volado
y parece que un beso te cerrara la boca

Como todas las cosas están llenas de mi alma
emerges de las cosas, llena del alma mía.
Mariposa de sueño, te pareces a mi alma
y te pareces a la palabra melancolia.

Me gustas cuando callas y estás como distante
y estás como quejándote, mariposa en arullo.
Y me oyes desde lejos, y mi voz no te alcanza:
Déja me que me calle en el silencio tuyo.

Déjame que te hable también con tu silencio
claro como una lámpara, simple como un anillo.
Eres como la noche, callada y constelada
Tu silencio es de estrella, tan lejano y sencillo.

Me gustas cuando callas porqué estás como ausente
Distante y dolorosa como si hubieras muerto.
Una palabra entonces, una sonrisa bastan

Y estoy alegre, alegre de que no es cierto.


Μ’ αρέσεις σαν σωπαίνεις, γιατί είναι σαν να λείπεις
κι από μακριά μ’ ακούς, κι η φωνή μου δε σ’ αγγίζει.
Κι είναι σαν τα μάτια σου να έχουνε πετάξει
κι είναι σαν ένα φιλί το στόμα σου να κλείνει


Όπως όλα τα πράγματα είναι γεμάτα απ’ την ψυχή μου
αναδύεσαι απ’ τα πράγματα, γεμάτη απ’ την ψυχή μου.
Πεταλούδα τ’ονείρου, ίδια η ψυχή μου
και ίδια η λέξη μελαγχολία

Μ’ αρέσεις σαν σωπαίνεις και είσαι σαν απόμακρη
κι είσαι σαν παραπονεμένη πεταλούδα που τιτιβίζει.
Κι από μακριά μ’ ακούς , κι η φωνή μου δε σε φτάνει:
Άφησέ με να σωπαίνω με τον ήχο της σιωπής σου.

Άσε με να σου μιλώ κι εγώ σαν τη σιωπή σου
που ‘ναι σα λάμπα φωτεινή, απλή σα δαχτυλίδι.
Σαν τη νύχτα είσαι εσύ, ξάστερη και σιωπηλή.
Η σιωπή σου αστρική, έτσι απλή και μακρινή.


Μ’ αρέσεις σαν σωπαίνεις γιατί είναι σαν να λείπεις.
Απόμακρη και λυπημένη, σα να’ χεις πεθάνει .
Μία σου λέξη τότε, ένα χαμόγελό σου, φτάνουν.
Κι είμαι όλος χαρά, χαρά που αυτό δεν είν’ αλήθεια.


10 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

VIVA CHILE λοιπόν!!!Δεν έχω διαβάσει Πάμπλο Νερούδα αλλά απο το Il Postino πρέπει να είναι ωραίος!!Όσο για τα μουσικά κομμάτια είναι ωραία!!

Στέλλα είπε...

Cuando no puedo mirar tu cara
miro tus pies.

Tus pies de hueso arqueado,
tus pequeños pies duros.

Yo se que to sostienen,
y que tu dulce peso
sobre ellos se levanta.

Tu cintura y tus pechos,
la duplicada pu'rpura
de tus pezones,
la caja de tus ojos
que recien han volado,
tu ancha boca de fruta,
tu cabellera roja,
pequeña torre mía.

Pero no amo tus pies
sino porque anduvieron
sobre la tierra y sobre
el viento y sobre el agua,
hasta que me encontraron.


(Οταν δεν μπορω να κοιταξω το προσωπο σου
κοιταζω τα ποδια σου.

Τα ποδια σου οστέινα τοξα,
τα δυνατα μικρα σου ποδια.

Ξερω πως σε στηριζουν,
και το γλυκο σου βαρος
πανω σ' αυτα ορθωνεται.

Η μεση και τα στηθη σου,
η διπλασιασμενη πορφυρα
των θηλων σου,
η κοχη των ματιων σου
που εχουν αρχισει να πετανε,
το πλατυ σου στομα το φρουτωδες,
τα κοκκινα μαλλια σου,
μικρος μου πυργος.

Ωστοσο δεν αγαπω τα ποδια σου
παρα μονο γιατι περπατησαν
πανω στη γη και πανω
στον ανεμο και πανω στο νερο,
μεχρι να με συναντησουν.

Μτφ. Αγαθη Δημητρούκα)

Πολίνα Μοίρα είπε...

Προχθές στην κατεύθυνση συζητούσμε για την ευστοχία ή μη της επιλογής των κειμένων της ύλης τους.Τα παιδιά με έκπληξή τους άκουσαν ό,τι έγραφε το βιβλίο τους στην αρχή:είναι το πρώτο από μια σειρά βιβλίων, που θα ανανεώνουν τα κείμενα . Είναι βιβλίο -περιοδικό, θα εξελίσσεται, θα εμπλουτίζεται με νέα αφιερώματα σε λογοτέχνες, δεν θα κάνει τη λογοτεχνία μουσειακό απολίθωμα κλπ, κλπ....
Και βέβαια τίποτε δεν άλλαξε τόσα χρόνια...
Πολλά είναι αυτά που θάθελαν να μάθουν τα παιδιά, αλλά οι εξετάσεις καραδοκούν!
Νομίζω πως το νέο σύστημα διδασκαλίας και αξιολόγησης της Λογοτεχνίας έχει σοβαρές πιθανότητες να διορθώσει πολλά από τα κακώς κείμενα, κυρίως δίνει δυνατότητα ελεύθερης επιλογής κειμένων στον διδάσκοντα.
Αρκεί να μην σκαλώσει στα γρανάζια της αδιαλλαξίας μας, της γκρίνιας μας και της μονοκρατορίας του αλάνθανστου Εγώ μας.

Καλή βδομάδα!:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Viva Chile, Νίκο. Θα εκπλαγείς διαπιστώνοντας αντιστοιχίες ιστορικές και κοινωνικές ανάμεσα σε μας και στους χιλιάνους.
Εννοείται πως σου προτείνω να διαβάσεις το "Το σπίτι των πνευμάτων", της Αλλιέντε, ανιψιάς του προέδρου, στο οποίο θα συναντήσεις πολλά κομμάτια από την ταραγμένη ιστορία της πατρίδας της (του 20ου αιώνα). Εσένα, και λόγω Ιστορίας, θα σε ενδιέφερε ακόμα περισσότερο.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,

Εντυπωσιακό πώς ανακατεύοντας τα στοιχεία και με πόσες πεζἐς λέξεις δίνει ποιητική υπόσταση σε σημεία, λεπτομέρειες που δε ... συχνάζουν σε ποιήματα.
Σ' ευχαριστούμε, βιβλιογράφε μας, πάντα ζουμερές οι παραπομπές και οι συμπληρώσεις σου - εμ!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Πολίνα,

Κρατάω την τελευταία σου παράγραφο, που αυτοκριτικά μας γδύνει. Ακόμα κι αν τα πριγράμματα μας στενεύουνε, μας περιορίζουν, έχουμε δει πως έχουμε χίλιους τρόπους για να τα καταστρατηγούμε, άγια παρανομώντας. Κι εγώ περιμένω το καλοκαίρι να "προετοιμαστώ" σχετικά με τις νέες κατευθύνσεις, μου φαίνεται, όμως, πως είναι σε καλό δρόμο - τον προσφέρουν τουλάχιστον.
Εσύ θα έχεις να μα λες πολλά γι' αυτά.

Ανώνυμος είπε...

Εχοντας τελειωσει το Κάμπο στις φλογες του Χουάν Ράλφο θα ήθελα να δω και το Πέδρο Παραμο!!Αλλά καλή πρόταση!!ΘΑ την β΄'αλω στον καταλογο!!(Ο καταλογος καταλαμβανει ολοκληρο δωματιο αλλά τελοσπαντων!!!ΧΑΧΑ!!)

οι μαθητές του Γ3 και Γ4 είπε...

Βρε Διονύση, πόσο συμφωνώ με αυτό το ότι κανονικά..... το μάθημα έπρεπε να στραφεί στη Χιλή και το Νερούδα και όλα όσα συνοδεύουν την ομορφιά αυτού του τόπου. Αλλά πόσο εγκλωβισμένοι είμαστε στα στενά της ύλης στο λύκειο.
Τουλάχιστον στο Γυμνάσιο έχουμε ακόμα την πολυτέλεια να ξεφεύγουμε από το μάθημα-όπου μας δίνεται η ευκαιρία.(Ευχαριστούμε για την ωραία μετάφραση που παραθέτεις την οποία κλέβω πάραυτα!)

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Διονύσης Μάνεσης είπε...

Μαθητές του Γ3 και Γ4,

Ευτυχώς, στο παλιοκαιρισμένο κτίριο της Ελληνικής Εκπαίδευσης οι πόρτες τρίζουν και δεν κλείνουν και καλά. Από τις χαραμάδες, λοιπόν, όλο και βρίσκουμε την ευκαιρία και ξεγλιστράμε και φέρνουμε μέσα "σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής...", είτε στο λύκειο, είτε στο γυμνάσιο. Έχει και τα καλά η χαλαρότητα της εφαρμογής των προγραμμάτων, έχει και τα καλά της η άγια παρανομία:-)

Πολλά φιλιά, νησιώτες.