Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 2011

Αν μ' αφήσεις, θα πεθάνω

Διάβαζα το βιβλίο του πορτογάλου Camilo Castelo Branco (1825-1890) «Ολέθριος έρωτας Αναμνήσεις μιας οικογένειας», (εκδ. Νεφέλη, 2011), που είναι αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος. Η ιστορία ενός έρωτα που νοηματοδοτεί τη ζωή αλλά και που οδηγεί στον όλεθρο. Ο Camilo Castelo Branco, o αγαπημένος Camilo των πορτογάλων, έχει γράψει το έργο του το 1861, έργο που έχει πολλά στοιχεία από τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό.
Στο επίμετρο της προσεγμένης και καλαίσθητης έκδοσης, η μεταφράστρια και αναπληρώτρια καθηγήτρια του πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Παπαδήμα μάς δίνει στοιχεία για τον έρωτα στη ρομαντική του διάσταση, στοιχεία που, δεν μπορεί, θα μας πάνε κοντά σε στοιχεία που θα παρατηρήσουμε και στον Κρητικό του Σολωμού.
Αντιγράφουμε από το επίμετρο: « [οι ήρωες του έργου] θα βιώσουν τον έρωτα στην απολύτως ρομαντική του διάσταση: τον έρωτα που μεταμορφώνει τις ψυχές, επανορθώνει τα σφάλματα, διακηρύττοντας την αγνότητα και την εντιμότητα των προθέσεων και αναζητώντας την αιωνιότητα μέσα στο θάνατο».(σελ.284)


Και: « [ο συγγραφέας επιλέγει] για κεντρικό θέμα τον έρωτα ως ειμαρμένη, ο οποίος προσανατολίζει, ορίζει και καθορίζει τη ζωή και το θάνατο των ηρώων του. Πρόκειται για έναν έρωτα στην πλέον υπερβατική και εξιδανικευμένη μορφή του, έναν έρωτα απαγορευμένο, αδύνατο, αλλά διαρκώς τροφοδοτούμενο από τα ανυπέρβλητα εμπόδια, που καθοσιώνουν μέσω των δοκιμασιών τους «εραστές-μάρτυρες» στο βωμό μιας αληθινής «θρησκείας του έρωτα», η οποία απαιτεί τη μέγιστη θυσία, τη στέρηση της ίδιας της ζωής και την εκούσια και λυτρωτική αποδοχή του θανάτου – ως εκ τούτου έναν έρωτα ρομαντικό στον υπέρτατο βαθμό» (σελ.279)

Στην καταληκτική παράγραφο του επίμετρου (σελ. 285): « Ο θάνατος, προαναγγελθείς ήδη στον πρόλογο, ζοφερός συνοδοιπόρος του έρωτα σε όλους τους αναβαθμούς της κλιμάκωσής του, θα σφραγίσει εντέλει τη μοίρα των τριών τραγικών ηρώων, προσφέροντας έτσι και στους τρεις (…) τη θριαμβευτική έξοδο από τη ζωή και την πανηγυρική είσοδο στην αιωνιότητα, τη μόνη δυνατότητα πραγμάτωσης που γνωρίζει ο ρομαντικός έρωτας».

Μπορείτε να το κάνετε και σαν άσκηση: « Ποιες οι ρομαντικές επιδράσεις που ανιχνεύονται στον τρόπο που περιγράφεται ο έρωτας των δυο ηρώων στον Κρητικό του Σολωμού;" Ή: "Ποια από τα στοιχεία που δίνει η Μαρία Παπαδήμα για το έργο "Ολέθριος έρωτας Αναμνήσεις μιας οικογένειας" παραπέμπουν και στον Κρητικό και ποια διαφοροποιούνται;»

Και, μιλώντας για έρωτα και θάνατο, ας κάνουμε ένα διάλειμμα με ένα τραγούδι που ο Μίνως Μάτσας βρήκε στα συρτάρια του με τα ρεμπέτικα και του έδωσε μια σύγχρονη φόρμα, τονίζοντας τα λυρικά του στοιχεία. Έχει, νομίζω, ενδιαφέρον, να δούμε τον τρόπο που περνάει στο χρόνο η ιδέα αλλάζοντας λίγο τα ρουχαλάκια της. Ακούστε την παλιά εκτέλεση του τραγουδιού, ακούστε και τη διασκευή και ..αποφασίστε ( Εγώ δυσκολεύομαι!)





Όσο για τον πορτογάλο συγγραφέα, εκεί που γίνεται σπαρταριστός είναι όταν ασκεί δριμύτατη και δηκτική κριτική στην καθολική εκκλησία, στα μοναστήρια και στους μοναχούς της χώρας του και της εποχής του. Αλλά αυτά ας τα αφήσουμε για επόμενη ανάρτηση.

13 σχόλια:

Νίκος είπε...

Εγώ μπορώ να συμμετάσχω σε αυτήν την άσκηση;;;;;;;Δεν λέω ο Κρητικός με έκαψε,αλλά θέλω να επανορθώσω!!χαχαχαχα!!Όσο για τον ρομαντικό έρωτα είναι δύσκολος!!Αααααααααααααααααααααααχχχχχχχχχ!!!!!Χαχαχαχα!!

Ἅ λ ς είπε...

το δικό μου βιβλιο και ιστορια δεν καταλαβαίνω ποιος τη γράφει.. που θα πάει θα τον βρω και θα γραψω εναν επιλογο καλο..! :)

YΓ: το τραγουδακι απαιχτο!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

...Μόνο ο ρομαντικός;



Αλς,

Καλό. Ποια εκδοχή προτιμάμε;
( Άνοιξε η σχολή;)

love είπε...

ωραία αυτή η ρομαντική διάσταση του έρωτα, μα τρομερά εξιδανικευμένη. Στάση μοιρολατρική απέναντι στον έρωτα. Τον έρωτα μπορείς για μένα να τον ζήσεις σ όλο του το μεγαλείο στην γη, στην καθημερινοτητα σου και να καείς απο αυτόν, να γεννιέσαι και να πεθαίνεις ταυτόχρονα. Ομως να τον ζεις ΤΩΡΑ κι όχι περιμένοντας, όχι αργοπορώντας, να τον αρπάζεις απ' τα μαλλιά κι όχι να τον φοβάσαι.

Για μένα δεν υπάρχει εξάλλου άλλη ζωή. "Δευτερη ζωή δεν έχει". Πιστεύω στο παρόν του έρωτα κι όχι στο υπερφυσικό μέλλον του.

Ωραία ανάρτηση πάντως! Καλή σχολική χρονια! Ευτυχώς που συνέχισες να γράφεις! Χαρηκα πολύ! :)

Νίκος είπε...

Ο οποιοσδήποτε!!

Στέλλα είπε...

"θα πεθάνω, αν δε σε δω"

http://www.youtube.com/watch?v=7zSqnPGLxXY

Διονύσης Μάνεσης είπε...

στα χαμηλά και στα ψηλά,

Τι ωραία έκπληξη! Τι κάνετε εσείς, εκεί πάνω; Κρατάμε όρθιοι ή συμμετέχουμε στην εθνική κατήφεια παθητικά;

Ωραία τα λες για τον έρωτα. Βέβαια αυτή η εξιδανίκευση στο ρεύμα του ρομαντισμού ήταν ...κλασική αξία και συνοδευόταν από τα στοιχεία της φαντασίας, του απόλυτου, του υπερβολικού, του ιδανικού. Το υπερφυσικό ήταν κάτι πολύ ...φυσικό για τους ρομαντικούς.

Ωστόσο, ακόμα και η ένταση με την οποία περιγράφεις την ανάγκη του έρωτα ("να καείς από αυτόν, να γεννιέσαι και να πεθαίνεις ταυτόχρονα") βλέπεις ότι μας πάει κι εμάς καμιά φορά προς τα εκεί, προς την υπερβολή. Κι αλίμονο, δηλαδή, αν αφήναμε τον έρωτα χωρίς πάθος κι υπερβολή...

Κι η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, πάντως δεν πρέπει να πίστευε σε άλλη ζωή, αφού έγραφε πως "Θε μου, τη δεύτερη φορά που θα 'ρθω για να ζἠσω, όσο η καρδιά κι αν αγαπά, δε θα ξαναγαπήσω". Μάλλον, λέω, θα το έλεγε επειδή ακριβώς ήταν σίγουρη πως δε θα έρθει δεύτερη φορά..:-)

Καλή, αγωνιστική χρονιά και σε σένα. Ας κάνουμε ό,τι μπορούμε.
Χάρηκα που ξαναβρεθήκαμε:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,

Τώρα που μας έβαλες και τον Αλκίνοο, άντε να δούμε τι θα ψηφίσουμε!..

Πολλά φιλιά, ευχαριστούμε για το διακειμενικό παιχνίδι! :-)

Ἅ λ ς είπε...

λοιπόν θα σκεφτοσουν πως ως γνήσιο παιδί της εποχής μου θα διάλλεγα το 1ο κομματι. Αν και μ'αρεσει το μπουζουκι στο αλλο..

ωστοσο, οντως επιλεγω το 1ο αλλα γιατι μου φαίνεται πιο.. ρομαντικο, συναισθηματικο, μελαγχολικό; βγαζει αυτη η μελωδια και η φωνη γλυκα και πονο.
Ναι το 1ο για μένα...

το τραγούδι της στέλλας, μοναδικό!

Νίκος είπε...

Είμαστε Ειρήνη γνήσια παιδιά της εποχής μας;;;;;Συμφωνώ μαζί σου πάντως για τα τραγούδια και τα δύο!!!!Και αντιπρόεδρε τώρα που θα λείπω σου αφήνω προσωρινά τις τύχες της νικηφόρας Η.Α.!!Να την προσέχεις σαν καλός καπετάνιος και μην αφήσεις τον ΠΕΙΡΑΤΗ να την καταλάβει!!ΟΚ;;!χαχα!!

Ἅ λ ς είπε...

διονυση,
δε μας είπες ποιο σαρεσει καλυτερα εσένα! πρέπει να διαλλεξεις αφου εθεσες το ερωτημα.χιχιι

love είπε...

Διονύση, χαίρεται!
Λοιπόν, είμαι της υπερβολής ίσως εγώ στο συναίσθημα. Δεν ξέρω αν είναι κακό.Σιγουρα με πληγωνει πάντως, αλλά δεν θέλω να μπω στη λογική του χλιαρού. Αυτό περι έρωτος.

Εδώ πάνω κάναμε κατάληψη μια βδομάδα.
Τωρα ανοίξαμε.
Λυπάμαι γιατι βλέπω πως πολλοί συμφωνούν με τον νόμο και θέλουν και εξεταστική.
Λυπάμαι που θεωρούν οι πολλοί οτι τίποτα δεν θα αλλάξει.
ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΟΜΑΙ που σαπίσαμε έτσι απ τα 19 μας.
Νιώθω γραφική και αστεία."Γίνομαι αστείος, γίνομαι αστείος".
"Πάνω κάτω σε μια αχόρταγη χώρα.Πληγώνομαι απ αυτή πληγώνομαι"

Διονύσης Μάνεσης είπε...

στα χαμηλά και στα ψηλά,

Γεια σου, βρε χαμηλόψηλο.

Δεν ξέρω αν σαπίσατε/σαμε. Οι συγκυρίες κάνουν ό,τι μπορούν γι'αυτό, βέβαια. Αλλά είναι αυτές που μπορεί να οδηγήσουν σε μιαν αντίδραση. Το πολύ θλιβερό που αντιλαμβάνομαι εγώ είναι πως ακόμα και αν αντιδράσουν κάποιοι, το όλο σκηνικό δε φαίνεται να αλλάζει, να βελτιώνεται.

Ναι "ξαγρυπνάμε σέρνοντας τα άχρηστα δώρα της χώρας", αλλά θέλω να βάζω τον εαυτό μου να πιστεύει πως έτσι, ξαγρυπνώντας, κάποια στιγμή θα συναντηθούμε με το όνειρο.

Φαίνομαι αστείος κι εγώ, μπορεί, αλλά, όπως και με σένα, έτσι και με τόσους μαθητές μου, όταν τους αφουγκράζομαι, λέω, δεν μπορεί, τόση καθαρή δύναμη, τόσο φως, θα βρει κάποια στιγμή μια χαραμάδα και θα περάσει.