Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2011

« Ο Γιώργος Ιωάννου κομίζει ένα νέο «είδος» στην πεζογραφία μας"

Το έχουμε γράψει και σε παλιότερες αναρτήσεις:
Άποψή μας πως είναι εξαιρετικά χρήσιμο (εκτός από ευχάριστο..),
πριν διδαχθούν στην τάξη τα κείμενα του Γ. Ιωάννου
που ανήκουν στην εξεταστέα ύλη, να διαβαστούν άλλα δικά του.
Να αρχίσουν να γίνονται διακριτά τα χαρακτηριστικά της γραφής του,
του τρόπου του, της θεματολογίας του.
Χαρακτηριστικά που αναφέρονται στη σελίδα 245
του σχολικού βιβλίου αλλά και 376 (κυρίως) – 380)
Η ανάγνωσή θα διευκόλυνε και την κατανόηση σημείων
της εισαγωγής του βιβλίου αλλά και των συνοδευτικών κειμένων,
σημείων που σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσαν πιθανώς
να προκαλέσουν κάποιες απορίες ή να φανούν δυσνόητα
(τι είναι, π.χ, το «θρυμμάτισμα του αφηγηματικού χρόνου»
ή η «κυρίαρχη συνείδηση του αφηγητή»)
Τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά περιγράφονται κι από τον
Κώστα Μπαλάσκα στο βιβλίο του
«Ξενάγηση στη νεοελληνική πεζογραφία»
των εκδόσεων Μεταίχμιο.
Ας τα διαβάσουμε:
« Ο Γιώργος Ιωάννου κομίζει ένα νέο «είδος» στην πεζογραφία μας
και έναν νέο ( δικό του) τρόπο ομιλίας. Το νέο είδος είναι
το μικρό αφήγημα, που σε μερικές περιπτώσεις γίνεται διήγημα
και σε κάποιες άλλες τείνει μάλλον προς το χρονογράφημα,
συνήθως «μεικτό» είδος αλλά πεζογραφικά νόμιμο,
χάρη στην τέχνη της ύφανσής του. Τόποι και τύποι ανθρώπινοι,
παλιότεροι και σύγχρονοι, γωνιές και μνήμες της Θεσσαλονίκης
και της Ανατολής, καημοί της προσφυγιάς, της Κατοχής
και του κυνηγημένου έρωτα, σκηνές ζωής και ιστορίας,
εμπειρίες και μαρτυρίες, περιγραφές, σκέψεις, σχόλια και «διδαχές»
διαποτίζουν τα κείμενά του. Ξεκινάει συνήθως από ένα απλό
περιστατικό που ανοίγει και απλώνεται, όπως ανοίγουν
το φύλλο οι νοικοκυρές. Η παρατήρηση ξυπνάει την ανάμνηση,
συναντά την ιστορία, διαπλέκεται με το στοχασμό,
προχωρεί συνειρμικά, συντίθεται σε γοητευτική αφήγηση,
περιγραφική, σχολιασμένη, συγκινημένη.
Αυτό είναι το μικρό αφήγημα, το είδος που καλλιέργησε ο Ιωάννου.
Η τεχνική δεν αλλάζει σε αφηγήματα μεγαλύτερης έκτασης.
Η ομιλία του είναι σε πρώτο πρόσωπο. Ο αφηγητής μιλάει μόνος του,
εις εαυτόν, σαν να μην ακούγεται. Παίρνει την αφόρμηση απέξω
και αμέσως στρέφεται προς τα μέσα, βυθίζεται και ξαναβγαίνει
στην επιφάνεια, παίρνει ανάσα και ξαναβουτάει μετατοπίζοντας
συνεχώς την εστία της ματιάς και του λόγου και αποτυπώνοντας
γεγονότα και καταστάσεις. Η εξωτερική απλότητα με το ρυθμό
και τη χάρη της προφορικότητας αποκαλύπτει τη συγκίνηση,
με τρόπο ελεγχόμενο και ποιητικά αφαιρετικό.
Στον εξομολογητικό τόνο της ομιλίας του το σοβαρό συχνά
συνδέεται με το αστείο, η αναφορά με τον υπαινιγμό
και το υποδόριο χιούμορ, ενώ η γλωσσική ευστοχία και ακρίβεια
ενισχύουν την αμεσότητα και την καθαρότητα της ομιλίας
σε μια γραφή μοντέρνα και παραδοσιακή μαζί.
(…) η αισθητηριακή εμπειρία κινητοποιεί τη συγκίνηση, τη μνήμη,
το στοχασμό και τον εσωτερικό μονόλογο του ομιλούντος υποκειμένου,
του αυτοδιηγητικού αφηγητή, ταυτισμένου με το συγγραφέα
και με τον «ήρωα» της αφηγηματικής πράξης».

Για να τα «δουλέψετε» λίγο τα χρακτηριστικά
αυτά που περιγράφονται, μπορείτε να τα παραλληλίσετε με αυτά που
αναφέρονται στο βιβλίο μας και στις σελίδες 245 και 376.
Υπάρχει κάτι εδώ που δεν αναφέρεται στο βιβλίο μας;
Έχοντας διαβάσει 2-3 κείμενα του Ιωάννου στην τάξη,
αναγνωρίζετε τα χαρακτηριστικά που περιγράφει ο Κώστας Μπαλάσκας;

19 σχόλια:

Ἅ λ ς είπε...

Υ-Π-Ε-Ρ-Ο-Χ-Ε-Σ φωτογραφίες!!!!

εύγε στον φωτογράφο... Το νησάκι ποιο είναι; Τι μας κανεις... αχχχ...

εε.. για τον ιωαννου δε σχολιαζω τιποτα, μαζι με σας τον γνωρισα περσι καλυτερα!

καληνυχτουλααα

Νίκος είπε...

Δεν είμαι πολύ σίγουρος,αλλά νομίζω ότι δεν αναφέρει το σχολικό βιβλίο ότι ο Ιωάννου παίρνει ένα απλό περιστατικό ως πρόφαση και ως ξεκίνημα της ιστορίας του όπως το άνοιγμα φύλλου από τις νοικοκυρές.Κ. Μάνεση μπορείτε να εξηγήγετε λίγο για το χρόνο,διότι στο βιβλίο μπερδεύτηκα λίγο όπως το λέει.

Ανώνυμος είπε...

Κύριε Μάνεση
διάβασα αυτές τις σελίδες που μου είχατε πει τη μέρα που έλειπα(δεν έφταιγα, δεν έφταιγα!! :))...διαβάζοντας το κείμενο στην ύλη μας αλλά και τα υπόλοιπα που περιλαμβάνει το σχολικό βιβλίο, πρόσεξα περισσότερο από όλα το γεγονός ότι από ένα καθημερινό αντικείμενο ή περιστατικό ξεκινάνε να αναδύονται μνήμες διάσπαρτες(νομίζω αυτό το στοιχείο υπάρχει σε όλα!) και με έναν "απλό" τρόπο και από μια "ασήμαντη" αφορμή(ομίχλη, γάλα,εικόνα κλπ) καταφέρνει να μας εντάξει στο κλίμα του και να εμβαθύνει περισσότερο στο παρελθόν του.
Είναι εμφανές ότι ανεπιτήδευτα όπως λέει και το βιβλίο και αποφεύγει τους μελοδραματισμούς. Απλώς σχολιάζει. Παρ' όλα αυτά δε μου φαίνεται ήπιος. Νοσταλγεί, θυμάται, παραπονιέται,Συγκινείται, λυπάται, κατακρίνει, χωρίς πάντα να απευθύνεται σε κάποιον. Τα διηγήματα είναι εικόνες από το παρελθόν του ανάμεικτες με τις σκέψεις του. Μου άρεσε πολύ το "Γάλα".
Νίκο
συμφωνώ ότι είναι λίγο δύσκολο όπως τα γράφει το βιβλίο για το χρόνο. Βέβαια, όταν διαβάζει κανείς τα κείμενά του κάτι καταλαβαίνει. Νομίζω ότι όσον αφορά το χρόνο, δεν έχει συγκεκριμένη χρονολογική σειρά ούτε θέμα , απλώς περιπλανιέται στις αναμνήσεις του, όπως το μυαλό μας πηδάει από τη μία σκέψη στην άλλη.
Δεν είμαι σίγουρη αν το κατάλαβα καλά (Τα φώτα σας Κύριε Μάνεση!)

Μαργαρίτα

Νίκος είπε...

Τα φώτα του ή τη φωτιά του.Θα δούμε.Τώρα που συνθηκολογεί κιόλας!!!Κ. Μάνεση βαγόνι τραίνου για την υπογραφή της παράδοσης θέλετε να έχουμε?Μαργαρίτα ναι καταλαβαίνεις κάτι όταν διαβάζεις το κείμενο,αλλά δυστηχώς στις εξετάσεις πρέπει να γράψει κανείς ότι λέει το σχολικό βιβλίο.Τέλοσπάντων.Μου φαίνεται θα γράψεις καλύτερα στη λογοτεχνία από εμένα.Θα δούμε τον Ιούνιο.Καληνύχτα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,
Το νησάκι είναι υπέροχο - ουδεμία αμφιβολία. Ό, τι και να φωτογραφίσεις εκεί, καλά βγαίνει.

Ε, είπα να ευχαριστήσω λίγο ακόμα τη φιλενάδα μας την twinkle, που τόσο της αρέσουν τα δειλινά στις Καμάρες. Ή όχι;

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Τα κείμενα της εισαγωγής του βιβλίου θα τα δούμε αύριο και θα μιλήσουμε και για το χρόνο, αν και ακόμα είναιλίγο νωρίς. Διαβάζοντας και αναλύοντας τα δύο κείμενα της ύλης μας, θα το συναντήσουμε μπροστά μας το θέμα και θα έχουμε όλον τον καιρό δικό μας για να το καταλάβουμε.
Ες αύριον, λοιπόν.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Μαργαρίτα,

Μια χαρά τα έχεις καταλάβει, μια χαρά δουλειά έκαναν τα κείμενα που διάβασες, τα χαρ/κά που αναφέρονται στην εισαγωγή αρχίζεις και τα αναγνωρίζεις κι εσύ στα έργα του Ιωάννου.
(Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι όταν λείπεις τα μαθαίνεις καλύτερα, ε;!)

Όπως έλεγα και πιο πάνω στο Νίκο, θα δούμε αύριο και μαζί τα χαρ/κά αυτά, θα τα συζητήσουμε, θα διαβάσουμε κι άλλο ένα κείμενό του και, μέχρι να αναλύσουμε και τα δύο της ύλης μας, θα τα έχουμε εμπεδώσει καλά.

Εγώ χάρηκα που βλέπω ότι με την πρώτη ανάγνωση τον "έπιασες" καλά τον Ιωάννου - και νομίζω πως θα σ' αρέσει κιόλας.






Νίκο, Κι η φωτιά φως κάνει..Όσο για τις προβλέψεις του Ιουνίου, παρακαλώ, όχι εκπτώσεις. Και οι δυο άριστα.

Ἅ λ ς είπε...

σίφνος;;;

(μου το μαρτυρησε ο κολλητος μου ο γκουγκλ! χιχιχιχι)πανεμορφη! δεν εχω πάει...

αχ.. νησάκιιιιι

Ἅ λ ς είπε...

7 στο Θεοτὀκη και αναμἐνω με καποια αγωνια τις επομενες νεες και βυζαντινες λογοτεχνιες...


α! ναι στο λεω για να χαρεις με τη χαρα μου..χιχιιχ

Ανώνυμος είπε...

Νίκο

σιγά που θα γράψω καλύτερα !!! Είναι εντελώς απίθανο να προβλέψουμε από τώρα το αποτέλεσμα, οπότε ας το αφήσουμε για την ώρα και ας προσπαθήσουμε να τα μάθουμε καλά, απολαμβάνοντας βεβαίως βεβαίως τους μονολόγους του κύριου Μάνεση!
(μου θυμίζει τίτλο βιβλίου-ΟΙ ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ- 1η έκδοση κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία)
ουφ
Είμαι επιχειρηματικό πνεύμα τελικά!!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,

7 στο Θεοτόκη ( και ακόμα δεν αναρτήσαμε το κείμενό σου;;). Άντε, καλά αποτελέσματα και στα υπόλοιπα. Και μετά...Μετά θα δικαιούσαι ένα ταξιδάκι στη Σίφνο:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Επιχειρηματικό πνεύμα,

Ώστε "ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ", ε;; Πρόσεξε, κακομοίρα μου, γιατί όπου να 'ναι ετοιμάζω και το δεύτερο μεγαλειώδες έργο μου "ΕΞΑΨΑΛΜΟΙ", που θα κυκλοφορήσει σε ένα αντίτυπο με ειδική αφιέρωση!! Για να μην καταφύγουμε σε κλασικότερους τίτλους, όπως "Ο ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΤΗΣ" κλπκλπ Ορίστε μας!

( Αλλά, σοβαρότερα τώρα: σιγά το επιχειρηματικό πνεύμα: πιστεύεις ότι θα το αγόραζε κανείς το βιβλίο μετά απ' αυτά που τραβάει στην τάξη;;)
Καλημέρα, καλημέρα, έρχομαι!

Ανώνυμος είπε...

Κύριεεεε

αυτές οι εκλάμψεις χιούμορ είναι πολύ αστείες!(πρωί πρωί κιόλας που το βρήκατε?) :D

Αφού λοιπόν επιμένετε να ισχυρίζεστε ότι κάνετε βαρετό μάθημα, προτείνω να μην αναφέρουμε στο βιβλίο τίνος είναι οι μονόλογοι!(αέρας μυστηρίου κλπ κλπ)

Αμφιβάλλετε ακόμα για το επιχειρηματικό δαιμόνιο που με διακατέχει????

E.Π.

Νίκος είπε...

Θέλωντας να επέμβω στο τόσο ωραίο σας διάλογο κ. Μάνεση 1)κάνετε τέτοιους μονολόγους που άνθρωπος δεν φαντάζεται και 2)να σας υπενθυμίσω ότι δεν έχετε συνθηκολογήσει ακόμα άρα ο πόλεμος συνεχίζεται.Μην ενοχλείτε λοιπόν τα αθώα παιδάκια με τα σκληρά λόγια σας.Όσο για τα βιβλία που προτείνετε έχω και εγώ κάτι αντίστοιχα όπως ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΡΟΜΕΡΗ ΤΙΜΩΡΙΑ ή ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ.Συνεπώς προσέξτε.Δεν έχετε συνθηκολγίσει ακόμα να σας ξαναυπενθμίζω.

Μαργαρίτα επιμένω ότι θα γράψεις καλύτερα,αλλά αν δεν το πιστεύεις αυτό ας πούμε ότι θα γάψουμε το ίδιο.Μα απόλαμβάνονται αυτοί οι μονόλογοι?Έχεις πάντως επιχειρηματικό πνεύμα.Μου φαίνεται πρέπει να σε προσλάβω για λίγο μάρκετιγκ ή διαφήμιση επί το ελληνικότερον.Μην ακούς τις Σειρήνες.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

E.Π,

Η συμφωνία έκλεισε. Τα κέρδη μισά μισά.ΟΚ;

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,
Ομολογώ την ήττα μου. Ο τίτλος σου είναι προϊόν ιδιαίτερης έμπνευσης και μάλιστα από το λογοτεχνικό πεδίο.

Σοφία Αρμελινιού είπε...

Καλημέρα!
Λοιπόν, όσα χρόνια έχω καταπιαστεί με τη Λογοτεχνία Κατεύθυνσης έχω παρατηρήσει ότι ο Ιωάννου δυσκολεύει τους μαθητές. Ίσως ο τρόπος που προτείνεις με τη σταδιακή γνωριμία μέσω άλλων κειμένων του να βοηθήσει. Τα παιδιά δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη συνειρμική γραφή στους "Συνοικισμούς"....
Ενώ "Στου Κεμάλ το σπίτι" όλα είναι πιο απλά, νομίζω ότι διευκολύνει η παρουσία του μύθου.
Και τα κείμενα όμως πίσω είναι απαιτητικά, δε λέω...

Σοφία Αρμελινιού είπε...

Δειλινό στις Καμάρες ή στο Κάστρο; Στο Κάστρο δεν βλέπεις τη δύση, αλλά η ατμόσφαιρα έχει μια άλλη ένταση. (Εδώ που τα λέμε, στις Καμάρες μόνο το ηλιοβασίλεμα αξίζει...). Η τρίτη φωτογραφία εικονίζει το νυν νεκροταφείο του Κάστρου. Όμως στον ίδιο χώρο το 16ο αιώνα λειτούργησε Σχολή του Παναγίου Τάφου. Δε λέω άλλα, δεν είναι δική μου η ανάρτηση!!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

twinkle,

Καλησπέρα, καλησπέρα,

Τα δυο τελευταία χρόνια που γίνεται στις τάξεις μας, πράγματι βοηθάει. Κι όχι μόνο. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που, μπαίνοντας στην ατμόσφαιρα, στο λόγο του, στον τρόπο του, τούς αρέσει κιόλας.

Νομίζω πως τα θέματα στο "Γάλα", της πρώτης φοράς που "έπεσε" ο Ιωάννου στις εξετάσεις θεωρήθηκαν τα πιο δύσκολα.


Όσο για τις φωτογραφίες...δε χάνεις τίποτα! Και βέβαια η εκκλησία του νεκροταφείου του κάστρου στην τρίτη και βέβαια δειλινό στις Καμάρες, στις άλλες δύο.

Οι αναρτήσεις ανήκουν στους αναγνώστες τους, twinkle. Χαρά όλων 1) να γράφεις όσο θέλεις και 2) να μαθαίνουμε για το ωραίο νησάκι σου:-)

Πολλά φιλιά.