Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2009

Κρίσεις "συμμαθητών" σας για το Αμάρτημα της μητρός μου.



Τη Δευτέρα "μπαίνουμε" στο Βιζυηνό. Είπαμε να το έχετε διαβάσει σπίτι και να ξεκινήσετε εσείς το μάθημα, εκφράζοντας τις πρώτες, άμεσες, είτε θετικές είτε αρνητικές, εντυπώσεις που σας δημιούργησε η ανάγνωση. Μέσα απ' αυτή τη συζήτηση θα αρχίσουμε να προσεγγίζουμε το έργο του θρακιώτη συγγραφέα, τα χαρακτηριστικά της γραφής του, τον τόσο ενδιαφέροντα κόσμο που κλείνει στο έργο του.


Σε ένα παλιό τεύχος του περιοδικού "οδός Πανός" ( Σεπτ. - Δεκ. 1996)
βρήκα γνώμες "συμμαθητών" σας από το Βόλο. Ο συγγραφέας και δάσκαλός τους Κώστας Ακρίβος τις είχε συγκεντρώσει και τις δημοσίευσε εκεί. Ας σταχυολογήσουμε μερικές:

" Το αμάρτημα αυτό δεν εξαγοράζεται ούτε με κοσμικές ποινές, ούτε με θρησκευτικά επιτίμια και ούτε περιγράφεται, όσος καιρός και αν περάσει".

" Το τραγικότερο πρόσωπο στο διήγημα είναι η μητέρα, η οποία είναι δέσμια μιας μοίρας, την οποία όμως δεν καθόρισε η ίδια".

"Το ωραιότερο πράγμα στο Αμάρτημα της μητρός μου είναι το γεγονός πως πρόκειται για ένα αριστούργημα πόνου της μητρικής στοργής και της βαθιάς ανεξιλέωτης οδύνης".

"Μπορεί, άραγε, μια μητέρα, όταν βρίσκεται σε απόγνωση, να απαρνηθεί το παιδί της; Γίνεται να απαλύνει τον αρχικό της πόνο με το να παρακαλεί τον Κύριο να πάρει το αγόρι και να κρατήσει αυτή το κορίτσι; Ίσως δεν βρω λογική απάντηση σ' αυτά τα ερωτήματα".

"Τίποτα πιο οδυνηρό και απαίσιο από το να αγαπάς και να μην αγαπιέσαι ή έστω να νομίζεις πως δεν αγαπιέσαι. Πόσο μάλλον, όταν ο άνθρωπος, αυτός που απογοητεύει τον άλλον είναι η ίδια του η μητέρα!".

"Μέσα από το Αμάρτημα της μητρός μου ο Γ.Β επιχειρώντας να διεισδύσει στα άδυτα της ψυχικής τοπογραφίας, θα αναδείξει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συνείδησης".

"Θα μπορούσε ο συγγραφέας να δώσει ένα τέλος πιο ευτυχισμένο για τη μητέρα, κάτι που θα την έκανε να ξεχάσει και ο αναγνώστης να είναι πιο ανάλαφρος. Δεν το έκανε όμως, αλλά μας άφησε να αναλογιστούμε το βάρος που είχε μια τέτοια πράξη".

"Το Αμάρτημα της μητρός μου είναι ένα παράθυρο στη Θράκη του 19ου αιώνα. Είναι, πιστεύω, μια ανδιαφέρουσα αναδρομή στα ήθη και τα έθιμα, τις αντιλήψεις και τις συνήθειες της εποχής. Μια ευκαιρία σύγκρισης με τα σημερινά δεδομένα, προς αρχή προβληματισμού".

"Ο συγγραφέας με συνθετική ικανότητα και αφηγηματική χάρη παίρνη ως βάση ένα δραματικό περιστατικό - που άλλαξε "τον ρυθμό του κόσμου του"- και δημιουργεί ένα αφήγημα με δραματική πλοκή και ψυχολογικό βάθος".

" Μου προκαλεί δέος και συναισθήματα λύπης, οίκτου και πολλές φορές θυμού, αφού μας είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πώς ένας άνθρωπος, μια μητέρα βασανίζεται τόσο πολύ για ένα σφάλμα, ένα ατύχημα που χαράζει την υπόλοιπη ζωή της".

"Διαφαίνεται η απόγνωση των ανθρώπων, όταν οι προσπάθειές τους αποτύγχαναν, ενώ ο ξενιτεμός δείχνει την προσπάθεια των ανθρώπων να ξεφύγουν απ' τη μίζερη ζωή τους".

"Είναι μια δραματική περιγραφή του αγώνα των ανθρώπων για επιβίωση και για την κατάκτηση έστω και λίγης ευτυχίας".

"Μου κάνει εντύπωση πώς μια μάνα μπορεί να δίνει σαν αντάλλαγμα τα άλλα της παιδιά για να κρατήσει το κορίτσι. Ασύλληπτο!".

Πόσα δεν έχουμε να δούμε (και να πούμε) προσεγγίζοντας το διήγημα...



Για την ώρα, προέχει η σαββατιάτικη ξεκούραση. Να περάσετε καλά.

12 σχόλια:

Ἅ λ ς είπε...

Εμείς σαν τμήμα δεν είχαμε δικαιολογήσει τη μητέρα, ακόμα κ στο τέλος.. Σίγουρα μας συγγίνησε αλλά ΄σκεφτήκαμε και τα παιδιά κ ειδικά το Γιωργή... Ας μην πω τιποτα περισσότερο αφού δεν το κάνατε ακόμα... ΚΑΛΗ ΑΡΧΗ Κ ΚΑΛΗ ΑΠΟΛΑΥΣΗ!!!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Ειρήνη,
Το αξιοπρόσεκτο είναι ότι συμφωνήσατε - ως τμήμα. Τόσα χρόνια που το κάνω το μάθημα δε θυμάμαι να έχει συμβεί ποτέ αυτό με το Αμάρτημα. Και αυτό, νομίζω, είναι άλλη μια ομορφιά ενός έργου. Να σου αφαιρέσει την κατηγορηματικότητα, το απόλυτο μιας κρίσης, να σε "αναγκάζει" να φωτίζεις ένα πρόσωπο, ένα γεγονός από πολλές πλευρές.
Ναι, θα τα πούμε και στο τέλος.

Ανώνυμος είπε...

Προσωπικά θεωρώ πως η μάνα είναι απαράδεκτη. Βασίκα όχι σαν άτομο γενικά, γιατί-αν και φρικτό- θα μπορούσε να συμβεί κάτι παρόμοιο στον καθένα. Αλλά σαν μάνα είναι η χειρότερη που έχω γνωρίσει μέχρι τώρα. Λογικά είναι μικρή σε ηλικεία, τουλάχιστον εμένα έτσι μου φάνηκε μέσα από το κείμενο, άρα δεν έχει ούτε την πείρα, ούτε και την ωριμόητα να μεγαλώσει ένα παιδί, πόσο μάλλον τέσσερα. Πέρα απο αυτό όμως, η μάνα μετά κάνει τα αδύνατα δυνατά για να τη συγχωρέσει ο Θεός για το αμάρτημα που διέπραξε. Ο φόβος και ο εγωισμός της πιστεύω είναι αυτός που την κάνει πάνω απ'όλα να παραμελλεί τα παιδιά της. Είναι απαράδεκτη και ανίκανη να αναλάβει τις ευθίνες που έχει μια μητέρα. Εντάξει, με τα δεδομένα εκείνου του καιρού δεν τους ένοιαζε αν είναι έτοιμη μια γυναίκα για κάτι τέτοιο ή όχι, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα πράγματα. Χαίρομαι που δεν είναι αυτή η γυναίκα μάνα μου. Από την άλλη όμως την λυμάμαι. Της έρχονταν όλα στραβά στη ζωή της και δεν είχε που να στηριχτεί, ο άντρας της είχε πεθάνει. Έκανε πολλά, πάρα πολλά, που άλλος στη θέση της δεν θα τολμούσε, δεν θα είχε τη δύναμη. Το θέμα είναι ότι δεν έκανε αυτά που πραγματικά έπρεπε να κάνει... Αν είχε προσπαθήσει με την ίδια αποφασιστικότητα και δύναμη να παρέχει στα παιδία της τα απαραίτητα θα ήταν λιγότερο αντιπαθείς. Αυτή όμως έκανε λάθος κινήσεις και έπαιρνε λάθος επιλογές τη μια πίσω απ'την άλλη! Και αμάν μ'αυτό το φόβο της οτί την τιμωρούσε ο Θεός! Φανταστείτε τί μηνύματα μας περνάει η θρησκεία μας.. Έλεος, τί αντιλήψεις είχε ο κόσμος εκείνη την εποχή!
Τέλος πάντων, αρκετά φλυάρισα πάλι!
Καλύτερα να τα πούμε όλα στο σχολείο γιατί μπορεί να 'μαι και τελείως λάθος...
-Στέφη

Ανώνυμος είπε...

Α, και ένα τελευταίο.
Μου φαίνεται τελείως παράλογο να γίνεται τέτοιου είδους υιοθεσία.
Το κορίτσι που υιοθέτησε η μάνα μετά το θάνατο της Αννιώς είχε και τους δύο γονείς του, τους οποίους παρουσίαζε μάλιστα πολύ στενοχωρημένους που έδιναν το παιδί τους.
Ακόμη η μάνα καλά καλά δεν μπορούσε να μεγαλώσει τα παιδιά που είχε, πώς της επέτρεψαν να πάρει και άλλο? Ούτε πλούσια ήταν και έκανε και τη μία γκάφα μετά την άλλη...
Πώς γίνεται λοιπόν?

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέφη,
Ναι, θα τα πούμε στην τάξη, αλλά τη χαίρομαι τη βιασύνη σου! Όπως και την ξεκάθαρη θέση σου.
Δεν ξέρω αν είσαι λάθος, όπως λες, δεν ξέρω αν υπάρχει οπωσδήποτε σωστό και λάθος σε πολύ καθαρή μορφή. Και, όντως, θα το συζητήσουμε αύριο, θα ακουστούν, ελπίζω κι άλλες, διαφορετικές απόψεις.
Εκείνο μόνο που θα ήθελα να μετρούσε πάντα στην κρίση μας είναι το πλαίσιο. Όχι σαν απαλλακτικό ή επιρριπτικό ευθυνών. Αλλά ως επιρροή. Λες, π.χ, πως είναι απαράδεκτοι οι γονείς που δίνουν το παιδί τους για υιοθεσία - και είναι και στενοχωρημένοι κι από πάνω.. Τι τους ανάγκαζε να κάνουν η ανέχεια, για το καλό του παιδιού τους κιόλας; Τηρουμένων των αναλογιών, πώς κρίνεις τις μανάδες που περνάνε με τις σχεδίες των λαθρομεταναστών με τα μωρά στην κοιλιά ή στην αγκαλιά; Είναι επιλογή τους να το κάνουν ή "επιλογή" τους; Κι αν είναι "επιλογή" τους, ποιος την ορίζει; Είδες πώς τώρα, εκ του ασφαλούς, από την απόσταση του χρόνου, με όποια αλλαγή έχει φέρει αυτή η απόσταση, πώς κριτικάρεις τα ολέθρια αποτελέσματα της "ἁμαρτίας", με την έννοια που την αισθάνεται ένας χριστιανός την εποχή εκείνη;
Και λοιπά και λοιπά.
Γι' αυτό σου λέω πως είναι δύσκολο ν'αποφασίσουμε, να καταδικάσουμε ή να επιβραβεύσουμε με απόλυτο τρόπο. Ωστόσο, η διαδικασία κρίσης και εμβάθυνσης στην οποία μπαίνουμε, και μόνο αυτή, δεν είναι ένα κέρδος;

Τώρα άρχισα να φλυαρώ εγώ...Κι αυτό ξέρεις εκ πείρας πόσο επικίνδυνο είναι! :-))
Αύριο στις 10 τα λέμε:-)

Ανώνυμος είπε...

ΚΥΡΙΕ ΜΑΝΕΣΗ ΕΜΑΘΑ ΠΩΣ ΤΟ [ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΜΟΥ]ΕΧΕΙ ΞΑΝΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ. ΘΑ ΠΑΜΕ ΝΑ ΤΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ
[ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΠΟΛΥ] [ΑΡΗΣ]

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Άρη,
Βρε, πού το άκουσες; Εγώ δεν το ξέρω. Αν είναι έτσι, και βέβαια θα πάμε.
Είναι και φέτος, όπως και πέρυσι, στο θέατρο Τέχνης;

kiara είπε...

Βρήκα αυτό το μπλογκ τυχαία γιατί ψάχνω να κατεβάσω το σχολικό αυτό βιβλίο το οποίο έχω χάσει και μου λείπει ιδιαίτερα. Αν μπορεί κάποιος να με βοηθήσει θα του είμαι ευγνώμων.
Όσο για το διήγημα αυτό, πάνε πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που το διάβασα αλλά με σοκάρει λίγο το "δε δικαιολογήσαμε τη μητέρα" λόγω του ότι ο Βιζυηνός δεν έδωσε ποτέ κατ' εμένα επίπεδους χαρακτήρες και άρα κατεπέκταση κατατασσόμενους σε κατηγορίες. Η μητέρα είναι μια τραγική φιγούρα, κομμάτι της εποχής της. Οι τύψεις της δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις θρησκευτικές της αντιλήψεις, η ευθύνη είναι αυτή που την κυνηγά ίσως περισσότερο. Η εμμονή της με το κορίτσι είναι κυρίως ιδεοψυχαναγκαστική, φροντίζοντάς το κατευνάζει τις ιδεοληψίες που τη βασανίζουν. Ίσως η ανάλυση αυτή να είναι περισσότερο ψυχολογική παρά λογοτεχνική αλλά δεδομένης της παραμονής του Βιζυηνού στη Λειψία και της σχέσης του με τον Βουντ, ίσως να αξίζει μια άλλη οπτική στα πράγματα, πιο σύνθετη, πιο κοινωνική, πιο ψυχολογική. Ο Βιζυηνός είναι απίστευτη, μοναδική περίπτωση και χρειάζεται την αμέριστη προσοχή μας για να τον προσεγγίσουμε.
Συνεχίστε την καλή δουλειά,
Χριστοθέα

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Χριστοθέα,
Ευχαριστούμε για τη συμβολή στη συζήτηση (που ακόμα δεν κάναμε, είναι αλήθεια..)
Ναι, καμία αντίρρηση. Ούτε ως προς τη ματιά στη μητέρα, ούτε ως προς την προσεκτική προσέγγιση που απαιτείται. Οι γνώμες που διάβασες στην ανάρτηση δεν προέρχονται από την τάξη μας. Εμείς δεν προλάβαμε ακόμα να σχηματίσουμε άποψη/γνώμη.

Όσο για το σχολικό βιβλίο, αν δεν το θέλεις σε ηλεκτρονική μορφή, μπορείς βέβαια, ως σχολικό, να το αναζητήσεις σε κάποιο βιβλιοπωλείο ( Είναι, μάλιστα, και πολύ φτηνό). Δεν ξέρω, δυστυχώς, αν μπορείς να το κατεβάσεις από κάπου.

Σ' ευχαριστούμε πολύ και πάλι.

Στελιος Μαυροματης είπε...

Βιζυηνος...Απο τους αγαπημενους μου λογοτεχνες...ισως και ο αγαπημενος μου μαζι με τον Ριτσο....ειμαι πολυ χαρουμενος που κανω Βιζυηνο στη 3η λυκειου...τυχαια μπηκα στο blog καθως εκανα μια εργασια πανω στο κειμενο του Πολεμη "Η Μαννα"...μπραβο για το θεμα σας.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Γεια σου, Στέλιο,
Ναι, τι κρίμα...Το Ρίτσο τον έβγαλαν φέτος από την ύλη.( Ωραίο δώρο για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, ε;)

Καλή δύναμη για φέτος, καλή συνέχεια. Όποτε θέλεις, εδώ είμαστε! :-)

Ανώνυμος είπε...

θέλω να σας πληροφορήσω ότι ξεκίνισε στο θέατρο τέχνης η παράσταση ''Το Αμάρτημα της Μητρός μου'' του Γεωργίου Βιζυηνού

ενημερωθήτε άμεσα απο την ομάδα που φτιάχτηκε στο facebook για την παράσταση.

Αυτή η ομάδα δημιουργήθηκε για να γίνει γνωστή η σπουδαία αυτή παράσταση σε ανθρώπους που εκτός από το PC τους θέλουν να ασχολούντε και με άλλες μορφές ψυχαγωγίας, όπως το θέατρο.
Επίσης για να μπορέσει να εκφράσει όποιος το επιθυμεί την άποψή του για την παράσταση και τους συντελεστές της ή ότι άλλο για το ''θέατρο τέχνης'' και γενικά για τα θεατρικά δρόμενα στην Ελλάδα.
όποιος θέλει να συμβάλει ενεργά στην ομαδα ΕΥΠΡΟΣΔΕΚΤΟΣ

και φυσικα θα είναι χαρά μας να παρακολουθήσετε την παράσταση και να μας πείτε την γνώμη σας.

Μανώλης Χατζηδημητρίου

το link της ομάδας >> http://www.facebook.com/group.php?gid=172222615664&v=app_2373072738#/group.php?gid=172222615664

και του θεαάτρου τέχνης >> http://www.theatro-technis.gr/Home.aspx