Ο Κωνσταντίνος Καβάφης ταξιδεύει στο χώρο και στο χρόνο

Ο Κ. Καβάφης εικονογραφημένος από τον Αλέκο Παπαδάτο, στο books' journal

Βλέπαμε στην τάξη, λίγο βιαστικά είναι αλήθεια, πόσο πολύμορφη

είναι η πρόσληψη της καβαφικής ποίησης, αλλά και πόσο αστείρευτη,

σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ποιήματα του Καβάφη δεν έπαψαν

έναν αιώνα τώρα να ανοίγουν διάλογο με τους ανθρώπους

και τους καλλιτέχνες της κάθε εποχής, να αποτελούν

πεδία αναφοράς και έμπνευσης, να «συζητάνε» με την τέχνη

της φωτογραφίας, της ζωγραφικής, της video art, της μουσικής,

της ίδιας της ποίησης βέβαια.
Η καβαφική ποίηση φαίνεται πως έχει το σπάνιο χάρισμα

να διαβάζεται κάθε φορά σαν σύγχρονη ποίηση

κι η απήχησή της να μη γνωρίζει τοπικά ή ηλικιακά όρια.

Ενδεικτικά: Το Δεκέμβριο στην κεντρική σκηνή του Παλλάς παρουσιάστηκε η μελοποίηση 13 ποιημάτων του Κ.Π.Καβάφη, σε ηλεκτρονική φόρμα, της Λένας Πλάτωνος, σε σκηνοθεσία του Δ. Παπαϊωάνου.


-Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μιά τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.
-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
-Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους βαρβάρους.
-Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαριούντ' ευφράδειες και δημηγορίες.
-Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μιά κάποια λύσις.

Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω...
Μα έτσι εσβύσθη πια... σαν τίποτε δεν απομένει
—γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.
Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί...
Εκείνη του Aυγούστου — Aύγουστος ήταν; — η βραδυά...
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά...
A ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.

Στα εγκαίνια της Στέγης Γραμμάτων και τεχνών του ιδρύματος
Ωνάση στήθηκε το οπτικοακουστικό θέαμα «Moνοτονία»
(σκην. Μάικλ Λάρσον και Κλεοπάτρα Κοραή),
με εφαλτήριο το ομώνυμο ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Ένα μήνα μετά ακολούθησε μια διάλεξη με τίτλο
"Η χρήση της Ιστορίας στην ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη".

Δημιουργίες από διάφορους εικαστικούς ανά τον πλανήτη,
που εμπνεύστηκαν τη δική τους Ιθάκη από το ομότιτλο ποίημα
του Αλεξανδρινού ποιητή, συναντάει κανείς στο Ντελφτ
της Ολλανδίας, στη World Art Delft.
Βασικός στόχος της έκθεσης είναι, μέσα από μια μείξη των
εικαστικών τεχνών με την ποίηση, να μεταλαμπαδευτεί
η δύναμη των λέξεων- και δη ενός ποιήματος με τόσους
συμβολισμούς, όπως η «Ιθάκη»- στο θεατή και εν γένει στον άνθρωπο.
Τα έργα που εκτίθενται είναι πρωτότυπα και εμπνευσμένα
από την «Ιθάκη» που μας καλεί, με πάθος, να ανακαλύψουμε
τα σημαντικά πράγματα στη ζωή. Οι «τίτλοι τέλους»
στην έκθεση θα πέσουν στις 29 Απριλίου, μια ημερομηνία
που έχει συνδεθεί τόσο με την αρχή (γέννηση: 29 Απριλίου 1863)
όσο και με το τέλος (θάνατος: 29 Απριλίου 1933) του.
Στην έκθεση λαμβάνουν μέρος με έργα τους καλλιτέχνες
απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων οι έλληνες
Σαράντης Γκάγκας, Γεωργία Γρηγοριάδου και Βασίλης Καρκατσέλης.

Η διεθνής εκδοτική δραστηριότητα είναι έντονη και τις περισσότερες
φορές ιδιαίτερα ποιοτική. Στις περισσότερες των περιπτώσεων
ο Καβάφης με τον οποίο συνομιλούν οι καλλιτέχνες
είναι ένας Καβάφης έξω από το σχολικό του ντύμα.
Μια σύγχρονη, πολυπρισματική φωνή που ο καθένας
την ανακαλύπτει και την οικειοποιείται με τη δική του «ανάγνωση».
Ευχή, να έχετε τη χαρά να την ανακαλύψετε.

ΥΓ. Στο περιοδικό «the books’ journal», τεύχος 4, συναντήσαμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο τού Δημήτρη Παπαϊωάννου με θέμα την πρόσληψη του ποιητή στον 21ο αιώνα. Σε κάποια από τις επόμενες αναρτήσεις θα αναφερθούμε σ’ αυτό.