Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2011

Όνειρο αυγουστιάτικο, στο κύμα

η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στη Ρούλα
( ή, μάλλον, ΕΙΝΑΙ της Ρούλας..)


Ας παρατείνουμε τις διακοπές μας άλλες δυο-τρεις μέρες πριν μπούμε στην περίοδο που θα μας φέρει πιο κοντά στην άνοιξη, μια περίοδο που μπορεί να «βγει» πολλή δουλειά
από όσους παλεύουν φέτος για τις πανελλαδικές. Και ας ακούσουμε ένα ονειρικό τραγούδι, τραγούδι του οποίου κάποιοι στίχοι μάς μεταφέρουν σε ένα άλλο όνειρο, στο όνειρο στο κύμα,
αλλά και στη μαγεία που αυτό προκαλούσε στο μικρό πρωταγωνιστή που ένοχα το βίωνε.

Τον « Αύγουστο», του Νίκου Παπάζογλου,
είχε την παρατηρητικότητα και την ευαισθησία να τον ακούσει « παράλληλα» με το όνειρο στο κύμα
η daflek
και την καλοσύνη να το αφιερώσει στους αναγνώστες του ιστολόγιου.

Μα γιατί το τραγούδι να 'ναι λυπητερό
με μιας θαρρείς κι απ' την καρδιά μου ξέκοψε
κι αυτή τη στιγμή που πλημμυρίζω χαρά
ανέβηκε ως τα χείλη μου και με 'πνιξε
φυλάξου για το τέλος θα μου πεις
Σ' αγαπάω μα δεν έχω μιλιά να στο πω
κι αυτό είναι ένας καημός αβάσταχτος
λιώνω στον πόνο γιατί νιώθω κι εγώ
ο δρόμος που τραβάμε είναι αδιάβατος
κουράγιο θα περάσει θα μου πεις
Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιάδια
μάντια που απλόχερα μου χάριζε
θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό
Σε ποιαν έκσταση απάνω σε χορό μαγικό
μπορεί ένα τέτοιο πλάσμα να γεννήθηκε
από ποιο μακρινό αστέρι είναι το φως
που μες τα δυο της μάτια πήγε κρύφτηκε
κι εγώ ο τυχερός που το 'χει δει
Μες το βλέμμα της ένας τόσο δα ουρανός
αστράφτει συννεφιάζει αναδιπλώνεται
μα σαν πέφτει η νύχτα πλημμυρίζει με φως
φεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεται
και φέγγει από μέσα η φυλακή
( στίχοι Ν. Παπάζογλου)





Μάλιστα, για να μη μείνουν παραπονεμένοι οι φανατικοί των αναλύσεων,
η καλή συνάδελφος μάς στέλνει και ένα εύστοχα επιλεγμένο σχόλιο του Στρατή Πασχάλη για το διήγημά μας:


«Περίεργο αφήγημα. Στην πρώτη ματιά, ερωτικό, ειδυλλιακό.
Στη δεύτερη, ατμοσφαιρικό, μυστηριακό. Στην Τρίτη, συμβολικό, αλληγορικό. Στην τέταρτη, ακαθόριστο, σιβυλλικό. Κι όμως, πάντα απλό, τόσο απλό, ώστε μοιάζει αυτονόητο. Σαν παραμύθι. Ένα βοσκόπουλο, μια νύχτα, βλέπει τυχαία την αγαπημένη τουνα κολυμπά στη θάλασσα. Ξαφνικά η κοπέλα κινδυνεύει να πνιγεί. Το αγόρι πέφτει στα κύματα και τη σώζει. Καθώς την κρατά για να την βγάλει έξω, νιώθει να πραγματώνεται στιγμιαία το ερωτικό του όνειρο –το υπέροχο άγγιγμά της. Χρόνια μετά, βοηθός δικηγόρου πια, δούλος της βιοπάλης, νοσταλγεί την εφηβική αυτή εμπειρία του, κι αναφωνεί .
Ὤ ἄς ἤμην ἀκόμη βοσκός εἰς τά ὄρη!....




Αναρωτιέμαι, αν ο έφηβος αυτός ποιμένας που κοίταζε τό ηλιοκαές πρόσωπόν του να γυαλίζεται εἴς τά ρυάκια και τάς βρύσεις, δεν είναι κάτι σαν άλλος Νάρκισσος, ερωτευμένος, αν όχι με τον εαυτό του, τουλάχιστον με τον ίδιο τον Έρωτα, ένας άλλος Αδάμ πριν υπάρξει η Εύα – δεν είναι τυχαία η αναφορά στην Εύα κάπου μέσα στο αφήγημα – κι αν αγαπά πράγματι τη νεαρή χωρική, τη Μοσχούλα, την πεζή και ασυγκίνητη, κι όχι «τό ἴδιον ὄνειρόν του», τη χίμαιρα που πλάθουν τα σκοτεινά και ανεξερεύνητα πρώτα σκιρτήματα;

Κι αν τη νύχτα εκείνη είδε όντως το πραγματικό κορίτσι να λούζεται στ’ αρμυρά νερά, και το έσωσε όταν κινδύνεψε, ή μήπως είδε μία οπτασία της φαντασίας του, τον αντικατοπτρισμό των πιο ευγενικών του πόθων, το αρχέτυπο της δικής του ψυχής, το ίνδαλμα του πιο ανέκφραστου έρωτά του, να λικνίζεται, με σάρκα και οστά, στους ωκεανούς των μυστηρίων; Κι αυτή η μικρή κατσίκα, που της είχε δώσει το όνομα της δήθεν αγαπημένης του για να τη νιώθει κοντά του, γιατί άραγε έπρεπε να πνιγεί; Μήπως γιατί το σκοινί που την έδενε ήταν το σύμβολο του συμβατικού δεσμού που συνδέει τ’ αντρόγυνα και σκοτώνει τον έρωτα; Ίδιο με το σκοινί που δένει το δούλο με τον αφέντη, τον υπάλληλο με τον προϊστάμενο, τον άνθρωπο με τον άλλον άνθρωπο, μέσα στη σύμβαση της κοινωνίας; Και μήπως θα ήταν καλύτερα, ύστερα από την καταλυτική αυτή εμπειρία του, να πάρει το δρόμο του μοναχισμού για να βιώσει μέχρι τέλους, αν όχι το φυσικό, τουλάχιστον τον ιερό ναρκισσισμό, τον καθαγιασμένο, προσπαθώντας να διασώσει μέσα του τον θεϊκό έρωτα που ένιωσε ’κείνη τη νύχτα όταν κράτησε στην αγκαλιά του την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών σ’ ένα άγγιγμα σαρκικό με κάτι που ήταν Ὄνειρο; Και τι να ’ναι αυτά τα «ὄρη» που λαχταρά; Μήπως δεν είναι οι απόμερες ερημιές, αληθινές και μεταφορικές, μακριά από τη μιζέρια της κοσμικής καταδίκης, όπου μπορεί κανείς να συντηρήσει εντός του δροσερή τη φλόγα της αγάπης γι’ αυτό που βαθιά ποθεί, και που τελικά, μες στην απτή πραγματικότητα, δεν υπάρχει;

Κι όλα αυτά τόσο ανάλαφρα, μεθυστικά ειπωμένα, έστω κι αν στο βάθος της παπαδιαμαντικής γοητείας ακούγεται πάντα υπόκωφος σπαραγμός…..». Στρατής Πασχάλης για το «Ὄνειρο στο κῦμα» από το «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Σκοτεινά παραμύθια» εισαγωγή-επιλογή διηγημάτων- σχόλια Στρατής Πασχάλης, εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Αθήνα 2001


Daflek, ένα ευχαριστώ λίγο είναι

24 σχόλια:

Ἅ λ ς είπε...

ποποο τα λογια γι΄ αυτο το τραγουδακι ειναι λιγα..
Και η αναλυση που παραθετεις ειναι επισης πολυ καλη και απλη και κατανοητη σε ολους νομιζω, ακομη κι αν δεν εχουν ασχοληθει πολυ με το κειμενο...

πώς θα μπορουσα να πω βεβαια κατι κακο για τον παπαδιαμαντη;
καλο ΣΚ!!!(το τελευταιο των διακοπων;;;οοοοχιιιιιιιιιι)

Σοφία Κανταράκη είπε...

Η παπαδιαμαντική αγάπη στο μεγαλείο της, λέω να εισηγηθώ για να γίνεις επίτιμος δημότης του νησιού, νομίζω Διονύση σου αξίζει...καλό σ/κ.

Νίκος είπε...

ΗΤΑΝ ΑΠΛΩΣ ΥΠΕΡΟΧΌ.Είναι εξάλλου από τα αγαπημένα μου τραγούδια.Όπως σημείωσε και η αντιπρόεδρος οι στίχοι ή καλύτερα η ποίηση του τραγουδιού είναι υψηλού επιπέδου όπως και της ίδιας βεβαίως βεβαίως.΄Μπράβο είσαι και Παπαδιαμαντικιά ωσάν τον πρόεδρο σου.Ναι πράγματι΄είναι το τελευταιο ΣΚ των διακοπών.Ούτε που κατάλαβα πότε πέρασαν.Είναι άδικο.Γιατί τις μέρες του σχολείου να μετράμε και το δευτερόλεπτο που περνάει αργά και βασανιστικά ενώ ο χρόνος των διακοπών να περνα τόσο γρήγορα?Κ. Ένοχε μην νομίζετε ότι σας ξέχασα.Τι βασανιστήρια ετοιμάζετε για την Δευτέρα?Θα περιλαμβάνει εικονικό πνιγμό ή φάλαγγα?Έτσι για να ξέρουμε τη μοίρα μας.

Στελλα είπε...

τι ωραία ιδέα..να ακούς τον Παπαζογλου να τραγουδά για το αυγουστιάτικο φεγγάρι που "υψώνεται και φέγγει από μέσα η φυλακή" και να έρχεται στο μυαλό το αυγουστιάτικο όνειρο του νεαρού μας βοσκού, άλλη φυλακή κι αυτό, σφηνωμένο για πάντα μέσα στη μνήμη της "άλλως ανωφελούς ζωής" του.
Πολλά συγχαρητήρια daflek!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Aλς, Σοφιάκι,
Ας ανακηρύξουμε επίτιμη τη daflek, αφού δική της ήταν, ουσιαστικά, η ανάρτηση. Ίσως και τον κ.Στρατή Πασχάλη:-)

Και, βέβαια, ναι:Καλό σαββατοκύριακο, γιατί μας περιμένει όλους πολλή δουλειά ( τέλος τετραμήνου για καθηγητές, διαγωνίσματα κλπ, εξεταστική για φοιτητές, όσο για τους μαθητές...δεν το συζητάμε: τα καημένα τα παιδιά εδώ και καιρό τραβάνε τα κουπιά της γαλέρας..)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,
Πρέπει να συνασπιστούμε, εχθροί και φίλοι, ενάντια στις αδικίες του χρόνου. Στη συμμαχία μας μάλλον θα προστεθεί, όπως θα δεις σε επόμενο μάθημα και ο Κ.Καβάφης, που μεγάλη μελαγχολία εκφράζει για την πληγή απ' το φρικτό μαχαίρι του χρόνου..

Όσο για τις εκπλήξεις της Δευτέρας, μην ανησυχείς. Εσύ δοκιμάστηκες σε τρίωρο βασανιστήριο και ανταποκρίθηκες με επιτυχία. Μετά απ' αυτό το διαγώνισμα της Δευτέρας θα σου είναι παιχνιδάκι.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,
Καλημέρα, καλό σαββατοκύριακο - ωραία λιακάδα, ε;
Ό,τι πρέπει για να βγούμε λίγο από τη "φυλακή'( Τώρα θα μου πεις ότι η μέσα φυλακή ουδόλως εξαρτάται από λιακάδες - και θα έχεις δίκιο..)

daflek είπε...

Καλημέρα
Σας ευχαριστώ όλους σας και ιδίως το Διονύση για τη μνεία στη δημοσίευση, αν και τίποτα δεν έκανα. Λόγια και έργα άλλων χρησιμοποίησα.
Δηλώνω το θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη μου για όλα: το blog, τα σχόλιά σας, τις συζητήσεις σας. Και ευκαιρίας δοθείσης, να σας πω –καθώς τελειώνουν οι διακοπές και επιστρέφετε στη σχολική καθημερινότητα- ότι δοκιμάστε να απολαύσετε το σχολείο κυρίως εσείς οι τυχεροί που αξιώνεστε ένα δάσκαλο σαν το Διονύση, πράγμα διόλου αυτονόητο οπότε πρέπει να επισημαίνεται. Και πάντως σας μένουν 18, περίπου εβδομάδες, μέχρι να τελειώσετε οριστικά με τη «φυλακή» του σχολείου, οι τελειόφοιτοι. Αντιμετωπίστε το λοιπόν ως τη «…..φορά που εγεύθητε την ευτυχίαν…» (βλέπετε; Είμαι καλή …απάλειψα το «τελευταίαν»), διότι είμαι βέβαιη ότι συχνά θα αναφωνήστε «….Ω! ας ήμην ακόμη μαθητής εις τα όρη…» (έστω του σχολείου).
Πολλά φιλιά και όλη μου την αγάπη
Ρούλα Μουντάνου

Ἅ λ ς είπε...

υπεροχαααα το επομενο καβαφης!!!!!

Νίκος είπε...

Κ. Μάνεση εγώ εγκρίνω αλλά πρέπει να εγκρίνει και η αντιπρόεδρος.Είμαι μαζί σας πάντως,και θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ανακωχή όσο θα κάνουμε Καβάφη και μόνο.Θυμάστε που λέγαμε στην τάξη για ποιηση?Μου αρέσει η ποιηση.Καβάφης και Καρυωτάκης.Βέβαια βλεπουμε και νέους ποιητας ΚΑΙ ποιητριες και προσεχως αν όχι ήδη είναι οι αγαπημενοι μου.Ουφ ανακουφίστηκα.
Ελπίζω να είναι εύκολο παιχνιδάκι και όχι δυσχρηστο.

Ἅ λ ς είπε...

Nικο,
χαχαχαχα... τι καλο παιδιιιι!!!

εμ.. φυσικα κ συμφωνω!!

ΥΓ:μη νομιζεις επειδη μαρεσει ο σολωμος δε μαρεσουν κ αλλοι. Και μενα μαρεσουν καβαφης κ καρυωτακης!!!

Πολίνα Μοίρα είπε...

Ω! και να ήμην εις του αμαρτωλού άστεως ημιφέγγον διασκεδαστήριον ακούουσα τον μέγα Παπάζογλου!

"Πρέπει νὰ δω λιγάκι πολιτεία, -όχι, όχι τὸ φεγγάρι"...

Φιλιά και στο Διονύση και στη Ρούλα!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

daflek,
Εμείς ευχαριστούμε, για άλλη μια φορά.
...18 βδομάδες, ε; Αντιφατικά, υποθέτω τα συναισθήματα για τα τριτάκια..
Όσο για μας, δες που δεν μπορούμε να αναφωνούμε "ας ήμασταν", μια και οι 18 βδομάδες μας του σχολείου έγιναν 18 χρόνια και..και...και.
Αν το δεις από συγκεκριμένη οπτική γωνία ...ακόμα την ευτυχία γευόμαστε:-))

Καλό σας ξεκίνημα από αύριο.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

ο Καβάφης ενώνει.
Όσο για το αυριανό διαγωνισματάκι, είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσει καλά η χρονιά - μην ανησυχείς.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,

Πρότεινέ μας ένα που να σου αρέσει, να το μοιραστούμε κι από 'δω. ( Αν και ακόμα εκκρεμεί μία ανάρτησή σου - το καλό πράμα αργεί, λέμε, για να διασκεδάσουμε τις αμέλειές μας..)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Πολίνα,

Όταν είναι να πας, ειδοποίησε να πάμε παρέα. Τώρα που ο Παπάζογλου αρχίζει να γίνεται μεγάλος κι απ' την κυριολεκτική του πλευρά..

Με το καλό κι εσείς από αύριο.

Νίκος είπε...

Είναι κ. Μάνεση,είναι?

Ἅ λ ς είπε...

τραγουδι?? ωχχ πολλα.... να πω ενα μελοποιημενο ποιημα τελειο υπεροχο εξαιρετικο του καβαφη??

http://www.youtube.com/watch?v=TDspj1lA108&feature=player_embedded
μπορω να το ακουω με τις ωρες... (σε σας δινω τιτλο για να μπειτε να το δειτε...χαχαχα

Ἅ λ ς είπε...

σημ:ΔΕ σας δινω τιτλο εννοουσα ...:/

Ανώνυμος είπε...

Από τα αγαπημένα μου κομμάτια!Ποιότητααα!

Ι.Μ.

Νίκος είπε...

Γιατί Ειρήνη δε μας δίνεις τον τίτλο?

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,
Ευχαριστούμε για την παραπομπή.
( Ο τίτλος, Νίκο, είναι "Θάλασσα του πρωιού")
Κι εγώ το βρίσκω ωραίο. Σκεφτόμουν αυτές τις μέρες να κάνοιυμε μιαν ανάρτηση με τρεις μελοποιήσεις που έχουν γίνει στο ποίημα ( Μούτσης - Παπαδημητρίου - Πλάτωνος), να τις συγκρίνουμε, να επιλέξουμε. Μάλιστα το ποίημα συναντιέται και μ' αυτό της ύλης μας.
Χαιρετισμούς.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Μ.Ι,

Όπως είπαμε και στο σχολείο, μάλλον άλλην εποχή γεννήθηκες:-)
Πρόσεξες που πίσω από τη φωνή του Παπάζογλου το μουσικό "χαλί" είναι όλο σε κλασική φόρμα;
Έχεις ακούσει άλλες μπαλλάντες του; Σ' αρέσουν;

Νίκος είπε...

Ευχαριστώ.