Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2010

ανακαλύπτοντας στίχους του Δ. Σολωμού

Δεν ακούγεται ούτ’ ένα κύμα
εις την έρμη ακρογιαλιά
λες κι η θάλασσα κοιμάται
μες σ της γης την αγκαλιά.

Δεν ήταν της μόδας ο Σολωμός την εποχή που ήμουν φοιτητής.
Και νωρίτερα δεν είχε τύχει να τον συναντήσω σε γόνιμες συνθήκες.
Κουβαλούσα, βέβαια, χρόνια μέσα μου τις εικόνες απ’ τα χειρόγραφά του
που είχα δει μικρός στο Μαυσωλείο Σολωμού και Κάλβου, στη Ζάκυνθο:

Γραμμένα και σβησμένα και ξαναγραμμένα, ιταλικά, ανορθόγραφα ελληνικά, ακατάστατα, περιθώρια σημειωμένα, μουντζούρες,
οι ίδιοι στίχοι ξανά και ξανά παραλλαγμένοι, μια εναγώνια πάλη να υποτάξει τη μορφή, ένα ατέρμονο πείσμα να ντυθεί η ιδέα το τελειότερο ρούχο.
Πέρασαν χρόνια για να συνειδητοποιήσω πόσο μεγάλο μάθημα είχα ήδη πάρει από τον ποιητή.

Κι όταν αργότερα άρχισα να τον διαβάζω προσεκτικότερα, μου φωτίζονταν στίχοι που περιείχαν όχι μόνο αυτό τον αγώνα, αλλά και το πάθος για τη ζωή, το πάθος που ζητάει απ’ τον άνθρωπο να στέκεται ψηλότερα, να αίρεται σε μια σφαίρα ιδεατή ίσως, πάνω απ’ την ευτέλεια.
«Η δύναμή σου πέλαγο κι η θέλησή μου βράχος»
- με τροφοδοτεί ακόμα με δύναμη σε κάθε αγώνα. Ή
«Πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου».
Και μαζί
« Τα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν» - για την εγρήγορση που καμαρώνω όταν συναντάω ζωντανή στους ανθρώπους, για τις ζωντανές συνειδήσεις του κόσμου.
Ή στίχοι που μέσα τους εισβάλλει θριαμβευτικά η ομορφιά της ζωής:
« Γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα»,
«Όποιος πεθαίνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει»,
«νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα γιομάτη μάγια».
Ή μόνο ο τίτλος «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»,
μάθημα ελευθερίας και χρέους, μάθημα περηφάνιας.
Η ανάγκη να στέκεσαι ψηλότερα από τις δυσκολίες,
πιστός σ’ αυτό που εσύ όρισες ως χρέος σου.
Κι ας αισθάνεσαι καμιά φορά μόνο
«ολίγο φως και μακρινό σε μέγα σκότος μέσα»
Υπενθυμίζοντάς μου διαρκώς το θαύμα της ζωής ο Σολωμός αποτελούσε πάντα για μένα μια προτροπή για το Υψηλό. Κι όσο τον διάβαζα, τόσο υποκλινόμουν σε έναν άνθρωπο που έσκαψε βαθιά, πολύ βαθιά στα λατομεία της ποίησης και της Τέχνης.

Πολλοί έχετε αρχίσει τον Κρητικό στα φροντιστήρια.
Οι περισσότεροι προλάβατε να δηλώσετε στην τάξη πως δε σας αρέσει καθόλου.
Σας καταλαβαίνω, αλλά θα ήθελα να καταφέρουμε μαζί
να δούμε
τόσο τον ποιητή που παλεύει με τις μεγάλες ιδέες
προσπαθώντας να τους δώσει σχήμα και μορφή,
όσο και τις ίδιες αυτές τις μεγάλες ιδέες
που τις έχουμε ανάγκη να μας κρατάνε στη ζωή.
Μία μόνο προϋπόθεση: Ανοιχτές, δεκτικές τις αισθήσεις μας.

19 σχόλια:

love είπε...

κ. Μάνεση έχω κάτι για σας στο ιστολογιο μου. Αν θέλετε διαβάστε το. Η ανάρτηση λέγεται"φιλοσοφική ή νομική κι ένα σημείωμα στον Κ. Μάνεση. Ισως είναι λίγο αγενές που σας το λέω, αλλά μπορεί να μην το βλέπατε, γιατί έχω αναρτησει κι άλλα διάφορα. Συγχωρέστε με! Σχόλιο για το Σολωμό δεν έχει ακόμη,γιατί δεν την διάβασα όλη την αναρτηση σας. Αλλά υπόσχομαι θα διαβάσω! :)

love είπε...

ούτε μένα δεν μ αρέσει ιδιαίτερα ο Σολωμός... Βέβαια, όπως τον περιγράφετε φαντάζει πολύ ελκυστικός.. μ' άρεσουν πολλοί οι στίχοι που διαλέξατε! Αχ θυμήθηκα κι έναν άλλον.. " Ο Απρίλης με τον έρωτα χορεύουν και γελούνε.. " Α! και μ αρέσει κι εκείνος που λέει " με λογισμό και μ όνειρο". Πολλές φορές σκέφτομαι πως ακριβώς έτσι πρέπει να πορευομαστε στην ζωή με λογική,μα και μ όνειρα.. :D

Unknown είπε...

Λόγια βαθιάς αγάπης,έμπλεα σεβασμού κ΄θαυμασμού αυθεντικού,λάγαρου.Να πω ότι συγκινήθηκα;
"...σ-του ήλιου το δρόμο-κρατώντας τη λύρα τη δίκαιη στον ώμο...",καλό σας ταξίδι,να βρείτε "αλωνάκια" πλατιά,ευήλια κι ανάερα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

χαρμολύπη μιας στιγμής
Δεν μπορώ, το λέω: Είναι μεγάλη χαρά να παρακολουθούν το ιστολόγιο ...πρώην υποψήφιοι της θεωρητικής, που τώρα κιόλας είναι φοιτητές. Θα έλεγε κανείς ότι με τα απωθημένα που μαζεύει ένας υποψήφιος από το εκπαιδευτικό σύστημα, δε θα ήεθελε ούτε "ζωγραφιστή" να βλέπει τη λογοτεχνία κατεύθυνσης.

Να που δεν είναι πάντα έτσι. Να που υπάρχουν παιδιά σαν κι εσένα, που η Τέχνη τα κέρδισε.
Ώρες ώρες ξεχνιέμαι και λέω τι ωραία που θα ήταν να λειτουργούσε αυτό το ιστολόγιο για τα βιβλία, το πάθος γι' αυτά, απελευθερωμένο από τα "δεσμά" της εξεταστέας ύλης. Επανέρχομαι γρήγορα, όμως, και παρηγοριέμαι στην ιδέα πως ακόμα και έτσι δεν είναι μικρό το κομμάτι της Τέχνης που του χαρίζεται.

"με λογισμό και μ' όνειρο", χαρμολύπη! Πόσο δίκιο έχεις! Πώς μου διέφυγε! Ξέρεις; Είναι ίσως η μόνη διατύπωση που δεν αισθάνομαι να φέρνει σε σύγκρουση τη λογική και το όνειρο. Έτσι απλά!

Άσε που έτσι όπως σχολίασες, έβαλες από μόνη σου το επόμενο κουίζ: Βρείτε, γράψτε ένα στίχο του Σολώμού που "σας λέει" κάτι. Κερδίζουμε όλοι:-)

Καλό απόγεμα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Άννα,
Ευχαριστούμε, ευχαριστούμε.
Αλήθεια, σαν τα σολωμικά αλωνάκια: Μικρά και ταυτόχρονα χωράνε όλο τον κόσμο.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Ανώνυμε/η,
Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή, σύμφωνα μ' ένα στίχο του Παυλόπουλου.
Εδώ είναι, εδώ είμαστε.
( και πόσοι άλλοι στίχοι...)
Καλησπέρα:-))

Νίκος είπε...

Κ. Μάνεση από τους στίχους που διάβασα μου αρέσει ο Σολωμός.Από το γυμνάσιο θυμάμαι ότι όταν κάναμε τους ελεύθερους πολιορκημένους με συνάρπαζε και μου άρεσε πολύ περισσότερο από άλλα ποιήματα που ήταν "εύκολα".Ακόμα και τώρα τον θεωρώ όχι τόσο πιο εύκολο σε σχέση με άλλα ποιήματα αλλά πιο ωραίο,ποιήματα που έχουν πράγματι κάτι να πουν και μας βάζουν σε σκέψη.Πάντως κ. Μάνεση είχατε πει ότι θα αναρτήσετε όλο το ποιήμα για να κάνουμε την εργασία και από ότι βλέπω ούτε θα μπορέσω να κάνω την εργασία ούτε κυρίως να διαβάσω το ίδιο το ποιήμα,γιατί με αυτούς που έχουμε μπλέξει βλέπω να παίρνουμε βιβλία πριν από τις εξετάσεις για αναμνηστικό από το σχολείο.

Νίκος είπε...

Κ. Μάνεση συγγνώμη τώρα είδα την εισαγωγή από κατώ.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Κύριοι, Νίκο και Βαγγέλη ( πάντα τίμιε..)

Βλέπω πως τολμήσατε να αμφισβητήσετε την πληρότητα του καταπληκτικότερου-δε-γίνεται ιστολογίου μας και, βεβαίως, διαψευστήκατε οικτρά.
Λυπάμαι. Η κατάστασή σας είναι κρίσιμη. Θα μελετήσω την περίπτωσή σας και θα λάβω λογοτεχνικά τινα και άλλα μέτρα.

Μετά τιμής.

( Σοβαρά, τώρα, δικό μου το λάθος, που δεν έβαλα την ανάρτηση με το κείμενο πάνω πάνω. Απολογούμαι.)

Καλό σας βράδυ ( Ε, μετά από μια δόση Σολωμό, καλό θα είναι)

Νίκος είπε...

Θα έπρεπε κ. Μάνεση να λυπάστε.Εμ κάνετε λάθος εμ κατηγορείτε και εμάς.Δηλαδή είστε κ. Μάνεση...Αλλά απείλες κ. Μάνεση δεν παιρνάνε στην αντιπολίτευση.Απειλείτε τον πρόεδρο της αντιπολίτευσης κααι τους τίμιους υποστηρικτές της.Αυτό δεν θα περάσει έτσι.Θα κηρύξουμε ανένδοτο αγώνα.Καθείστε να ενημερωθεί η αντιπρόεδρος και τα λοιπα μέλη του κόμματος και θα σας κάνουμε μέχρι και συλλαλητήριο.

love είπε...

Διονύση, αλίμονο αν αυτοί και το συστημα τους κάνουν τα παιδιά να μισούν την Τέχνη! Τότε θα έχουν κερδίσει τον σκοπό τους, γιατί εγώ σ όλο αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα δεν βλέπω παρά μια καλά στημένη συνομωσία!
Το ιστολόγιο σου είναι υπέροχο και σαφώς μπορώ να μάθω πολλά απο αυτό το ιστολόγιο! Επομένως θα συνεχίσω να το διαβάζω με μεγάλη ευχαρίστηση!!!!

Ἅ λ ς είπε...

Να πω οτι ειναι η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ μου απο ολες της αναρτησεις του μπλοκ!

Εμενα παλι ο Σολωμος παντα με αγγιζε, απο τοτε που πρωτη φορα αρχισα να το διαβαζω εστω και για τις σχολικες υποχρεωσεις. Πρωτο του ποιημα καπου στο δημοτικο...
Μεχρι τη Γ λυκ τον ειχα λατρεψει!

Αγαπημενος στιχος? Με αγγιζουν ολοι του η στιχοι...
Εχω πολλους και ολους τους εχω συνδυασει με κατι ξεχωριστο...
Αν δεις ακομη και το φοιτητικο μου σπιτι, πάντα σε καποια γωνια θα βρεις ενα στιχο του γραμμενο.

"η δυναμη σου πελαγος, η θεληση μου βραχος",
"με λογισμο κ' μ'ονειρο",
"αστραψε φως κι εγνωρισε ο νιος τον εαυτο του",
"δεν το ξερα να ναι η ζωη μεγα καλο κ πρωτο",
"δν ειν'πνοη στον ουρανο στη θαλασσα φυσωντας
ουτ' όσο κανει στον ανθό η μελισσα περνώντας"
"οποιος πεθαινει σημερα χιλιες φορες πεθαινει"
"τρεμει η ψυχη κ ξεστοχα γλυκα τον εαυτο της",
"εστησ' ο ερωτας χωρο με τον ξανθο απριλη",
"ω θεικια κι ολη αιματα πατριδα"
"Πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου"(ειναι ο πρωτος στιχος που εμαθα, μετα απο τον εθνικο υμνο, του Δ.Σ.)
"Τα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν"(αυτο το εμαθα απο σενα).

Εναν ερωτα με το Σολωμο τον εχω η αληθεια ειναι...Οι παραπανω ειναι οσοι θυμαμαι απο τους αγαπημενους μου στιχους... Αν και καθε του δημιουργια ειναι ξεχωριστη..!

ΥΓ: επισης αυτο που με ενθουσιαζει ειναι οτι υπαρχει μια υποθεση: το οτι δεν ολοκληρωνει τα ποιηματα του επειδη δεν μπορουσε να εκφρασει με λεξεις οσο εμπνεοταν. ισχυει αυτο?

ΥΓ2:λειπω λειπω τελευταια γιατι δεν μου κανει τη χαρη το ιντερνετ. Εδωσα λογοτεχνια χθες και την Παρασκευη δινω το τελευταιο..!

Νίκος είπε...

Αγαπητή αντιπρόεδρε πρέπει να σε ενημερώσω για τις απειλές που δέχτηκε το κόμμα μας από τον γνωστό ύποπτο.Παρακαλώ να επέμβεις.Και καλή επιτυχία στο τελευταίο.Τι είναι αραγε?Λατινικά μήπως?

Ἅ λ ς είπε...

αχαχαχ νικολη μαρεσει που λες και τα λοιπα μελη.. τελικα ειπες κανεναν αλλον?? εγω γιατι δεν το γνωριζω παιδι μου??

ααα.. μη μου λες εμενα για λατινικα γιατι θα παω με την αντιπολιτευση,..Προσεχε!
Λογοτεχνια εχω, ναι ντρεπομαι αλλα με 4αρι με εκοψε... πφφ...!

α ναι! Οι απειλες δεν περναμε νικο! οποτε αγνοησε τους.. ζηλευουν τη δοξα του κομματος μας...:))

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,
Τέτοια αγάπη, ε;!

Αυτπο που λες για τη μη ολοκλήρωση των ποιημάτων του, το θέμα της αποσπασματικότητας, δηλαδή, είναι τεράστιο. Οι λόγοι αυτής της αποσπαματικότητας, κατά τους μελετητές, μπορεί να είναι πολλοί και διάφοροι. ( Το σχολικό βιβλίο τους αναφέρει επιγραμματικά στις σελίδες 281-283). Ένας απ' αυτούς κι αυτός, περίπου, που γράφεις.


Καλή επιτυχία και στο τελευταίο και καλά αποτελέσματα στα προηγούμενα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς και Νίκο,
Πολύ σαματά ακούω εκεί στα τελευταία έδρανα.
(Αλς, αλήθεια, έχετε κι άλλο μέλος. Η εξουσία μου κινδυνεύει σοβαρά!)

Ἅ λ ς είπε...

Διονυση,
ναι απλα δε θυμομουν αν το ελεγε καπως ετσι το βιβλ.

Λοιπον περι του κομματος. Εχουμε κι αλλο μελος που δε γνωριζω... Νομιζω οτι πολυ "λασκα" τον εχωαφησει τον πρεδρο.. Νικοοοο! Ποτε θα μαθω για το νεο μελος?
Τριζει η καρεκλα σου Διονυση..χεχε

Νίκος είπε...

Αλς προσπαθώ για το καλύτερο.Όσο για το νέο μέλος μας που σου είπα προσχώρησε και αναμένουμε εισήγηση.Και με έχεις αφήσει πολύ λάσκα γιατί μπορώ να προσυλητήσω κόσμο από το χώρο των εγκλημάτων του ενόχου.Και σε ενημερώνω πάντα για τις κινήσεις μου.Όσο για την πρόσατη επίθεση την έκανα για να υπερασπιστώ ένα απλό μαθητή που δεν ανήκει στο κόμμα αλλά δέχτηκε την επίθεση του ενόχου.Και εντάξει βρε Αλς μια πλακίτσα έκανα δεν σου αρέσουν οι πλακιτσες?Χιούμορ!!Και μην περάσεις στην αντιπολίτευση,χωρίς εσένα το κόμμα διαλύεται(πρόσεχε γιατί τώρα που το είπα αυτό θα προσπαθήσουν να μας διασπάσουν για αυτό λοιπόν πρόσεχε).Κ. Μάνεση η εποχή της παντοδυναμίας σας πέρασε.Οι δούλοι σήκωσαν κεφάλια.Και μην προσπαθήσετε να πάρετε κάποιο μέλος μας μακριά μας.Θα το μετανιώσετε.

Ἅ λ ς είπε...

χαχαχαχ.. ποιος δεν εχει χιουμορ αγαπητε???

Οοοο τι τιμη! Αληθεια χωρις εμενα διασπαται το κομμα. Ετσι κι αλλιως δε θα εφευγα! Εχουμε ενα στοχο...
Αλλα ξερεις τι λενε, εχε το φιλο σου κοντα μα τον εχθρο σου κοντυτερα.
("εχθρο" εδω...)