Το μαύρο απ' τ' άλλο του μέρος άσπρο είναι. Δική σου δουλειά να τ' αντιστρέψεις.

"Δύσκολες ώρες, στον τόπο μας. Κι αυτός ο περήφανος,
γυμνός, ανυπεράσπιστος, ανήμπορος, αφέθηκε να τον βοηθήσουν·
εγγράψαν υποθήκες πάνω του·πήραν διακιώματα·αξιώνουν·
μιλάνε για λογαριασμό του· του ρυθμίζουν την ανάσα, το βήμα·
τον ελεούν· τον ντύνουν μ' άλλα ρούχα ξέχειλα, χαλαρωμένα·
του σφίγγουν μ' ένα καραβάσκοινο τη μέση. Εκείνος,
μέσα στα ξένα ρούχα, ούτε μιλάει κι ούτε πια χαμογελάει
μη και φανεί που ανάμεσα στα δόντια του κρατάει (ως και την ώρα
του ύπνου)
σφιχτά σφιχτά, σαν ύστατο οβολό του, ( μόνο τώρα βιος του)
γυμνό, απαστράπτοντα κι ανένδοτο, το θάνατό του."

Μη γελιόσαστε. Το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου

( "Ύστατος οβολός" )

είναι γραμμένο (1968) για την Ελλάδα της χούντας.

Σας μοιάζει σχόλιο για τη σημερινή πραγματικότητα;

Φαίνεται πως υπάρχουν πολλοί τρόποι για να χάνει ένας τόπος την εθνική του κυριαρχία…

Η ζωή του Γιάννη Ρίτσου είναι μια πορεία μέσα στην πίκρα. Απώλειες αγαπημένων προσώπων, αρρώστιες, φυλακίσεις, εξορίες, παρανομία, σανατόρια, θάνατοι.
Κι όμως. με την ποίησή του υψώνει πεισματικά τη φωνή του στο φως. Αμετακίνητα αγωνιστής της ζωής, προσβλέπει σε σταθερά οράματα, στην ίδια τη ζωή, στον Άνθρωπο.
Στις δύσκολες ώρες που περνάμε προστρέχουμε στην εμμονικά προσηλωμένη στο φως ποίησή του. Αντλούμε και δυναμώνουμε απ' αυτή.
Στις άγονες μέρες αντιπροτείνει την αδιάπτωτη περηφάνια που δεν του επιτρέπει να παραδίδει το χαμόγελό του:

" Απελπισμένος χαμογελώ
γιατί δεν έμαθα να γυρεύω
και σωπαίνω περήφανος
γιατί δεν έμαθα να μη θέλω."
( Ο ξένος )

Εναποθέτει στο δικό μας χέρι τη δυνατότητα να αντιστρέψουμε το μαύρο:

" Το μαύρο, απ' τ' άλλο του μέρος
άσπρο είναι. Δική σου δουλειά
να το αντιστρέψεις."
(3χ111 τρίστιχα)

Και μπορεί να βλέπει το φως των αστεριών να ανθίζει πάνω από την πίκρα.
( "Θάθελα να σου στείλω ένα μπουκέτο αστέρια, από κείνα που ποτέ δεν παύουν ν' ανθίζουν πάνουν απ' την πίκρα μας", γράφει στην Καίτη δρόσου το 1950 από την εξορία)

Αρνείται να τον γεράσουν οι καταστάσεις, δεν ξεπουλάει τη νιότη του:
"γερνάω από μια νιότη απέραντη που δεν εννοεί να γεράσει"
( Το τερατώδες αριστούργημα)
και
"κάθε πρωί που ξυπνώ είμαι μιαν αιωνιότητα πιο νέος από χτες"
(Ο Αρίοστος αρνείται να γίνει Άγιος)

Και εστιάζει επίμονα στο νέο που γεννάει η ζωή, που κατακτάει ο άνθρωπος:

"Μες απ' τις σκοτεινές στοές των δέντρων
ανηφορίζει βέβαιος ο χυμός

κι ανάμεσα απ' τη σύγχυση των κλαδιών και των φύλλων
ο καρπός δείχνει σταθερό το πρόσωπό του
με τα μάγουλα ολοπόρφυρα απ' τη χαρά να προσφερθεί
στον άνθρωπο και στο καινούργιο δέντρο."

Λόγος-καταφύγιο,

λόγος-ορμητήριο προσπάθειας,

αγώνων και κατακτήσεων.

Αφιερωμένος εξαιρετικά.