Ποια είναι η αιχμαλωσία της γυναίκας;

η Κική Δημουλά, μέσα από μια συνέντευξη,

σχολιάζει η ίδια την έννοια της αιχμαλωσίας της γυναίκας,

όπως τη θέτει στο ποίημά της Σημείο Αναγνωρίσεως

οι τρεις ηλικίες της γυναίκας - Gustav Klimt

Το Σημείο Αναγνωρίσεως στην τάξη μάς έδωσε την ευκαιρία, έστω και για λίγο, να ξεφύγουμε από την επίπεδη ανάγνωση του θέματος της ισότητας των δύο φύλων. Να εμβαθύνουμε, κατά το δυνατό.Υπάρχει φυσική ισότητα; Νομική; Κοινωνική; Τι ορίζει η φύση και τι οι στερεότυπες αντιλήψεις; Ποιοι παράγοντες συντηρούν τις τελευταίες;

Σε μια συνέντευξή της στην Όλγα Μπακομάρου της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία", πριν ακριβώς δυο χρόνια (10-3-07), με την ευκαιρία της ημέρας της γυναίκας, η Κική Δημουλά δίνει τις δικές της απαντήσεις που συμβάλλουν τόσο στη συζήτηση αυτή, όσο και στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο συλλαμβάνει την έννοια της "αιχμαλωσίας" της γυναίκας, που με τόση έμφαση τη θέτει ως κύριο χαρακτηριστικό του γυναικείου φύλου

Διαβάστε το απόσπασμα:

" Και τι μπορεί ν' αλλάξει μια «Ημέρα» ακόμα σε έναν κόσμο όπου, εκτός των άλλων, βλέπουμε να ανοίγει σιγά σιγά και η ψαλίδα μεταξύ προνομιούχων και μη προνομιούχων γυναικών, όπως ακριβώς συμβαίνει και μεταξύ πλουσίων και φτωχών... Λέει στο ποίημά της «Σημείο αναγνωρίσεως», από τη συλλογή «το Λίγο του κόσμου», που πρωτοκυκλοφόρησε κάπου 40 χρόνια πριν, μια μεγάλη ποιήτρια και βέβαια «επώνυμη» γυναίκα, η Κική Δημουλά:

«Ολοι σε λένε κατ' ευθείαν άγαλμα / εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατ' ευθείαν.

Στολίζεις κάποιο πάρκο. / Από μακριά εξαπατάς./ Θαρρεί κανείς πως έχεις ελαφρά ανακαθήσει / να θυμηθείς ένα ωραίο όνειρο που είδες / πως παίρνεις φόρα να το ζήσεις. / Από κοντά ξεκαθαρίζει τ' όνειρο: / δεμένα είναι πισθάγκωνα τα χέρια σου / μ' ένα σχοινί μαρμάρινο / κι η στάση σου είναι η θέλησή σου / κάτι να σε βοηθήσει να ξεφύγεις / την αγωνία του αιχμάλωτου. / Ετσι σε παραγγείλανε στο γλύπτη: / αιχμάλωτη. / Δεν μπορείς / ούτε μια βροχή να ζυγίσεις στο χέρι σου, / ούτε μια ελαφριά μαργαρίτα. / Δεμένα είναι τα χέρια σου.

Και δεν είν' το μάρμαρο μόνο ο Αργος. / Αν κάτι πήγαινε ν' αλλάξει / στην πορεία των μαρμάρων, / αν άρχιζαν τ' αγάλματα αγώνες / για ελευθερίες και ισότητες / όπως οι δούλοι / οι νεκροί / και το αίσθημά μας, / εσύ θα πορευόσουνα / μέσ' στην κοσμογονία των μαρμάρων / με δεμένα πάλι τα χέρια, αιχμάλωτη. /

Ολοι σε λένε κατ' ευθείαν άγαλμα, / εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως. / Οχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε / στο μάρμαρον ο γλύπτης / κι υπόσχονται οι γοφοί σου / ευγονία αγαλμάτων, / καλή σοδειά ακινησίας. / Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις / όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω, / σε λέω γυναίκα. /

Σε λέω γυναίκα / γιατ' είσ' αιχμάλωτη».

οι τρεις ηλικίες της γυναίκας-Gustav Klimt


" Την αναζήτησα στο τηλέφωνο και τη ρώτησα αν βλέπει τη γυναίκα έτσι «αιχμάλωτη» ακόμα, τόσα χρόνια μετά. «Και βέβαια», μου λέει, «γιατί η αιχμαλωσία της έχει σχέση με την ίδια τη φύση της: ό,τι κι αν κάνει η γυναίκα, αιχμάλωτη θα είναι, αφού γεννάει παιδιά. Λάθος απέδωσαν ορισμένοι -ένας πολιτικός χώρος το έκανε "σημαία", μου είπαν- προθέσεις ...ξεσηκωμού των γυναικών προς την ελευθερία σ' αυτό το ποίημα. Το ξέρετε ότι δεν είμαι φεμινίστρια και δεν μπορώ να καταλάβω τι θέλανε ν' αλλάξουνε οι φεμινίστριες. Να γίνουμε ανεξάρτητες; Μπορούμε, το δικαιούμαστε, όταν έχουμε παιδιά;»


Δανάη - Gustav Klimt

Για την Κική Δημουλά δεν υπάρχει γυναίκα που επιλέγει να μην κάνει παιδιά. «Καμία δεν το προτιμάει αυτό, είναι αίτημα της φύσης, στο οποίο δεν μπορεί ν' αντισταθεί, η εκπλήρωση της γονιμότητας. Γρήγορα ή αργά, θα το επιδιώξει... Επομένως, προς τι η αντιπαράθεση με τον άνδρα; Ούτε το αίτημα της ισότητας μπορώ να καταλάβω -είναι δυνατή η ισότητα, υπάρχει στο σύμπαν τίποτα ίσο με το άλλο, δυο λουλούδια έστω; Είμαστε τόσο μπερδεμένοι πάνω σ' αυτό, ενώ είναι τόσο απλό. Πλαστήκαμε δύο διαφορετικά φύλα, ο άνδρας κατά τι ισχυρότερος από τη γυναίκα σωματικά και λιγότερο ευαίσθητος γενικά και η γυναίκα κατά τι πιο ευαίσθητη και ικανή να γεννήσει και να μεγαλώσει παιδιά.

Χωρίς τον άνδρα -συνεχίζει- αμυνόμενον ανέκαθεν για να μην του επιβληθεί το γυναικείο φύλο, δεν γεννάει παιδιά... Ενώ από το άλλο μέρος, οι "επαναστάσεις" της δεν φαίνεται να τη βοήθησαν. Αντιθέτως, νομίζω, τη ζημίωσαν, φορτώνοντάς τη με πολλές ευθύνες -εργασία, οικογένεια- στις οποίες είναι δύσκολο έως αδύνατο ν' ανταποκριθεί. Και την παρέσυραν στην εύκολη διάλυση του γάμου· παραβλέποντας ότι όσοι γάμοι διατηρήθηκαν είναι μια σύμβαση, αναγκαία όμως, εκτός ακραίων περιπτώσεων, γιατί προσφέρει κάποιο στήριγμα. Με συνέπεια να βιώνει σήμερα η γυναίκα μια πολύ μεγάλη μοναξιά».

οι φίλες-Gustav Klimt

Εκείνη, που αφ' ότου έφυγε από τη ζωή ο Αθως Δημουλάς ζει μόνη, θα ήθελε να υπάρχει πάντα ο σύντροφός της δίπλα της... «Λοιπόν», καταλήγει, «δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα δύο φύλα, αντίθετα θα πρέπει να τα φέρουμε όσο γίνεται το ένα κοντά στο άλλο, η μοίρα όλων, και των ανδρών και των γυναικών, κρέμεται από μια κλωστή. Που είναι ο θάνατος. Ο θάνατος εξισώνει -ας μη βιαζόμαστε κι ας μην κοπιάζουμε τόσο πολύ για εξίσωση. Ξέρω ότι ...θα τα ακούσω πάλι, αλλά αυτά πιστεύω, και δεν βλέπω τι νόημα έχει αυτή η "Ημέρα". Κάθε μέρα οφείλουμε να γιορτάζουμε οι άνθρωποι. Ότι ζούμε. Επιτέλους, αν πρέπει να κάνουμε μια τέτοια γιορτή, ας γιορτάσουμε άνδρες και γυναίκες μαζί. Αυτή είναι η ζωή και το νόημά της το μεγάλο».

(ολόκληρη η συνέντευξη εδώ: http://archive.enet.gr/online/online_fpage_text/dt=10.03.2007,id=85328388 )

ΣΗΜ. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το internet