Η επίδραση της φεγγαροντυμένης στον Κρητικό. Στοιχεία για την απάντηση της εργασίας.

Η χτεσινή ερώτηση αφορούσε στην επίδραση της φεγγαροντυμένης στον Κρητικό. ( απ.4, στ.9 -απ.5-στ.4)

Αρχικά, "σαρώνοντας" το απόσπασμα συλλέγουμε τα στοιχεία. Ας πούμε:

Στοιχεία.
Ο ναυαγός
* 10 -11: έλκεται, μαγνητίζεται, "υπνωτίζεται"
* 13 -18: ανακαλεί μνήμες, ενδοσκοπεί, νιώθει στενή εξάρτηση
* 21- 22: φορτίζεται συναισθηματικά, ταράσσεται
* 23 - 27: κυριεύεται ολοκληρωτικά,
* 28 - 36: εξομολογείται, εκφράζεται, "ακουμπάει την ψυχή του"
* 37 - 38: ικετεύει, αναγνωρίζει την επιρροή της, τη δύναμή της
* απ.5, στ.3-4: απελπίζεται ( όταν η Φ. εξαφανίζεται), ελπίζει.

Όλα αυτά τα στοιχεία πρέπει να συγκλίνουν σ'αυτό που ο ποιητής θεωρούμε πως είχε στόχο: Η φύση θα δοκιμάσει τον Κρητικό, ώστε να του δώσει τη δυνατότητα να μεταβάλει το ήθος του, να κερδίσει την ηθική λύτρωση, την κάθαρση, το αιώνιο.Στον άξονα αυτό η φεγγαροντυμένη, κυριεύοντάς τον ολοκληρωτικά τον αποδυναμώνει, τον αποπροσανατολίζει, του απορροφά κάθε δύναμη, τον αντιμάχεται. Κάτι ανάλογο που θα συμβεί στη συνέχεια και με το μαγικό ηχό.
Έτσι, καλό θα ήταν στο εισαγωγικό και επιλογικό κομμάτι της απάντησής σας να κάνετε αναφορά στο γενικότερο στόχο στον οποίο τείνουν τα επιμέρους στοιχεία της περιγραφής.



Παραθέτω ένα ενδεικτικό "κλείσιμο" από την εργασία της Βασιλικής Σκ.

" Το μεγαλείο της φεγγαροντυμένης έχει συνεπάρει ψυχικά τον Κρητικό, ο οποίος κατά τη διάρκεια της εμφάνισης της φεγγαροντυμένης ξεχνά την αγαπημένη του. Στα πλαίσια μιας δοκιμασίας, ο Κρητικός θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ο αγώνας για την ευτυχία, την αιώνια δικαίωση και την ηθική κάθαρση και λύτρωση συνεπάγεται απώλειες και αποτυχίες που γεννούν τον πόνο. Καταλήγοντας , επομένως, παρουσιάζεται έμμεσα η αρνητική επίδραση της θεάς στον Κρητικό, προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός της δοκιμασίας που είναι η απόκτηση εμπειριών και τελικά η λύτρωση και η παντοτινή ένωση."

Κρητικός. Οι ερωτήσεις του ΚΕΕ

Καθώς σε 1-2 διδακτικές ώρες θα τελειώσουμε τον Κρητικό, σας παραθέτω τις ενδεικτικές ερωτήσεις του ΚΕΕ που αφορούν σε όλο το ποίημα και σε όλους τους τύπους των ερωτήσεων των εξετάσεων. Ρίξτε μια ματιά εντοπίζοντας αν είναι κάποιες που θέλετε να συζητήσουμε στην τάξη.

Εννοείται πως αν θέλετε να απαντήσετε μία ή περισσότερες...ιδού η Ρόδος. Στείλτε την απάντησή σας με mail ή γράψτε τη σε χαρτί και μου τη δίνετε σχολείο

2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ
2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραμ-ματολογικά στοιχεία:
1. Από ποια πραγματικά γεγονότα είναι εμπνευσμένο το ποίημα Ο Κρητικός;
2. Ποια χαρακτηριστικά της Επτανησιακής Σχολής αναγνωρίζετε στον Κρητικό1;
3. Ποιες επιρροές από τη δημοτική ποίηση διακρίνετε στον Κρητικό;
4. Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της Επανάστασης του 1821 στο Σολωμό και πώς ενσωματώνεται στο συγκεκριμένο έργο;
5. Πώς εκφράζεται η χριστιανική πίστη του Σολωμού στον Κρητικό;

2.2. Δομή του κειμένου, επαλήθευση ή διάψευσης μιας κρίσης με βάση το κείμενο, εκφραστικά μέσα και τρόποι του κειμένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματικές λειτουργίες, επιλογές του δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης):
1. Σε ποιο χώρο και χρόνο τοποθετείται η θαλασσινή περιπέτεια του Κρητικού;
2. Να αναφέρετε τα πρόσωπα και το ρόλο τους στο ποίημα.
3. Πώς επαληθεύεται, κατά την άποψή σας, η διαπίστωση ότι το ποίημα Ο Κρητικός είναι μια βαθιά λυρική σύνθεση2;
4. Πώς γίνεται στον Κρητικό η μετάβαση από το φυσικό τοπίο στο μη φυσικό (στ. 1-8 του 4ου μέρους);
5. Να αναζητήσετε τις αντιθέσεις που υπάρχουν στο ποίημα (π.χ. φως - σκοτάδι) και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους.
6. Τι δηλώνει η επανάληψη της έννοιας «ησυχία» στο στίχο: «Ησύχασε και έγινε όλο ησυχία και πάστρα» (στ. 3 του 3ου μέρους);
7. Στους στίχους 7-14 (2ο μέρος) η φύση συνενώνεται με το πνεύμα. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
8. Πώς λειτουργεί ο όρκος στο ποίημα (στ. 2-4 του 2ου μέρους);
9. Ποια στοιχεία προσδίδουν αφηγηματικό χαρακτήρα στο ποίημα;
10. Να σχολιάσετε τη λειτουργία των παρενθετικών στίχων.
11. Ποιες εικόνες του ποιήματος προετοιμάζουν την εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης;
12. Πώς λειτουργεί, κατά την άποψή σας, η αντίθεση ανάμεσα στην «ομορφιά της φύσης» και το «θάνατο της κόρης» (στ. 45 κ.ε.);
13. Πώς επιβεβαιώνεται στον Κρητικό η διαπίστωση ότι στην ποίηση του Σολωμού προβάλλεται η γυναικεία μορφή, η οποία περιβάλλεται από μυστήριο και πνευματικότητα;

2.3. Σχολιασμός ή σύντομη ανάπτυξη χωρίων του κειμένου:
1. Για ποιο λόγο ο αφηγητής λέει: «Πιστέψετε π’ ό,τι θα πω είν’ ακριβή αλήθεια»; Τι θέλει να τονίσει;
2. Ποια επίδραση ασκεί η φύση στον εσωτερικό κόσμο του Κρητικού; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας.
3. Ποιες απόψεις του ποιητή, διαφαίνονται από τον 5ο στίχο και εξής του 2ου μέρους; Να σχολιαστούν.
4. Πώς ερμηνεύεται, κατά την άποψή σας, η εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης στο ποίημα;3
5. Ο Κρητικός, προσδοκώντας να συναντήσει την αρραβωνιαστικιά του στον «Παράδεισο», ξεπερνά τα όρια του Χρόνου. Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη.
6. Ποια συναισθήματα γεννά στον αφηγητή - ήρωα η Φεγγαροντυμένη;

1 Βλ. Κ.Ν.Λ. Β΄ Λυκείου, σ. 8.
2 Οι λυρικοί ποιητές, ιδιαίτερα οι Γερμανοί Ρομαντικοί, τους οποίους είχε υπόψη ο Σολωμός, εκφράζουν το υπέρτατο άπλωμα της ψυχής και τη σύζευξή της με το άπειρο του σύμπαντος. Ο λυρικός ποιητής υμνεί τον κόσμο επιστρέφοντας στο παρελθόν και συνδέοντας το συναίσθημα με τη φύση. Στη λυρική σύνθεση ο λόγος και το μέτρο είναι αδιαχώριστα. Το μέτρο μάλιστα αναδεικνύει τη γλώσσα και ο λυρισμός, το αποτέλεσμα της σύζευξης λόγου και μέτρου, είναι ένα παιχνίδι της αθωότητας και της μνήμης, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Ιταλού ποιητή Ουγγαρέτι (1888-1970).

Η Φεγγαροντυμένη εμφανίζεται. Πώς μας προετοιμάζει ο Σολωμός γι' αυτό; Γράφει η Γιώτα Χ.

Σήμερα η εργασία της Γιώτας Χ. στην ερώτηση που είχαμε σχετικά με τον τρόπο που προετοιμάζεται η εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης.

Στο απόσπασμα 3(20), στους στίχους 1 και 2 αναφέρεται η συνέχεια της καταιγίδας και η μανία των κυμάτων της θάλασσας ( "σκίρτησε σαν τον κοχλό που βράζει"). Όμως, στον επόμενο στίχο, το τοπίο αλλάζει ολοκληρωτικά, όλα ησυχάζουν, ηρεμούν, ομορφαίνουν και καθαρίζουν και η θάλασσα από άγρια γίνεται γαλήνια και επικρατεί νηνεμία σ' όλο το φυσικό τοπίο.
Ο Σολωμός στο στίχο 3, με τη χρήση του ρήματος "ησύχασε", αναπτύσσει το αρχαίο μοτίβο της σιγής του κόσμου πριν τη Θεία Επιφάνεια. Το ποιητικό όραμα της Φεγγαροντυμένης προοικονομείται από την αιφνίδια μεταβολή του σκηνικού από το τραχύ και έντονο σε ήπιο και μυστηριακό.Επιπλέον, οι εικόνες, οι παρομοιώσεις και οι υπερβολές μάς εξάπτουν την προσδοκία ότι κάτι πρωτόγνωρο και σημαντικό θα συμβεί, διότι ως δια μαγείας το τοπίο μετατράπηκε από άγριο και τρομακτικό σε ήπιο και γαλήνιο.
Η εικόνα του στίχου 4, σε συνδυασμό με τη χιαστή διάταξη των φωνηέντων στο στίχο, αποδίδει την αντανάκλαση των άστρων στη θάλασσα. Παράλληλα, εντοπίζεται και παρομοίωση.
Στο στίχο 5, η φράση "κρυφό μυστήριο" αποδίδει την αναπάντεχη κατάληξη που μπορεί να έχει όλη αυτή η ξαφνική μετατροπή του σκηνικού. Η παύση της τρικυμίας και η ηρεμία της φύσης εμφανίζονται ως απόρροια μυστικής και απόκρυφης δραστηριότητας μεταφυσικού χαρακτήρα.
Η προσωποποίηση της φύσης στο στίχο 6, η παρομοίωση στο στίχο 7 και η μεταφορά στο στίχο 8 δηλώνουν την άπνοια της μυστικής γαλήνης, την εξωτερική αλλαγή που θα αποτελέσει προανάκρουσμα και για εσωτερική αλλαγή στην ψυχή του ήρωα.
Στους στίχους 7,8 με σχήμα υπερβολής υποβάλλεται η ακινησία.
Στο στίχο 9 υπάρχει υπαινιγμός για το θάνατο της κοπέλας, Ίσως η κόρη χάρηκε για την ξαφνική γαλήνη της φύσης, ταυτόχρονα, όμως, θα μπορούσε να είναι επιθανάτιο σκίρτημα το οποίο ο Κρητικός παρερμήνευσε εκλαμβάνοντάς το ως σκίρτημα χαράς. Συνεπώς, ο στίχος υπαινίσσεται το θάνατο της κόρης.
Ο στίχος 10 παρουσιάζει κάτι το εξωπραγματικό, κάτι το μεταφυσικό, διότι στο στίχο αυτό αναφέρεται ότι το φεγγάρι ολόκληρο σειόταν και, όπως αναφέρεται στον επόμενο στίχο, κάτι ξεπετάχτηκε από μέσα του, κάτι υπερφυσικό. Συγκεκριμένα, στο στίχο αυτό η λέξη "ξετυλίζει" είναι η λέξη κλειδί, διότι εδώ εντοπίζουμε την πιο σαφή περιγραφή ανάδυσης του κρυφού.(μοτίβο ξετυλίγματος).
Τέλος, ο στίχος 12 αποκαλύπτει το λόγο για τον οποίο ταράχτηκε και μεταλλάχτηκε όλη η φύση. Μπροστά στον Κρητικό εμφανίστηκε μια θεϊκιά μορφή, κάτι που υποδεικνύει την ύπαρξη τέλειων όντων, που έχουν τέτοια δύναμη ώστε μπορούν να υποτάξουν ολόκληρη τη φύση.


Στα θετικά της απάντησης το "σάρωμα" που κάνει στους στίχους. Εκμεταλλεύεται όλα τα στοιχεία (κυρίως εκφραστικά μέσα) που της προσφέρει το απόσπασμα. Αναφέρεται στο καθένα και σχολιάζει τη λειτουργία του.
Παρατηρήσεις: Θα βοηθούσε μια μικρή εισαγωγή. Βασικά στοιχεία της ενότητας (αυτό, π.χ του μοτίβου της σιγής) χρειάζεται να τονιστούν - όπως και κάποια άλλα ( π.χ ο σχολιασμός του στίχου 9), που δεν αναφέρονται τόσο στην προετοιμασία της εμφάνισης της φεγγαροντυμένης, να τύχουν πολύ…φειδωλού σχολιασμού.

Λοιπόν…άξια;!

Ο χρόνος στον Κρητικό ( σημειώσεις της κ. Νίτσας Μάργαρη)

Είδα τις απαντήσεις σας στην άσκηση με τα επίπεδα του χρόνου στον Κρητικό. Μια χαρά τα πήγαμε, νομίζω πως έχουν γίνει κατανοητά. Για τον προβληματισμό που γεννάνε ορισμένοι στίχοι ως προς την κατάταξή τους (π.χ οι στίχοι του όρκου στο απόσπασμα 19 ή οι στίχοι του ονείρου στο απόσπασμα 21), τα είπαμε και στην τάξη και σε ένα προηγούμενο σχόλιο: αιτιολογήστε την απάντησή σας και μην ανησυχείτε. Τι να κάνουμε, δηλαδή, που ένα όνειρο το βλέπουμε στο παρόν και μας ταξιδεύει στο παρελθόν;

Η φίλη του blog μας και καλή φιλόλογος Νίτσα Μάργαρη ευγενικά μας έστειλε τις σημειώσεις της τις σχετικές με το χρόνο στον Κρητικό. Πώς τον βλέπει ο Ερ. Καψωμένος και πώς ο Βελουδής. Τις περνάμε αυτούσιες εδώ, στο blog, και θυμίζουμε ότι το βιβλίο σας στη σελ. 287 σας μεταφέρει την άποψη του Καψωμένου, συνεπώς είναι καλό να κρατήσετε αυτή για τις εξετάσεις, για να μην μπερδεύεστε. Στον πίνακα που έχει καταρτίσει η κ. Μάργαρη κατατάσσονται ένας ένας όλοι οι στίχοι του Κρητικού στα 4 χρονικά επίπεδα. [ Θυμίζω ότι η κατάταξη υπάρχει και στη φωτοτυπία μας "Μελετώντας τρον Κρητικό", σελ.3. Αν την έχετε μελετήσει από 'κει, δεν αλλάζει κάτι]

κ. Μάργαρη, ευχαριστούμε. Όσο πιο συνεργατικό γίνεται το ιστολόγιό μας, τόσο πιο χαρούμενο είναι!

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΟΝ « ΚΡΗΤΙΚΟ» ΤΟΥ Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ

Η αφήγηση δεν ακολουθεί ευθύγραμμη χρονική σειρά

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ (κατά τον Καψωμένο)
ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ -τον όρο χρησιμοποίησε και ο Σολωμός-(κατά το Μαρωνίτη)

1ο επίπεδο Ο χρόνος του ναυαγίου
ή 1η εποχή και της θαυμαστής εμπειρίας

(της φεγγαροντυμένης

και του ανεκλάλητου ήχου )

2ο επίπεδο Η προΐστορία του ήρωα στην Κρήτη
ή 2η εποχή ή η ιστορία του ήρωα πριν το ναυάγιο

3ο επίπεδο Η ιστορία του ήρωα μετά το ναυάγιο

ή 2η εποχή και το χαμό της κόρης

4ο επίπεδο Πρόδρομη αφήγηση για την έσχατη κρίση
ή 3η εποχή (απώτατο,υπερβατικό,μεταφυσικό μέλλον)

Ο χρόνος γίνεται άχρονος και ο χώρος εξαγιάζεται

Ο χρόνος της ποιητικής πράξης,όταν ο Κρητικός ασκεί
4η εποχή τη δωρεά που του κληροδότησαν το όραμα της φεγγα-
ροντυμένης και ο ανήκουστος ήχος

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΠΟΧΕΣ ( κατά το Βελουδή )

1η εποχή Ο μεταφυσικός κόσμος της Δημιουργίας Το διπλό Η φεγγαροντυμένη
όραμα Ο ήχος

2η εποχή Ο μεταφυσικός χρόνος της Ανάστασης του Κρητικού

3η εποχή Ο ιστορικός-εμπειρικός χρόνος του αγώνα και της περιπέτειας του Κρητικού

Σύμφωνα με τις φιλοσοφικές πηγές του Σολωμού(Γερμανοί Ρομαντικοί),όπου η ανθρώπινη ζωή θεωρείται γέφυρα ανάμεσα στη Δημιουργία και την Ανάσταση, για το πέρασμα από το φυσικό, τον πεπερασμένο κόσμο στην αιωνιότητα. Έτσι συλλαμβάνεται η έννοια του χρόνου ως « αιωνιότητα» . Αυτό γίνεται δυνατό μέσω της «θέασης» (του διπλού οράματος ) που αποτελεί τον αφηγηματικό κορμό του Κρητικού.

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΚΑΤΑ ΣΤΙΧΟ

Απ. 1 ( 18 ) : 1ο επίπεδο
Απ.2 (19 ) στ. 1 : 3ο επίπεδο
στ.2-3 : 2ο επίπεδο
στ. 4 : 3ο επίπεδο
στ. 5-18 : 4ο επίπεδο

Απ.3 (20 ) στ. 1-12 : 1ο επίπεδο
στ. 13-14 : 1ο επίπεδο (περ. φεγγαροντ)

Απ.4 (21 ) στ.1-12 : 1ο επίπεδο
στ.13-15 : 1ο επίπεδο
στ 16 : 2ο επίπεδο
στ. 17-28 : 1ο επίπεδο
στ.29-36 : 2ο επίπεδο
στ.37-38 : 1ο επίπεδο

Απ.5 (22) στ.1-4 : 1ο επίπεδο
στ. 5 : 3ο επίπεδο (μεταβαίνει στο παρόν της αφήγησης)
στ. 6 : 2ο επίπεδο
στ.7-10 : 3ο επίπεδο
στ.11-12 : 1ο επίπεδο ( μεταβαίνει σ’αυτό μέσα απ’ τα ‘’ σκληρά ονείρατα’’ )
στ.13-14 : 3ο επίπεδο
στ. 15-20 : 2ο επίπεδο (μεταβαίνει συνειρμικά μ’αφορμή την κίνηση του χεριού)
στ. 21-24 : 1ο επίπεδο (συνεχίζει την αφήγηση από το στ. 12)
στ. 25-35 : 1οεπίπεδο ή 2ο (επειδή αναφέρεται στο Κρητικό ειδύλλιο με το μοτίβο
του αηδονιού )
στ.36-42 : 2ο επίπεδο
στ.43-58 : 1ο επιπεδο

Στοιχεία για τη θρησκευτικότητα του Σολωμού

η όμορφη απεικόνιση του Αγίου Λύπιου,του εκκλησιδίου

στο όποίο έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός την «Γυναίκα της Ζάκυθος»

είναι του ζακυνθίου ζωγράφου και ιστολόγου Mπάμπη Πυλαρινού

και την πήραμε από τη διεύθυνση
misha.pblogs.gr/tags/odysseas-elytis-gr.html

Μια από τις δύο σημερινές ερωτήσεις-εργασίες ήταν αυτή που ζητούσε να αξιοποιηθεί το απόσπασμα 19 για να γίνει αναφορά στη θρησκευτικότητα του Δ. Σολωμού. Ας προσεχτούν τόσο η πληρότητα της απάντησης σε σχέση με την αναφορά σε στίχους που κάνετε αλλά και σε σχέση με τα στοιχεία που αντλείτε από τις υποσημειώσεις του βιβλίου. Και, όπως σε όλες σχεδόν τις απαντήσεις, ας προσεχτούν επίσης τόσο το "άνοιγμα" της απάντησης όσο και το κλείσιμο.

Τα στοιχεία που σας προσφέρονται στην ενότητα είναι:
> ύπαρξη Παραδείσου, μέλλουσα ζωής ( απ' όλο το απόσπασμα)
> αθανασία ψυχής (στ.5),
> Σάλπιγγα Δευτέρας Παρουσίας (στ.5): Παλαιά Διαθήκη, Επιστολές του Παύλου, Αποκάλυψη.
> ανάσταση και ενσάρκωση νεκρών (στ.6, 13, 14): πίστη Ορθόδοξου δόγματος.
> άγγελοι (;) (στ.8)
> κοιλάδα του Ιωσαφάτ (βλ.υποσημείωση 5 βιβλίου).
> Έσχατη κρίση ψυχών (στ.10).
> η φωτιά του άλλου κόσμου (στ.9, 16. "γέενα του πυρός". Κατά Ματθαίον.Σκηνή της Αποκάλυψης).

Από τις απαντήσεις που μου δώσατε, σας αντιγράφω, δειγματικά,

την εισαγωγή της Ιωάννας Φ.:
" Το δεύτερο μέρος του αποσπάσματος 2 (19), δηλαδή οι στίχοι 5-18 αποτελεί μια παρέκβαση, όπου ο ήρωας αίρεται σε μεταφυσικό επίπεδο. Αναφέρεται σ' έναν οραματισμό της Έσχατης Κρίσης, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις της ορθόδοξης εκκλησίας. Λόγω της αγάπης του για την κοπέλα ο Κρητικός ζει ως παρόν την Ανάσταση, όπου θα είναι παντοτινά ενωμένος με την αγαπημένη του στη μακαριότητα της αιώνιας γαλήνης. Σ' αυτή τηνπρόδρομη αφήγηση είναι έκδηλη η θρησκευτικότητα του Διονύσιου Σολωμού."

Ο Στυλιανός Αλεξίου για τη φεγγαροντυμένη

η σημερινή ανάρτηση αφιερώνεται

στην Άρτεμη, τη Χαρά και τη Στέλλα

που θυσίασαν το διάλειμμά τους για να ξεναγηθούν στο blog

Αύριο θα συναντηθούμε με τη φεγγαροντυμένη. Ποια, επιτέλους είναι; Ίσως η περιπλάνησή μας στις πάμπολλες λύσεις-προτάσεις που έχουν δοθεί από τους σολωμιστές δε θα είχε τόση σημασία, αν η συγκριτική τους αντιμετώπιση δε μας οδηγούσε σε συνθέσεις πολύ ενδιαφέρουσες και γοητευτικές.
Οι διακειμενικές επιρροές στη σκηνή αυτή είναι πολλές ( δείτε και στη φωτοτυπία "Μελετώντας τον Κρητικό") κι έτσι ο κάθε αναλυτής επιλέγει για το ερμηνευτικό του μοντέλο κάποια στοιχεία που προκρίνει.

Ας διαβάσουμε απόψε κάποιες από τις σκέψεις του Στυλιανού Αλεξίου από το βιβλίο του "Σολωμικά" ( εκδ. Στιγμή, 1994). Στο κεφάλαιο " Γερμανικές επιδράσεις - Η φεγγαροντυμένη, γράφει μεταξύ άλλων:
" Ίσως βαθύτερη και χαρακτηριστικότερη είναι η επίδραση στο Σολωμό ενός άλλου Γερμανού ποιητή, του ρομαντικού Novalis.

Ο Σολωμός εθαύμαζε το μυθιστόρημα του Novalis

Heinrich von Ofterdingen.

Τον Νικόλαο Λούντζη, στον οποίο όφειλε κατά σημαντικό μέρος τη γνωριμία του με τη γερμανική σκέψη και λογοτεχνία, τον ονόμαζε ο Σολωμός Ερρίκο, γιατί, όπως έλεγε, του θύμιζε τον ομώνυμο ήρωα του μυθιστορήματος.

Στο δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος του Novalis, o Heinrich βλέπει μια θαυμαστή οπτασία που τον λυτρώνει από τη δυστυχία και ανοίγει εμπρός του καινούρια ζωή. Μέσα σε παραδεισιακή λαμπρότητα του παρουσιάζεται μια θεία μορφή, που είναι η νεκρή αγαπημένη του. Τον κοιτάζει σιωπηλά χαμογελώντας, ενώ κι εκείνος την κοιτάζει, του γνέφει και στο τέλος χάνεται. Η μέθη του Heinrich εξακολουθεί και μετά το όραμα. Δεν υπάρχει πια πόνος γι' αυτόν.

Τα κοινά στοιχεία [με τη φεγγαροντυμένη του Σολωμού] είναι η λαμπρότητα της οπτασίας, το αμοιβαίο σιωπηλό κοίταγμα και χαμόγελο, η εξαφάνιση έπειτα της μορφής και η βαθύτατη ανακούφιση και ψυχολογική αλλαγή εκείνου που είδε το όραμα. Στον Σολωμό βέβαια αυτά αναμορφώνονται ή πλουτίζονται και με άλλα στοιχεία, αλλά οι αναλογίες στο σύνολο, καθώς ο παράλληλος ψυχολογικός τόνος είναι απαραγνώριστα.. Στον Κρητικό μια θεϊκή μουσική με "ανεκδιήγητους" ήχους ακούγεται έπειτα από την οπτασία. Στον Novalis υπάρχει επίσης μια μουσική υπερφυσική, που την τραγουδούν σαν κάτω από τη γη "μικρές καθαρές φωνές".

Ο παραλληλισμός αυτός φαίνεται να ευνοεί μια από τις ερμηνείες που έχουν προταθεί για τη Φεγγαροντυμένη του "Κρητικού", συγκεκριμένα την ερμηνεία που την ταυτίζει με την αγαπημένη του ήρωα, η οποία πεθαίνει στο ποίημα [...] Ο ποιητής στα σχεδιάσματά του, όπως τα βλέπουμε στα Αυτόγραφα Έργα, επιμένει πολύ στην ομοιότητα: πολύ της μοιάζει[…]κίνημα έκανε που μοιάζει της καλής μου.Η μορφή δείχνει όχι απλώς καλοσύνη ( Πολυλάς) αλλά αγιοσύνη. Ρητά σε ένα άλλο απόσπασμα, από την κατάληξη του έργου, γράφει ο ποιητής: φθάνω στη στεριά την απεθεωμένη. Η φράση μας βοηθά να ταυτίσομε τη νεκρή με τη θεά του οράματος.
[…] θεωρώ ότι η εμφανιζόμενη είναι πράγματι η αγαπημένη του, που αποκαλύπτεται στο ανθρώπινο μεγαλείο της τη στιγμή του θανάτου. Αυτό φαίνεται σύμφωνο με τη σολωμική πίστη στη θεία φύση του ανθρώπου. Είναι στο βάθος η χριστιανική άποψη, με την απόχρωση που της έδωσε η ιδεαλιστική φιλοσοφία του 19ου αιώνα.
(Στυλιανός Αλεξίου, Σολωμικά, εκδ. στιγμή 1994, σελ. 20-27.)

Οδηγίες για τις ερωτήσεις της ημέρας

Παιδιά, στοιχεία για τις απαντήσεις των ερωτήσεων που δεν προλάβαμε να δούμε στην τάξη:

Για την ερώτηση σχετικά με το λυρισμό του Σολωμού μπορείτε να δείτε εδώ: http://www.blogger.com/%3Ca%20href=

Για την ερώτηση σχετικά με τα 4 επίπεδα του χρόνου μπορείτε να δείτε τη φωτοτυπία-τεύχος που δώσαμε στην τάξη ( με τίτλο "μελετώντας τον Κρητικό") στη σελίδα 3.

Για την ερώτηση σχετικά με το αφηγηματικό πρόσωπο, στην ίδια φωτοτυπία και στην ίδια σελίδα.

Αν σας μένει κάποια απορία, είτε από 'δω είτε από την τάξη, τη βλέπουμε.

Συμπληρωματικό διάβασμα μπορείτε να κάνετε από την περσινή ανάρτηση ( στις ετικέτες: Σολωμός-αναλύσεις) διαβάζοντας τα όσα γράφει ο Πίτερ Μάκριτζ για το Σολωμό και ιδιαίτερα τον Κρητικό.

Καλό σας βράδυ.( Φρόσω, κοιμήθηκες το μεσημέρι;!; :-))

" Τα μαθαίνουμε όλα αυτά;"

Πέρασαν δυο μέρες. Ασχοληθήκαμε με εισαγωγές, κατευθύνσεις, επισημάνσεις, προσπαθήσαμε να μπούμε στον κόσμο της λογοτεχνίας. Σιγά σιγά θα περάσουμε στα κείμενα.
Ο Κρητικός, πρώτος πρώτος. Αύριο εισαγωγή. Έχετε ήδη ασχοληθεί με τις πρώτες της σελίδες. Στην τάξη βάλατε κιόλας το ζήτημα σχετικά με τις εισαγωγές και τα συνοδευτικά κείμενα , στο πίσω μέρος του βιβλίου: " Τα μαθαίνουμε όλα αυτά;"

Ε, όλο και κάτι μαθαίνουμε. Χρειάζεται, όμως, να κάνουμε προσεκτικά τις επιλογές μας. Λίγα, ίσως, στοιχεία απ' αυτά είναι απαραίτητο να μάθουμε, αλλά - προσέξτε - είναι και κρίσιμα και χρήσιμα. Στοιχεία που μπορούν να αποτελούν "κλειδιά" για το ξεκλείδωμα του κειμένου. Στοιχεία που μας παρέχουν πληροφορίες για το πλαίσιο, λογοτεχνικό ή κοινωνικοπολιτικό, του κειμένου. Βιογραφικά, που ασκούν επίδραση στη ζωή και κατ' ακολουθία και στο έργο του συγγραφέα. Στοιχεία, εν ολίγοις, που θα σας χρειαστούν κατά την ανάλυση του ποιήματος.

Μια βοήθεια, ώστε να εστιάσετε στα στοιχεία αυτά, αποτελούν οι ερωτήσεις που ακολουθούν. Οι απαντήσεις βρίσκονται στις σελίδες του βιβλίου, στις σελίδες που αναφέρονται στην παρένθεση. Βρείτε τις και υπογραμμίστε τις.
( σελ. 281) Από τι χαρακτηρίζεται η ποίηση του Σολωμού και σε τι διαφέρει από τους περισσότερους άγγλους ρομαντικούς;
( 281 ) Ποιος, κατά το Σολωμό, ο προορισμός του ποιητή και ποιος ο κοινωνικός του ρόλος;
( 281-283 ) Απαριθμήστε οκτώ απόψεις σχετικές με την αποσπασματικότητα του έργου του Σολωμού.
( 283 ) Πού αναφέρονται πολλά από τα ουσιαστικά που χρησιμοποιεί ο Σολωμός και τι αποδεικνύει αυτό;
( 283-4 ) Απαριθμήστε 4 εικόνες κρυμμένων πραγμάτων που υπάρχουν στον Κρητικό.
( 284 ) Ποια η συμβολική σημασία της θάλασσας στην ποίηση του Σολωμού;
( 284 ) Ποιο πρόβλημα βασάνιζε το Σολωμό; Τι τον ενδιέφερε και τι προσπαθούσε να πετύχει;
( 287 ) Από ποιες αφηγηματικές ενότητες αποτελείται ο Κρητικός;
( 287 ) Σε ποια χρονικά επίπεδα αναπτύσσεται ο Κρητικός;
( 288 ) Απαριθμήστε πέντε παραδείγματα από τον Κρητικό σχετικά με τη «σύνθεση των στοιχείων ανά τρία».
( 289 - 290 ) Απαριθμήστε έξι ερμηνευτικές απόψεις για τη Φεγγαροντυμένη.
( 291 ) Ποια η επίδραση στον Κρητικό που ασκεί η φύση στον ήρωα;
( 292 ) Από πού διαπιστώνουμε επιρροές στη σκηνοθεσία της Φεγγαροντυμένης;
( 292 ) Ποιες διακειμενικές σχέσεις έχουν επισημανθεί κατά καιρούς και σε σχέση με ποια μοτίβα;
( 293 ) Ποιες βασικές ιδέες συμπυκνώνει το έργο;

Ορίστε! Τώρα μπορείτε να απολαύσετε…σολωμικά το βράδυ σας :-)

Βίρα τις άγκιρες!

Ισθμός. Το πέρασμα που οδηγεί στην ανοιχτή θάλασσα.

Το νερό ανάμεσα από τις στενωπούς. Δε θέλουμε και πολύ να το δούμε συμβολικά, ε;

Η χρονιά μας, η χρονιά σας, ξεκίνησε. Αύριο με το Γ1Θ πρωτοσυναντιόμαστε.
Ακόμα είμαστε στην αρχή. Η διαδρομή είναι όλη μπροστά μας. Μπορούμε ( και οφείλουμε) να είμαστε αισιόδοξοι. Να κάνουμε μια αρχή, να πιστέψουμε, να προσπαθήσουμε με πείσμα και διάθεση.

Το ιστολόγιο αισιοδοξούμε να γίνει ο συνεκτικός μας δεσμός. Παροχή άφθονου υλικού, διαλεύκανση σημείων θεωρίας, ανάλυσης, φωτισμός των κειμένων μέσα από πηγές, παραπομπές, βιβλιογραφία, σχέδια μαθημάτων, παράλληλα κείμενα, ασκήσεις, ερωτήσεις, επίλυση αποριών, επικοινωνία. Χωρίς διακοπή, όταν για κάποιο λόγο οι διδακτικές ώρες "χάνονται". Τότε κυρίως. Τότε θέλουμε να υπάρχει, για να καλύπτει τα κενά, να μην αφήσει να σχηματιστούν, να φτάσουμε στις εξετάσεις επαρκείς αναγνώστες της λογοτεχνίας και υποψήφιοι φοιτητές.

Αλλά, ακόμα περισσότερο, μέσα απ' αυτή τη διαδρομή, να αγαπήσουμε την τέχνη του λόγου, να μάθουμε να την απολαμβάνουμε, να τη μετατρέψουμε την εμπειρία της χρονιάς αυτής σε εφόδιο ζωής. Γιατί καλά είναι να μη μας διαφεύγει ότι η λογοτεχνία γράφεται όχι για να εξετάζεται, αλλά για να προσφέρεται απλόχερα στους αναγνώστες της και να τους ομορφαίνει.

Πολλά ζητάμε..Τι θα καταφέρουμε; Αυτό θα το δούμε στην τελευταία ανάρτηση αυτής της σχολικής χρονιάς, όταν πλουσιότεροι θα ανοιγόμαστε για ταξίδια άλλα.

Καλή χρονιά σε όλους σας.

ΥΓ. Την περσινή χρονιά, αρκετοί φίλοι του ιστολογίου μάς πρόσφεραν τις ιδέες τους, τις απόψεις τους, το υλικό τους, την παρουσία τους. Είναι χαρά μας να έχουμε την πόρτα της τάξης ανοιχτή. Λουκουμάκια και καφέδες είναι έτοιμα και για τους επισκέπτες :-)