Η παρουσίαση του Γεώργιου Βιζυηνού στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Πώς παρουσιάζεται ο Γεώργιος Βιζυηνός στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας; Ας δούμε σήμερα την παρουσίασή του τόσο στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λίνου Πολίτη, όσο και σ' αυτή του Μario Vitti.

Λίνος Πολίτης, 1930

1. O Λίνος Πολίτης, λοιπόν, χαρακτηρίζει το Γεώργιο Βιζυηνό ως τον πραγματικό εισηγητή του ηθογραφικού διηγήματος και το Αμάρτημα της Μητρός μου ως το πρώτο καθαυτό ελληνικό διήγημα.
Βλέπει πως τα διηγήματά του αναφέρονται στις αναμνήσεις του συγγραφέα και αποδίδουν το περιβάλλον του θρακιώτικου χωριού. Θεωρεί πως "έξοχη είναι στα περισσότερα η ψυχολογική διαγραφή των προσώπων, ισχυρότατη η συνθετική ικανότητα και η αφηγηματική χάρη." Και σχετικά με τη γλώσσα, "μένει πάντα η καθιερωμένη ακόμη για την πεζογραφία καθαρεύουσα, αλλά ο δημοτικός διάλογος, διανθισμένος μάλιστα με πολλά στοιχεία του βορειοελλαδίτικου ιδιώματος, δίνει μια ιδιαίτερη ζωντάνια"
( Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ,δ΄εκδ, Αθήνα 1985, σελ. 201-203)

Mario Vitti

2. Ο Mario Vitti δίνει ως πρώτο χαρακτηριστικό των διηγημάτων του Βιζυηνού το γεγονός ότι "εμπλουτίζει την αφήγησή του με την ίδια εκείνη λαϊκότροπη εμπειρία, αντλώντας από τον κόσμο των παιδικών του χρόνων στο χωριό." Προσθέτει πως "παραθέτει θρύλους ή αφελείς δεισιδαιμονίες, μνήμες [...] προσώπων που γνώρισε στη νεότητά του. Αυτές τις μνήμες, κατά το Vitti, δεν τις παραθέτει ακατέργαστες. "Κάτι που τον βασανίζει εσωτερικά, που άλλοτε βγαίνει στην επιφάνεια και άλλοτε υποβόσκει σε λανθάνουσα κατάσταση, προσδίδει στον τόνο της εξομολόγησης μια χροιά μελαγχολίας ή, ανάλογα με τη στιγμή, μια επιφάνεια τρυφερής ειρωνείας." Παρόλο που αφηγείται γεγονότα αληθοφανή, που μπορεί και να έχουν συμβεί στην οικογένειά του, συχνά εκτείνει τη διήγηση και πέρα από τη μυθοποίηση της διήγησης, φορτίζοντας τα γεγονότα με μια συγκινητική ένταση που πλησιάζει πολύ το ρίγος".

Για το Vitti, ο Βιζυηνός " διαμορφώνει ένα σχήμα αφήγησης που, χρησιμοποιώντας πότε το όνειρο, πότε τις παραισθήσεις και καταφεύγοντας συχνά στο απρόοπτο και το μυστήριο, εισδύει σε βάθος στα ψυχικά κίνητρα των πρωταγωνιστών, δεν περιπίπτει όμως στο σφάλμα να τα εξηγήσει, όπως κάνουν άλλοι πεζογράφοι του καιρού του. Μόνιμη πηγή τους είναι πρόσωπα και καταστάσεις που ο Βιζυηνός είχε γνωρίσει από κοντά κατά τα παιδικά του χρόνια στην επαρχία, αλλά ο χειρισμός του υλικού αυτού δεν έχει καμία σχέση με τη ρεαλιστική οπτική. Είναι φανερό ότι τα χαρακτηριστικά αυτά δεν είναι τυχαία σε ένα συγγραφέα που είχε ασχοληθεί με την ψυχολογία και που, τα χρόνια που έζησε στο εξωτερικό, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει από κοντά τα δυτικά λογοτεχνικά ρεύματα".
(Mario Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Οδυσσέας, 1987, σελ. 294-297)

* Μια πρόταση, για να εξασκηθείτε στην ερώτηση των εξετάσεων που σας καλεί να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε μια κρίση για το συγγραφέα και κάποια χαρακτηριστικά του έργου του, είναι τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στα έργα του Πολίτη και του Vitti να τα παρακολουθήσετε στο κείμενό μας και να τα στηρίξετε με συγκεκριμένα παραδείγματα.

Όποιος θέλει, λοιπόν, ας δοκιμάσει. Τις απαντήσεις σας ή στην τάξη ή με mail.

Ο τρυφερόκαρδος κύριος Βιζυηνός σας εύχεται καλό βράδυ.