Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2008

Επιρροές στο Σολωμό. " Ηρώ και Λέανδρος " του Schiller και Κρητικός

Ηρώ και Λέανδρος, william Etty


Γεια σας.
Το πρωί, στο Γ2θ συζητούσαμε για τις επιρροές του Σολωμού.

Λέγαμε πως οι ελληνικές επιρροές του είναι κυρίως γλωσσικές, ενώ το φιλοσοφικό, αισθητικό, ηθικό υπόβαθρο της ποίησής του διαμορφώνεται μέσα από τη μελέτη του έργων του γερμανικού, κυρίως, ρομαντισμού. Στις αρχές της δεκαετίας του 1830, τα χρόνια, δηλαδή, που κυοφορεί τον Κρητικό, ο μαθητής του Ν. Λούντζης ετοίμαζε για χάρη του δεκάδες μεταφράσεις έργων αισθητικής, φιλοσοφίας και ποίησης.





Ένα απ' αυτά ήταν και τα "Λυρικά" του γερμανού ρομαντικού ποιητή Σίλλερ. Στα ποιήματα αυτά υπόκειται ως στόχος, πίσω από τη διαφορετική υπόθεσή τους, η καντιανή ιδέα για την ηθική αντίσταση και αναμέτρηση του ανθρώπου προς τα φυσικά και άλογα στοιχεία της δημιουργίας, ιδέα η οποία έχει την καταγωγή της στις έντεχνες μπαλάντες είτε του Μεσαίωνα είτα της αρχαιότητας.

Από την ύστερη αρχαιότητα, λοιπόν, από το ποίημα του Μουσαίου " Τα καθ' Ηρώ και Λέανδρον", φαίνεται πως εμπνέεται ο Σίλλερ το θέμα του ποιήματός του " Ηρώ και Λέανδρος". Κοιτάξτε την υπόθεση, που θέμα της έχει τον έρωτα και τη θανάσιμη δοκιμασία του εραστή στην τρικυμία, και δείτε πόσο κοντά είναι στον Κρητικό:
Ο Λέανδρος διαπλέει μες τη νύχτα το μπουγάζι του Ελλησπόντου, για να συναντήσει την αγαπημένη του Ηρώ που περιμένει στην απέναντι ακτή. ( Πεδία δράσης κι εδώ η θάλασσα και η ακτή). Ξεσπά τρικυμία που συνοδεύεται με βροντές και αστραπές. Η Ηρώ που ανησυχεί δέεται στην Αφροδίτη και την ικετεύει να γαληνέψει τη φύση. Η επίκληση εισακούεται και η τρικυμία γαληνεύει, για να αποκαλύψει ξαφνικά το πτώμα του εραστή της στη δύστυχη Ηρώ, που ρίχνεται στο πέλαγος κι αυτή για να τον ακολουθήσει. Η Ηρώ θρηνεί για τον Λέανδρο, Nicolas Regnier

Τρία χρόνια ύστερα από το ενδιαφέρον που έδειξε ο Σολωμός για τα λυρικά ποιήματα του Σίλλερ, συλλαμβάνεται ως ιδέα και υλοποιείται ο Κρητικός.
Διαφορές, βέβαια, υπάρχουν, αλλά εκείνο που μας ενδιαφέρει εδώ, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Σολωμός συνομιλεί με τους ρομαντικούς ποιητές. Και μια και το φιλοσοφικό, αισθητικό και ηθικό υπόβαθρο της ποίησης του γερμανικού ρομαντισμού είναι πλούσιο και, επίσης, είχε απασχολήσει βαθιά και ποικιλότροπα το ζακύνθιο ποιητή, χρειάζεται να εξετάσουμε σε περισσότερα επίπεδα και πιο διεξοδικά τις επιρροές αυτές, ώστε να καταλάβουμε τον ποιητικό αγώνα που έδινε ο Σολωμός (και) στον Κρητικό.

Αλλά γι'αυτά σε επόμενο ποστ, μη βαρύνουμε κιόλας!
Απορίες; Ερωτήσεις; Παρατηρήσεις; Δε βλέπω χεράκια!



Τα περισσότερα στοιχεία αντλήθηκαν από το πολύ καλό βιβλίο του Γιάννη Δάλλα " Σκαπτή ύλη από τα σολωμικά μεταλλεία" ( εκδ. Άγρα, 2002)

9 σχόλια:

Roadartist είπε...

Κύριε, κύριε!!!
(τα χεράκια..)

:))
Καλό βράδυ Διονύση! Καλή δύναμη αύριο!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

roadartist,
:-)))

Φωτεινή S είπε...

Διονύση,
όχι, δεν είναι θεωρητική κατεύθυνση ο γιος μου, αλλά έχει ένα ενδιαφέρον για τη γλώσσα μας γενικότερα.
Εγώ θα παρακολουθώ όσο μπορώ να καταλάβω την ανάλυση των θεμάτων σας.
Θεωρώ όμως ότι όλο και κάτι καλό θα μάθω από σας.

Κατερίνα Δε.Στα.Πα. είπε...

Κύριε καθηγητά, ο Σίλλερ δεν έγραψε κι εκείνο το ανεπανάληπτο ποίημα "η καρδιά της μάνας";
Ξέρεις ντε! Που ξερίζωσε την καρδιά για να την πάει στην νύφη!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Φωτεινή και κυκλάμινο:
Αν συνεχίσετε να είστε ζωηρές, θα σας..αλλάξω θρανίο!
Φωτεινή, ναι, όσο θέλεις, χαρά μου.
Κυκλάμινο,
Η "καρδιά της μάνας" είναι ένα ποίημα του Jean Richepin ( γάλλος, αρχές 20ου αιώνα), το οποίο, πάντως, βασίζεται σε ένα μοτίβο που υπήρχε στην προφορική παράδοση των λαών της Ευρώπης - συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής.
Στα ελληνικά υπάρχει γραμμένο κι από τον Άγγελο Βλάχο.
Δεν ξέρω να το έχει επεξεργαστεί και ο Σίλλερ. Ο Σολωμός, πάντως, εκπρόσωπος και διαμορφωτής της επτανησιακής σχολής που αναπτύσσεται εκείνη την εποχή και ένα από τα θεματικά της κέντρα είναι η Γυναίκα ( για το Σολωμό και η Μητέρα..), το λογικότερο είναι να γνωρίζει καλά το ποίημα αυτό.

Να παρακολουθείς όσο θες, Κατερίνα. Απολογούμαι μόνο αν δε θα είναι τόσο ενδιαφέρουσα ( για μη μαθητές..) η θεματολογία μας.
Καλό σαββατοκύριακο.

Ανώνυμος είπε...

Δεν ξέρω αν το παρατηρήσατε αλλά στο σχολείο μας έχουμε ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ!


...so proud :)))))

Διονύσης Μάνεσης είπε...

ανώνυμε,

Όρεξη έχουμε - σίγουρα. Όρεξη για γνώση, για επικοινωνία, για ζωή.
:-)

Ανώνυμος είπε...

Κύριε Μάνεση, είμαι εκπαιδευτικός και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά όχι μόνο για όσα προσφέρετε αλλά και για το παράδειγμα που μας δίνετε. Ελπίζω τον επόμενο χρόνο που θα διοριστώ, καλώς εχόντων των πραγμάτων, να έχω τη μισή από την ενεργητικότητα και το μεράκι σας.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Καλέ/ή μου ανώνυμε/η,

Και μόνη η ανάγκη να στείλεις αυτό το ευγενικό σημείωμα προδίδει το φωτεινό εκπαιδευτικό σου μέλλον.
Εμείς οι παλιότεροι, να δεις χαρά, όταν βλέπουμε υγιείς και ζωογόνες παρουσίες να μπαίνουν στην εκπαίδευση.
Και δεν πρόκειται περί φιλοφρόνησης. Ζώντας τα εκπαιδευτικά μας χάλια, η δίψα μας μεγαλώνει...
Με το καλό, λοιπόν! :-)