Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011

"Διείσδυση στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής" Στοιχεία για τις απαντήσεις μας




Στις εξετάσεις θα κληθείτε να υποστηρίξετε, με παραδείγματα από το κείμενο, χαρακτηριστικά του κειμένου ή της γραφής του συγγραφέα.
Μια τέτοια άσκηση είδαμε στην τάξη πρόσφατα, όταν ζητήθηκε να επαληθεύσετε, επιλέγοντας αποσπάσματα από το βιβλίο και αιτιολογώντας, το χαρακτηριστικό της διηγηματογραφίας του Βιζυηνού (που αναφέρεται στη σελίδα 123) «διείσδυση στα μύχια της ψυχής».

Στην επιλογή των αποσπασμάτων δε θα αναφερθούμε. Εννοείται πως πρέπει να είναι προσεγμένη, ώστε να στηρίζει το δυνατόν καλύτερα το σχολιασμό που θα επιχειρήσουμε.

Σε ποιον άξονα, όμως, πρέπει να κινείται ο σχολιασμός/υποστήριξη της επαλήθευσης που μας ζητείται; Πολλά παιδιά τείνουν να περιγράφουν το περιεχόμενο του αποσπάματος που έχουν επιλέξει. Δίνω ένα παράδειγμα: Σχολιάζοντας ένα απόσπασμα από τη σελίδα 139 («Εν τούτοις αυτό … ανεξάρτητον βίον»), ένα παιδί γράφει πως «η μητέρα παρουσιάζεται ως δυναμική, εργατική, υπεύθυνη, επίμονη, διακρινόμενη από αυταπάρνηση και πνεύμα αυτοθυσίας» κλπ. Και συνεχίζει: «Στη συνέχεια παρουσιάζεται ως άδικη, μεροληπτική ως προς την αγάπη της και τη στοργή της προς τα παιδιά της, εφόσον δείχνει αδυναμία και προσήλωση στα θετά κορίτσια εις βάρος των αγοριών» Και λοιπά. Και απλώνεται η περιγραφή της μητέρας σε 2-3 παραγράφους.

Εκεί που θα έπρεπε να είχε σταθεί ο μαθητής δεν είναι η περιγραφή του περιεχομένου του χωρίου τόσο, όσο η περιγραφή του τρόπου με τον οποίο αυτό δίνεται. Και στην περίπτωσή μας ο τρόπος είναι η διείσδυση, από το συγγραφέα, στα «μύχια της ανθρώπινης ψυχής». Χρειάζεται, λοιπόν, να μπορούμε να το περιγράψουμε αυτό το στοιχείο και να υποδείξουμε πώς χαρακτηρίζει και το απόσπασμα που έχουμε επιλέξει.
Άρα, καλό θα είναι να έχουμε δουλέψει τα χαρακτηριστικά αυτά, να τα έχουμε «απλώσει» στο μυαλό μας και να μπορούμε να τα περιγράψουμε κάπως πιο αναλυτικά.

Για το συγκεκριμένο στοιχείο, δανειζόμαστε χαρακτηρισμούς που δίνει ο Απ. Σαχίνης στο βιβλίο του «Παλαιότεροι πεζογράφοι/Α.Ρ. Ραγκαβής, Δ.Βικέλας, Γ.Βιζυηνός, Κ. Παλαμάς, Γ. Βλαχογιάννης» ( β΄εκδ. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1982, σελ. 156-7):
«Ό,τι κινεί αμέσως την προσοχή και το ενδιαφέρον του αναγνώστη στα διηγήματα του Βιζυηνού είναι το ψυχικό πρόβλημα, η δοκιμασία της συνείδησης, η αγωνία της ψυχής. Τα κύρια πρόσωπά του έχουν πλούσια εσωτερική ζωή· όχι όμως στατική, αλλά κυμαινόμενη, μεταβαλλόμενη, ουσιαστική, με δραματικές συνέπειες στην εξωτερική συμπεριφορά τους και στη στάση τους αντίκρυ στην εξωτερική πραγματικότητα.(…) Είναι η πρώτη φορά που για τη νεοελληνική αφηγηματική πεζογραφία ανοίγει ο δρόμος της ψυχής. Ένας νέος κόσμος αποκαλύπτεται εδώ: ο κόσμος της συνείδησης, ο κόσμος του εσωτερικού προβληματισμού.»

Ο ψυχογράφος Βιζυηνός, δηλαδή, περιγράφει, φωτίζει, εστιάζει, επιμένει, εμβαθύνει, διεισδύει στην ανθρώπινη ψυχή και την αναλύει.
Αποδίδει τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, ερευνά τις ψυχικές διεργασίες, αποκαλύπτει τον κόσμο της συνείδησης, εστιάζει στην εσωτερική τους ζωή και στις συνέπειες που αυτή μπορεί να έχει στην εξωτερική τους συμπεριφορά
κλπ.

Αναλύετε, λοιπόν, της έννοια «διείσδυση στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής», παρουσιάζοντάς την όσο πιο καθαρά γίνεται, κάτι που το απόσπασμα που θα έχετε επιλέξει εύκολα θα επαληθεύει.
Τελικά: Περιγραφή του τρόπου του συγγραφέα περισσότερο ( με αναφορές στο απόσπασμα που έχετε επιλέξει) και λιγότερο περιγραφή του περιεχομένου του αποσπάσματος.

Αυτά για σήμερα. Και αύριο έτοιμοι για το τεστάκι μας, ε;!

21 σχόλια:

Πολίνα Μοίρα είπε...

Διονύση μου τι κάνεις;
Πήγατε στο "Αμάρτημα" φέτος;

Έχουμε και "όνειρο στο κύμα" στο θέατρο Κνωσσός νομίζω

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Καλησπέρα, Πολίνα,

Όχι, δεν πήγαμε. Αμέλησα -για να μην πω αμάρτησα.. Μέσα στο Δεκέμβρη θα τα καταφέρουμε.

Θα λες για την παράσταση που ανέβηκε 1-2 μέρες στο φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι; Δεν έχω μάθει κάτι.

Εσύ, καλά; Πώς πάει ο αγώνας των δύο φύλων; :-)

Νίκος είπε...

Τεστάκι;Τεστάκι;Τολμάτε και τους βάζετε τεστάκι;;;Και το ανακοινώνετε μάλιστα;;;;Η ΗΑ δηλώνει ότι αυτό δεν θα περάσει!!Η ΗΑ θα στηρίξει όσους αρνηθουν να γράψουν!!ΖΗΤΩ Η ΗΑ!!

ΥΓ:Αχ αυτά τα μύχια της ψυχής!!!Τα έχω ξεχάσει τελείως!!ΧΑΧΑ!!Τα κακά των πανελλαδικών!!ΧΑΧΑΧΑ!!

daflek είπε...

Καλημέρα Διονύση
Συνεχίζεται η εκμετάλλευσή μου (!) του δικού σου κόπου (εννοώ το φιλόξενο ιστολόγιό σου).
Σήμερα, κουβεντιάζοντας σ’ αυτό το έξοχο διήγημα, απελευθερωμένοι από τη σκληρή δεσποτεία της αφηγηματολογίας (οπτικές, χρόνοι κλπ κλπ) σταθήκαμε στη μητρική προσευχή της σελ. 133. Μετά τα διάφορα σχόλια διαπιστώθηκε ότι στη σκηνή της προσευχής υπάρχουν «δύο αμαρτίες»: μία παλιά («ενθυμήθηκες την αμαρτία μου…») και μία καινούργια («πάρε μου όποιο θέλεις…»). Και λέει η Π: «μήπως ο τίτλος «Το αμάρτημα της μητρός μου» αναφέρεται στη δεύτερη και όχι στην πρώτη αμαρτία;». Τι λες; τι λέτε;
Κι επειδή μαγεύτηκα (πόσο θα μου λείψει αυτό το μάθημα αν τελικά καταργηθεί) προχωρήσαμε. Ναι, θα μπορούσε να αναφέρεται και στη δεύτερη αμαρτία. Συγχώρεσε άραγε στ’ αλήθεια ο Γιωργής τη μάνα που του στέρησε παρουσία και στοργή, όσο και αν ως ενήλικος λόγιος μιλά στη σελ. 152 για το «απρομελέτητο και αβούλητο του αμαρτήματος»; Ακόμη καλύτερα, γίνεται στην ψυχή του Γιωργή να υπάρχουν αντιφατικά συναισθήματα, ο καλλιεργημένος που κατανοεί και το πληγωμένο παιδί που οι προσπάθειες να επουλώσει το τραύμα του δε στάθηκαν ολωσδιόλου αποτελεσματικές; Υπάρχουν σημεία στο κείμενο, από τη σελ. 145 και εξής (πρωταγωνιστεί ο ενήλικος αφηγητής) που αποκαλύπτουν ότι η παιδική πληγή υπάρχει; Για παράδειγμα το «αίτημά» του προς τη μητέρα στη σελ. 145 «Δος το πίσου το Κατερινιώ….αν μ’ αγαπάς»;
Και γενικεύοντας όλοι δεν πληγώσαμε κάποτε άθελά μας κάποιον; Η μεταμέλειά μας αρκεί για να «γιατρέψει» την πληγή;
Πολλά φιλιά

Ανώνυμος είπε...

Πέστα ρε Νίκο

Όλο τεστάκια,τεστάκια,τεστάκια!!!Πρέπει κάποια στιγμή να εξεγερθούμε και να διαλύσουμε το ίδρυμα της καταπίεσης.Δηλαδή δεν φτάνει που έχουμε το άγχος μας(έχουνε γιατί εγώ ειμαι χαλαρόοοοος) έχουμε και τον κ. Μάνεση απο πάνω μας να μας βάζει τεστάκια!!!Το βρήκανε τώρα οι καθηγητές και μας χτυπάνε αλύπητα!!! :ΡΡΡΡΡΡ


Α.Σ.

Νίκος είπε...

ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ,ΑΝΤΑΡΤΗ ΜΟΥ,ΑΝΤΙΜΑΝΕΣΙΚΕ ΜΟΥ ΕΣΥ;;;;;ΘΕΣ ΝΑ ΜΠΕΙΣ ΣΤΗΝ ΗΝΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ;;;;;;

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Παιδί μου, λίγο σεβασμό, σε εποχές εθνικής συνεννόησης ζούμε, τς, τς!

( Από τα μύχια της ψυχής στα νύχια των βαθμολογητών είχαν πέσει μερικοί, ε; Αχ, ας μην τα θυμόμαστε!)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

daflek μας καλή,

Πόσο πλούσια θα γινόταν η κουβέντα αν την κάναμε από κοντά, με όσα παιδιά..Αυτό σκέφτομαι καθώς διαβάζω τα αλλεπάλληλα ερωτήματα που ξεδιπλώνεις.
Ναι, τα παιδιά "βλέπουν" στην "προσευχή" της μητέρας κι αυτή τη 2η αμαρτία.

Όσο για το πόσο η μεταμέλεια γιατεύει την πληγή.. Φαντάζομαι άλλος ο δρόμος της λογικής του ώριμου αφηγητή κι άλλος ο πόνος, που τη μια άκρη του νήματός του κρατάει η παιδική του ηλικία και η άλλη συνεχίζει να ξεδιπλώνεται μέσα του. Όσο και να εκλογικεύουμε, εκτός από το να καλύπτουμε λίγο, άλλοτε καλύτερα άλλοτε χειρότερα, δε νομίζω ότι καταφέρνουμε πολλά πράγματα.

Και, πράγματι,στιγμές στο έργο σαν κι αυτές που αναφέρεις ("δος το πίσου"..), μπορεί να προδίδουν μυστικά που ούτε ο αφηγητής ήξερε πριν ξεστομίσει τις φράσεις..

Ευχαριστούμε, ευχαριστούμε, καλό σας βράδυ:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Α.Σ,

Μπα, μπα μπα! Προστέθηκε νέο μέλος στην ΗΑ! Άντε, και πρωθυπουργός, Α.Σ!

( Μια και η εξουσία μετέρχεται όλων των μέσων, πάντως, σου θυμίζω ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να σε αξιολογήσω, φτωχέ μαθητή, και θα ήταν καλά να είχες γράψει τα τεστάκια αδιαμαρτύρητα, μέχρι τότε. Αν, βέβαια, σου φαίνεται πως σε εκβιάζω, να το ξανασυζητήσουμε..)

Κι ένα τελευταίο επιχείρημα: Εντάξει, ενάντια στην αδυσώπητη και στυγνή καταπίεση των καθηγητών κλπκλπ. Αλλά με τη στάση σου συνειδητοποιείς ότι θα έχεις να κάνεις χωριό με το Νίκο;!

( Ουφ! Κουραστική μέρα σήμερα!)

Νίκος είπε...

Και ποιος σας είπε πως εγώ ακολουθώ τα πάρτι που γίνονται στη βουλή;;;;;Βλέπω μπροστά!!ΧΑΧΑ!!

Και πρέπει να σας πω πως δεν είμασταν οι μόνοι που δεχθήκαμε το κόψιμο!!Όποιον και να ρωτήσω τα ίδια λέει!!ΧΑΧΑ!!
ΜΗΝ ΜΟΥ ΚΛΕΒΕΤΕ ΤΙΤΛΟΥΣ!!ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΗΑ!!!!!ΚΑΙ ΑΝ ΤΟΛΜΗΣΕΤΕ ΝΑ ΚΟΨΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΗΑ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΝΑ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΕ ΠΙΣΣΑ ΚΑΙ ΠΟΥΠΟΥΛΑ!!Το λιγότερο!!Μετά θα γμείσουμε κάτι τρύπες στον κήπο!!ΧΑΧΑΧΑΧΑ!!!
Και δεν θα κάνουμε χωριό,μεγαλούπολη θα κάνουμε!!Μια Νέα Νέα Υόρκη!!ΧΑΧΑΧΑ!!

Ανώνυμος είπε...

Ηνωμένη αντιπολίτευση ε;Ενδιαφέρον ακούγεται.Λοιπόν,αμα μου παρέχεται 100% προστασία και ασφάλεια ετοιμάστε τα χαρτία να υπογράψω και να ορκιστώ!Χαχα!Ας ταχθούμε όλοι κατά της μάστιγας της καταπίεσης ώστε να πετύχουμε την κατάλυση του Μανεσικού πολιτευμάτος!!!


Α.Σ.

Ανώνυμος είπε...

κ. Μάνεση

Τώρα που τάχθηκα στο κόμμα δεν μπορείτε να με ταρακουνήσετε.Έλπίζω να μην με εκβιάζετε γιατι έχω και εγώ τα κόλπα μου!!!Σε δυο ώρες θα λάβετε μια ανθοδέσμη με ενα όπλο μέσα ως ένδειξη...συμβουλής(ή όπως το πέρνει κανείς)Μουχαχαχα

Α.Σ.

Νίκος είπε...

Κ. Μάνεση πότε υπογράφετε την συνθηκολόγηση;;;;Προστασία και εξουσία καθώς και δικαιώμα να τεθούν όροι που επιθυμέις κατά την συνθηκολόγηση του κ. Ενόχου για τα πάντα και δια πάντα αγαπητό ΝΕΟ μέλος της ΗΑ!!ΚΑΤΩ ΤΟ ΜΑΝΕΣΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ(Ποτέ δεν το είχα σκεφτεί!!Μπήηηηηηηκες δυναμικά!!ΧΑΧΑΧΑ!!)

Άκου τα όπλα είναι ακριβά!!Τι θα έλεγες για κανένα συκωτάκι που είναι πιο φθηνό;;;Είναι πιο τρομακτικό και έχει περισσότερο αίμα!!ΧΑΧΑΧΑ!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο, Α.Σ,

Άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου, ε;;
Όπου να 'ναι το δηλώνω: Κύριοι, δυστυχώς, επτωχεύσαμεν!

Εντάξει, παιδιά, συνθηκολογώ, υποχωρώ, υπογράφω ό,τι θέλετε, καμία αξιοπρέπεια, επί τας, επί τας! ΟΚ;

Νίκος είπε...

Οι ασκοί πάντα ήταν ανοιχτοί,απλά τώρα επιτέλους δείχνουν την ΤΡΟΜΕΡΗ ΟΡΓΗ τους!!ΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑ!!!

Εμείς και πτωχευμένους νικάμε!!Ουδέν πρόβλημα εκ του δυτικού μετώπου!!

ΧΜμμμμμμμμμμμμ!!!Θα γίνει αύριο σύκσεψη και θα παρθεί απόφαση από την κεντρική πολιτική επιτροπή του κόμματος!!ΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑ!!

Ανώνυμος είπε...

Νίκο

Ωφείλω να σε συμβουλέψω οτι ο κ. Ένοχος(όπως τον λές και εσύ :Ρ) είναι κάλος μπλοφατζής οπότε πρέπει να προσέχουμε!

Συκωτάκι ε;Καλή ιδέα!Ανθρώπινο πάντα να υποθέσω.Χαχαχαχα(και επειδη είμαστε ''καλοί'' άνθρωποι θα κάνουμε δώρο και την καρδιά(ανθρώπινη πάντα))


Α.Σ.

Νίκος είπε...

Δεν θα τον έλεγα μπλοφατζή!!!Μάλλον κωλόφαρδο!!!ΧΑΧΑΧΑΧΑ!!

Θα κάνω μια πρόταση!!Καλύτερα αρχικά να στείλουμε βοδινό συκώτι και καρδιά και αν δεν ακούσει τα ΔΙΚΑΙΑ αιτήματα μας θα αναγκαστούμε να κλιμακώσουμε τον αγώνα!!Τι λες;;

Ανώνυμος είπε...

Χαχαχαχαχαχα έλεος καλά συμβιβάζομαι πάω στην αγορά να το πάρω

Καλό βράδυ σε όλους :Ρ

Α.Σ.

Νίκος είπε...

Για τα έξοδα μην ανησυχείς,ο κ. Ένοχος θα πληρώσει ΚΑΙ για αυτά!!!Πολεμικές αποζημιώσεις!!ΧΑΧΑΧΑΧΑ!!

Ἅ λ ς είπε...

επ.. ειμαι μελος της ΗΑ και νικο εγω ειμαι υπερ των τεστ στη λογοτεχνια (παντα! και μόνο) ,,,
δεν πιστευω να με διαγραψεις απο το κομμα! γιατι εγω δεν παραιτουμαι!!

Νίκος είπε...

Διαγράφεσαι εσύ βρε;;;;;;ΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑ!!!Είσαι η αντιπρόεδρος να σου θυμήσω,υπεύθυνος για θέματα παιδείας και πολιτισμού!!ΧΑΧΑΧΑ!!Είμαστε κόμμα αρχών και πάνω από όλα δημοκρατικό κόμμα!!Τα μέλη έχουν τις απόψεις τους!!!!ΧΑΧΑΧΑ!!Ακόμα και αν φαίνεται ότι συμπίπτουν με τον Ένοχο στην πραγματικότητα είναι κάτι το διαφορετικό!!ΧΑΧΑ!!Αλλά πρέπει να φωνάζουμε όλοι ΖΗΤΩ Η ΗΑ!!ΧΑΧΑ!!