Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

Φωνές στη σιωπή

1971-2005. 35 χρόνια ποιητικής σιωπής. Μόνη παρένθεση η έκδοση του ΥΓ., το 1983,
ενός βιβλίου με πυρήνες ποιημάτων, ποιητικές φράσεις, σπαράγματα,
ολιγόλεξες συνθέσεις που ο ίδιος ο Αναγνωστάκης δε θεωρεί ποιήματα:
«(…) ουσιαστικά δεν είναι ποιήματα, είναι ποιητικά αποσπάσματα, δεν είναι τωρινά πράγματα αυτά, υπήρχαν από χρόνια…έτσι, όλο το απόσταγμα της ποιητικής μου εμπειρίας. Δεν είναι ποιήματα.», λέει σε συνέντευξή του στο Μισέλ Φάις, το 1992.

Εδώ, στο ΥΓ., η σιωπή που περιβάλλει το κάθε ποιητικό απόσπασμα
γίνεται μεστός,ρέων λόγος. Οι με λιτότητα
και μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα εξομολόγησης διατυπωμένες φράσεις
προσφέρουν λαβές στους συνειρμούς μας,
τροφοδοτούν καίρια την ευαισθησία και τη λογική,
αναζητούν τις δικές μας προεκτάσεις,
υποβάλλουν την αναμόχλευση των συναισθημάτων μας.
«Ζω μισά». Δυο λέξεις για μια ζωή λειψή, για την απώλεια,
γι’ αυτά, γι’ αυτούς που χάθηκαν, τους έρωτες, τους συντρόφους,
τα οράματα, τα ίδια τα κομμάτια της ζωής που πήγαν χαμένα.

Μια αίσθηση ματαίωσης, απώλειας, πόνου κι απογοήτευσης
περιβάλλει τα σπαράγματα του ΥΓ. «Όλα προς τι;»,
«Τη ζωή που στερήθηκαν», «Όλοι κάποτε νέοι»,
« Δεν περίμενες πια κανένα γράμμα». Φράσεις, ποιήματα πικραμένα –
που και πότε άλλωστε δεν ήσαν, για τον Αναγνωστάκη.
Πικραμένα και τόσο λίγα. Ακόμα και όταν «μιλούσε»,
όταν έγραφε, δηλαδή, ποιήματα, η παραγωγή του ίσα ίσα φτάνει
για να γεμίσει τις σελίδες ενός μικρού βιβλίου.
«Τα ποιήματα, 1941-1971», σελ. 176.
Απλά, ζεστά, χαμηλόφωνα, με τεράστια συμπύκνωση.

Πιστεύω πως ο Αναγνωστάκης ισορροπούσε
ανάμεσα στην κραυγή και στη σιωπή.
Ανάμεσα σ’ αυτό που όριζε η κοινωνικά ευαισθητοποιημένη συνείδησή του
απ’ τη μια και από την άλλη τα βαθιά τραύματα
που του προκαλούσε η ιστορική συγκυρία που ζούσε.
Τα βάζει με ένα ανθρωποφάγο σύστημα που το ζει
σε μια από τις σκληρότερές του στιγμές,
την ίδια ώρα που βιώνει τη διάψευση των ελπίδων,
την προδοσία των αγώνων, την απώλεια των συναγωνιστών του,
υλική είτε ηθική. Καταγγέλλει έναν κόσμο που συνθλίβει τον άνθρωπο
την ίδια ώρα που κι ο ίδιος νιώθει να συνθλίβεται.

Η πίκρα κι η απογοήτευση διατρέχουν την ποίησή του σε όλο της το μήκος.
«Σήμερα βρέχει απ’ το πρωί» ( Χειμώνας 1942),
« τη χαμένη μας άγνοια, τα χαμένα φτερά» ( 13.12.43),
«Εσύ που ξέρεις τουλάχιστον πως γυρεύω ένα τίποτα
για να πιστέψω πολύ και να πεθάνω» ( Αναζήτηση),
«Κι εγώ που αγάπησα τόσο τη θάλασσα/κι εγώ π’ αγκάλιασα
το κάθε τι που πέρασε μπροστά μου/αυτήν που ζητούσα
δεν τη συνάντησα ούτε στα πιο μεθυσμένα μου όνειρα» ( Εποχές2, VIII),
«Τίποτα τίποτα πια» ( Το έγκλημα έγινε). Διαβάστε την «Αφιέρωση»
«για όλα όσα τελείωσαν χωρίς ελπίδα πια».
Το « Σε τι βοηθά λοιπόν…» η ποίηση. Το «Κάθε πρωί» και τόσα άλλα.

Κι όμως: Όρθια η Πράξη σαν αλεξικέραυνο ( Όταν αποχαιρέτησα).
Κι η πράξη για το Μανόλη Αναγνωστάκη είναι αρχικά ο λόγος,
ο λόγος ο καίριος και καταγγελτικός, που αποζητά να γκρεμίσει
τις στέρεες παρατάξεις σαν τον τρελό στο σκάκι ( Το σκάκι).
Και μιλά ( Μιλώ, Τώρα μιλώ πάλι…).
Κι οι λέξεις του ανάβουν μικρές πυρκαγιές
- «σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις,
να μην τις παίρνει ο άνεμος» ( Ποιητική)
Το ηθικό ανθρώπινο χρέος πανταχού παρόν, ξαγρυπνά τη συνείδηση,
την κρατά σε εγρήγορση και ετοιμότητα. «Έστω. Ανάπηρος,
δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς»,
γράφει στον ακροτελεύτιο στίχο της τελευταίας του συλλογής ( Επίλογος) ή
«Σαν τους γύφτους σφυροκοπάμε αδιάκοπα στο ίδιο αμόνι» ( Κριτική).
Ένας λόγος που σε φέρνει προ των ευθυνών σου κι ας είσαι γεμάτος πληγές –
« Σκεφτείτε το καλά. Θα περιμένω» ( Η απόφαση) -,
λόγος κάλεσμα να μείνουμε όρθιοι μέσα στη φοβερήν ερημία του πλήθους
( Μιλώ), γιατί «εμείς, αν θέλετε, είμαστε έτοιμοι ακόμα» ( Επίγνωση)

Μπορεί, λοιπόν, τα ποιήματά του να είναι γεννήματα πίκρας, ήττας, απώλειας,
όμως η αίσθηση του χρέους, η αναγκαιότητα της αντίστασης στη φθορά
και στην κοινωνική σήψη αρθρώνει τη δική της αδύναμη, όμως κι επίμονη, φωνή,
τη φωνή που μιλάει με πόνο για όλα αυτά, τη φωνή
που με την πεισματική ζεστασιά της μάς κρατάει καρφώνοντας τις λέξεις
στις συνειδήσεις και στις καρδιές μας για να μην τις παίρνει ο άνεμος.

Θεωρώ αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτής της
προσήλωσης
του Αναγνωστάκη στο ηθικό χρέος,
που σαν ατίθασο αγριολούλουδο φυτρώνει μόνο του μέσα στα χαλάσματα,
το ποίημά του
«Κι ήθελε ακόμη»

Κι ἤθελε ἀκόμη πολὺ φῶς νὰ ξημερώσει. Ὅμως
ἐγὼ
Δὲν παραδέχτηκα τὴν ἧττα. Ἔβλεπα τώρα
Πόσα κρυμμένα τιμαλφῆ ἔπρεπε νὰ σώσω
Πόσες φωλιὲς νεροῦ νὰ συντηρήσω μέσα στὶς φλόγες.
Μιλᾶτε, δείχνετε πληγὲς ἀλλόφρονες στοὺς δρόμους
Τὸν πανικὸ ποὺ στραγγαλίζει τὴν καρδιά σας σὰ σημαία
Καρφώσατε σ᾿ ἐξῶστες, μὲ σπουδὴ φορτώσατε τὸ ἐμπόρευμα
Ἡ πρόγνωσίς σας ἀσφαλής: Θὰ πέσει ἡ πόλις.
Ἐκεῖ, προσεχτικά, σὲ μιὰ γωνιά, μαζεύω μὲ τάξη,
Φράζω μὲ σύνεση τὸ τελευταῖο μου φυλάκιο
Κρεμῶ κομμένα χέρια στοὺς τοίχους, στολίζω
Μὲ τὰ κομμένα κρανία τὰ παράθυρα, πλέκω
Μὲ κομμένα μαλλιὰ τὸ δίχτυ μου καὶ περιμένω.
Ὄρθιος καὶ μόνος σὰν καὶ πρῶτα περιμένω.

Ο ίδιος ο Αναγνωστάκης για τη «σιωπή» και την «ήττα» δηλώνει:

«Το ’71 ουσιαστικά σταματάει η ποιητική μου παραγωγή. Δεν γράφω καθόλου ποιήματα. Δεν αισθάνομαι την ανάγκη να γράψω ποιήματα, καθόλου. Συνεχίζω όμως εντατικά την πνευματική μου προσφορά με δοκίμια, με άρθρα, με ορισμένες μελέτες, με πολιτική δράση· αυτό που εγώ θεωρώ δημόσια παρέμβαση. (…) Γι’ αυτό αρνούμαι όλα αυτά περί «ποίηση της ήττας» και τα σχετικά. Δεν είναι ποίηση της ήττας. Είναι μια αγωνία για την εποχή, ένα άγχος για την εποχή. Όταν τελείωσε η εποχή τελειώνει κι η ποίηση. Δεν μπορείς να γράφεις συνεχώς ποίηση. Δεν είμαι επαγγελματίας ποιητής. Αισθάνομαι την ποίηση σαν τρόπο έκφρασης επειδή δεν μπορούσα να εκφραστώ διαφορετικά. Δηλαδή, ήταν η εποχή τόσο πιεσμένη, τόσο δύσκολη, που μόνο κανείς εκφράζοντας τον πόνο του μπορούσε ν’ αντέξει»

Φαίνεται, λοιπόν, πως η ήττα και η σιωπή υπάρχουν
στο έργο του Αναγνωστάκη μόνο ως στοιχεία απαραίτητα για να χαλυβδώνουν τη συνείδηση, να προσδιορίζουν το στόχο, να δικαιολογούν την παρεμβατική κοινωνική παρουσία, να θρέφουν και να συντηρούν το αγωνιστικό κοινωνικό πρόσωπο.

Πώς σας φαίνεται;

28 σχόλια:

Ἅ λ ς είπε...

δε θεωρώ ότι μπορεί κάποιος να είναι επαγγελματίας ποιητής. Διότι αν το βλεπει ως επαγγελμα καποια στιγμη αρχιζεις να επαναλαμβανεσαι, να σε κουραζει αυτο απο το να σε λειτρωνει και γενικα να νιωθεις εγκλωβισμενος.
Νομίζω ότι ποιηση γραφεις γιατί απλά θέλεις να εκφραστεις, είναι αυτο που βγαίνει από μέσα σου, φυσικά χωρίς ιδιαίτερη καλλιέργια μονάχα με λίγο ψάξιμο για περισσοτερη και καλυτερη αποδοση. Αν δεν το εχεις δεν το αποκτας...
Εκείνος έγραψε για να προσφερει κοινωνικό έργο, αλλος για τον ερωτα, αλλος για πολεμο, αλλος για πονο κλπ κλπ κλπ.... Δεν εχει σημασια για το τι γραφεις και για το ποσο!
Δεν ξερω αν ενιωσε την αναγκη να μη γραφει πια και πως αυτο συμβαινει..Αλλα μαλλον αντικατεστησε την ποιηση με αλλο ειδος λογου και αυτα τα αποσπασματα μοιαζουν ακομη ποιητικα!

Γενικά μιλώντας, τώρα, δεν ξερω, αν καποιος που γραφει οτιδηποτε, μπορει καποτε να σταματησει...

Ἅ λ ς είπε...

λυτρὠνει*
καλλιέργεια*

Σωτηρία Σιαμαντούρα είπε...

Εξαιρετικό υλικό!!! Για άλλη μια φορά σ' ευχαριστούμε!!

Ανώνυμος είπε...

Ο τίτλος "φωνές στη σιωπή" ταιριάζει απόλυτα στο περιεχόμενο.
Ήταν μια ψιθυριστή αλλά επίμονη φωνή, από τη μια είχε έντονα το απαισιόδοξο στοιχείο αλλά από την άλλη έγραφε δυναμικά με το απλό του ύφος και κρατώντας κριτική στάση. Το Υ.Γ. διεγείρει πραγματικά τη σκέψη, ανυπομονώ να το διαβάσω.
Ο Αναγνωστάκης φαίνεται πως ήταν άνθρωπος ειλικρινής, ευαίσθητος και πως τα γεγονότα του πολέμου τον συγκλόνισαν ψυχικά και αποτέλεσαν τη μοναδική διέξοδο για αυτόν.
Πάντως με απωθεί κάπως ο τρόπος που εγχειρίζουμε τον Αναγνωστάκη στα σχολεία.(πόσο μάλλον όταν ο ίδιος δεν τα θεωρεί καν ποιήματα).

Να πω και κάτι πιο άσχετο: όταν διάβασα πρώτη φορά αυτό το ποίημα του σχολικού βιβλίου μου έφερε στο μυαλό ένα άλλο, κυρίως από τον τρόπο που τελειώνουν τα δύο, αν και νοηματικά αναφέρονται σε διαφορετικά πράγματα το καθένα(και προσπαθούσα να θυμηθώ τόσες μέρες τι μου θύμιζε).Ας το βάλω λοιπόν.

Σε σκοτεινούς καιρούς

Δε θα λένε: Tον καιρό που η βελανιδιά τα κλαδιά της
ανεμοσάλευε.
Θα λένε: Tον καιρό που ο μπογιατζής τσάκιζε τους εργάτες.

Δε θα λένε: Tον καιρό που το παιδί πετούσε βότσαλα πλατιά
στου ποταμού το ρέμα.
Θα λένε: Tον καιρό που ετοιμάζονταν οι μεγάλοι πόλεμοι.

Δε θα λένε: Tον καιρό που μπήκε στην κάμαρα η γυναίκα.
Θα λένε: Tον καιρό που οι μεγάλες δυνάμεις συμμαχούσαν
ενάντια στους εργάτες.

Mα δε θα λένε: Ήτανε σκοτεινοί καιροί.
Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους;


Ι.Μ.

Θετική vs Θεωρητική είπε...

Η ποίηση ως τέχνη με μπερδεύει.Μπορώ να πω με άνεση ότι δε μ'αρέσει να διαβάζω ποίηση και ταυτόχρονα έχω πιάσει αρκετές φορές τον εαυτό μου να χαμογελάει διαβάζοντας ένα στίχο που με έκανε να σκεφτώ λίγο διαφορετικά.Δεν ξέρω λοιπόν τι θα μπορούσα εγώ να πω για τον Αναγνωστάκη μιας και η γνωριμία μου μαζί του έγινε από τις δύο αναρτήσεις και από ελάχιστα ποιήματά του που έχω διαβάσει.Πάντως μού έχει δημιουργηθεί μια απορία...Μπορεί ένας άνθρωπος να είναι τόσο σίγουρος για την αντίληψή του για τον κόσμο,ώστε να προσπαθεί να αφυπνίσει τους υπόλοιπους?
Για να μην παρεξηγηθώ,πιστεύω στην τέχνη και στη δυνατότητα να ανοίγει καινούριους δρόμους ή να φωτίζει παλιότερους διαφορετικά(αν στέκει αυτή η μεταφορά!)απλά πάντα μου περνούσε αυτή η σκέψη απ'το μυαλό.
Τώρα πιο συγκεκριμένα για τον Αναγνωστάκη... και απ'τους στίχους και απ'το ποίημα "Και ήθελε ακόμη" μου δίνει την αίσθηση ενός ανθρώπου που βιώνει τη μοναξιά.Μοναξιά στη σκέψη του,στις ιδέες του και στην προσπάθεια να χτίσει ένα καλύτερο κόσμο.Και νομίζω ότι ένα μέρος της θλίψης ή της "ήττας" πηγάζει από εκεί.

(Πολλά είπα η Θεωρητική!)

ΥΓ.Κ.Μάνεση,είστε σίγουρος ότι απαντήσατε?(Όχι ότι είναι απαραίτητο,εγώ απλά ήθελα να το πω.)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,

Απαντώντας στην τελευταία σου παρατήρηση,
μου φαίνεται πως ναι: μπορεί να συμβεί σε κάποιον με τον καιρό να χάσει όχι τόσο τη γνώση και την ικανότητα του μέσου έκφρασης που χρησιμοποιούσε, αλλά την ίδια την ανάγκη έκφρασης των στοιχείων που τον ...στοίχειωναν. ( Πρόχειρο και χαζό παράδειγμα: δες έναν άνθρωπο τη στιγμή που είναι ερωτευμένος και τη στιγμή που έχει πέσει στη φθορά και τη ρουτίνα)

Πιστεύω πως θέλει πολλή τόλμη, γενναιότητα και τιμιότητα η παραδοχή πως "μέχρι εδώ ήταν", πως το πηγαίο δεν είναι πια πηγαίο. Και φαίνεται πως ο Αναγνωστάκης τα διέθετε.

Πόσο σημαντικό, άλλωστε πως την ίδια στιγμή δεν έπαψε να δίνει το παρόν τόσο στα πνευματικά όσο και στα κοινωνικά πράγματα για πολλά πολλά χρόνια.

ΥΓ. Το δε ...ΥΓ του, όταν καταφέρεις να μπεις στην ατμόσφαιρα που φτιάχνει με την άμεση και υποδηλωτική γλώσσα του, είναι γοητευτικότατο.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Σωτηρία,

Πράγματι, εξαιρετικό υλικό ο Αναγνωστάκης! :-)

Χαιρετισμούς.

Νίκος είπε...

Τι να πω,τι θα μπορούσα άλλωστε.Ομολογώ ότι μέχρι τώρα δεν γνώριζα τον Αναγνωστάκη.Τον έμαθα (ακόμα και υπό την πίεση των Πανελλαδικών) και ελπίζω στο μέλλον να τον γνωρίσω καλύτερα.Νομίζω ότι με αντιπροσωπεύει κάπως.Δεν ξέρω αλλά μου δίνει μερικές φορές τη φωνή που δεν έχω.Ο Αναγνωστάκης έβλεπε παντού μια απέραντη κοινωνική σήψη,ένα νεκροταφείο με ανοιχτούς τάφους.Το κατήγγειλε,φώναζε,μίλησε για αυτά,όσο και αν πονούσαν.Κάρφωσε τις λέξεις όπως επιδίωκε και μετά αποσύρθηκε.Έκανε τη δουλεία του,το λειτούργημα του.Προσπάθησε να ξυπνήσει τους ανθρώπους.Δεν νομίζω να τα κατάφερε.Πάρα πολλά παραμένουν ίδια.Είμαι απολύτως σίγουρος ότι αν ζούσε σήμερα ανάμεσα μας θα έπιανε ξανά την πένα του και θα έγραφε,για να βρει δίεξοδο από μια κοινωνία μίσους και απαξίωσης,μια βυθισμένη κοινωνία.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Ι.Μ,

Πόσα θέματα βάζεις!
Η εντύπωσή μου είναι πως ενώ καλά καλά δεν τον έχεις διαβάσει, τον καταλαβαίνεις καλά. Αλλάζω το ρήμα: Τον αισθάνεσαι καλά. ( Τόσα χρόνια λογοτεχνία κι ακόμα λάθος ρήματα χρησιμοποιώ..)

Τώρα, ως χειρούργος της τάξης, να πω πως ναι, περνάμε και ώρες κάνοντας εξωφρενικές επεμβάσεις, αλλά, τελικά, το ότι έχετε την ευκαιρία να ακούσετε, να γνωριστείτε μαζί του, είναι ένα κέρδος. Μεγάλα παιδιά είμαστε, βάζουμε το φίλτρο μας, περνάμε τα στοιχεία που θέλουμε και πετάμε τα άλλα. ( Δεν ήταν καλά, π.χ, που διαβάσαμε τα ποιήματα του Στόχου στην τάξη; Ποιος θα μας έκανε αυτή τη χάρη έξω;)

Άσχετο;!;! Καθόλου! Το "σε σκοτεινούς καιρούς μέχρι και παράλληλο μπορεί να σταθεί - μιας και μιλάμε για χειρουργεία..
Γενικότερα ο Μπρεχτ σε κάποια σημεία πλησιάζει τον Αναγνωστάκη, τόσο στο ύφος όσο και θεματικά.

Σ' ευχαριστούμε πολύ, Ι.Μ.

ΥΓ1. (χμ.) Περιμένουμε την κρίση ενός νέου ανθρώπου με γούστο για τις Μπαλλάντες.
ΥΓ2. ΑΝ -αν - έχεις ελάχιστο χρόνο, στείλε μου μέιλ
(dmanesis@otenet.gr), να δούμε τι θα κάνουμε με τις καρτούλες της λέσχης ανάγνωσης. ΑΝ!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Θεωρητική,

Μπερδεύεσαι,ε;
Κι εγώ.
Αλλά είναι και κάτι στίχοι, κάτι ποιήματα καμιά φορά, που δε με μπερδεύουν καθόλου. Φωτίζουν, ζεσταίνουν, δανείζουν μάτια, ανάβουν σπίθες.
Και, όπως λέγαμε και σχολείο σήμερα, με τον Αναγνωστάκη την έπαθα.

Το ερώτημά σου δε μου δένει καλά με την περίπτωση του ποιητή μας. Μακριά απ' αυτόν οι αυθεντίες. Ούτε δείχνει πουθενά να είχε την αντίληψη πως προσπαθεί να αφυπνίσει, με τη στενή έννοια, τους υπόλοιπους. Εκφράζεις, καταγγέλλεις, οραματίζεσαι, προσδοκάς, ίσως, αλλά δε νομίζω πως ζεις με την αυταπάτη πως κάποιοι στίχοι κινητοποιούν τις μάζες..
( Ναι, έχεις δίκιο, η ερώτηση ήταν γενική, όχι για τον Αναγνωστάκη. Εντύπωσή μου είναι πως ισχύει και γενικά η απάντηση..)

( Απάντησα, απάντησα, απαντώ, αλλά ο Μεγάλος Αδελφός δε θέλει..)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Ωραία τα γράφεις. Κι αυτό, μάλιστα, που τόσο ωραία είπες, πως σου δίνει τη φωνή που δεν έχεις, νομίζω συμβαίνει αρκετές φορές με τους ποιητές. Ιδανικές φωνές...

( Κάπως πικραμένη η φωνή σου σήμερα..Δεν το βάζουμε κάτω! Εμείς, μέχρι να σιωπήσουμε, έχουμε πολύν καιρό -εντάξει, το "εμείς" κατά κατάχρησιν..)

Σοφία Κανταράκη είπε...

Η ποίηση είναι ταλέντο που σα τη μούχλα, αργά ή γρήγορα,θα βγεί και απλώσει τα πλοκάμια της εκει που πονά.. γιατί τις περισσότερες φορές πόνο και νοσταλγία βγάζει.
Οπότε λέω να μείνω έρμη στα ξένα...

Ανώνυμος είπε...

Νίκο όντως πολύ ωραίο το σχόλιό σου!Φαίνεται πως σε εμπνέει ο Αναγνωστάκης.

Κύριε Μάνεση πρόσεξα κι εγώ κάποια ομοιότητα ανάμεσα τους, στον Αναγνωστάκη και τον Μπρεχτ και ομολογώ ότι μου αρέσουν πολύ και οι δύο ως προς τα θέματά τους αλλά και ως προς τον τρόπο που γράφουν.

Το σχολικό σύστημα, επιτρέψτε μου να διαφωνήσω, δε νομίζω ότι ευνοεί την ανάπτυξη ουσιαστικής σχέσης με την ποίηση, ειδικά στην 3η λυκείου, αλλά, κατά τη γνώμη μου είναι ο εκπαιδευτικός από τον οποίο εξαρτάται αν θα μας μεταδώσει (καλή ώρα!)την αγάπη του για την ποίηση.

Ι.Μ.

Νίκος είπε...

Μαργαρίτα νομίζω ότι βρήκα τον ποιητή που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία μου.Μαζί με τον Καβάφη φυσικά.Ωραίο και το ποιήμα που έγραψες στο σχόλιο σου.

Unknown είπε...

Για σκέψου,Αναγνωστάκης!Γ΄Λυκείου Αναγνωστάκης!!!Οι κυνικοί των εκδοτικών οίκων θα έλεγαν με μισοανασηκωμένο φρύδι "τι να μας πουν τώρα "αυτοί"!Κι έρχεται η ανάρτηση-κι έρχεται η Μαργαρίτα-π.χ.-να τους χαλάσει τη σούπα των συν-οφρυωμένων "αυτάρεσκων"...βεβαιοτήτων.Συνεισφέροντας... Μπρεχτ! Η ιδιαζόντως έξ-υπνη Μαργαρίτα μας,προσφέρει... θέμα... διδακτορικού-Αναγνωστάκης-Μπρεχτ!Τι κάνει ο δάσκαλος με τέτοιας ποιότητας μαθητές,Διονύση;Καμαρώνει!!!,ΓΙΑΤΊ μίλησε μαζί τους.
Respect!!!στο δάσκαλο κ΄τους μαθητές του!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Σοφιάκι,

Νοσταλγία ακόμα και γι' αυτά που δε ζήσαμε..
Πολλά φιλιά.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Ι.Μ,

Μα Ι.Μ μου, θα κατάλαβες απ' αυτά που σου έγραφα πως δεν εννοούσα το σχολικό σύστημα έτσι όπως είναι φτιαγμένο. Γι' αυτές τις υπέροχες χαραμάδες του σου έλεγα, απ' όπου μπορεί να τρυπώσει "μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μας παλάμες", που θα έλεγε κι ο Αναγνωστάκης. Γιατί, όταν κλείνει η πόρτα, είμαστε μόνοι μας, οι συνωμότες, είμαστε εμείς που ορίζουμε τη συνάντηση.

Να, κάπως έτσι μιλάμε τώρα για τον Αναγνωστάκη.

Πάντως, εκτός από τον ποιητή σήμερα καταλάβαμε ( κι οι δυο μας) περισσότερο και το Νίκο! Προοδεύουμε:-)

Στον Μπρεχτ θα αναζητήσουμε περισσότερα δείγματα. Μας έδωσες ιδέες - έξυπνες και προκλητικές. Μάλλον πρέπει να γίνει και μια σχετική αναρτησούλα...

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Ελπίζω να ταιριάξεις περισσότερο με τη δυναμική πλευρά του:-) Άλλωστε έχεις κι εσύ τόσο δυναμισμό που κανείς δε θα ήθελε να σε έβλεπε να τον ροκανίζεις.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Άννα,

Ναι, Άννα, μπορεί να φαίνεται υπερβολικό, αλλά δεν είναι. Καμαρώνεις, γιατί αξιώνεσαι, αξιώνεσαι να συναντάς τέτοιους ανθρώπους, να κοινωνείς ομορφιά κι ευαισθησία. Και, βέβαια, να διδάσκεσαι.
( Τι ωραία, τι αίσθηση παρέας, που περνάς απ' την τάξη μας:-) )

Νίκος είπε...

Έχω ή είναι απλώς κάτι το παροδικό,κάτι το ψεύτικο που εγώ ο ίδιος δεν θέλω να δω?Μήπως απλώς προσπαθώ να το επιτύχω αυτό το δυναμισμό αλλά αυτό που καταφέρνω είναι μαι γελοία απομίμιση του?Δυναμισμό δεν ξέρω αν έχω εν τέλει,όρεξη για δουλειά και ιδέες ίσως,αλλά δεν νομίζω αυτό να ονομάζεται δυναμισμός.Θα μπορούσα να το πω αν πάρω το γεγονός ότι τα προσπαθώ αυτά μόνος με όλους εναντίον τους περισσότερο εναντίον μου παρά μαζί μου.Ελπίζω ότι είναι μια κακή ψευδαίσθηση,ένα κακό όνειρο.

Ανώνυμος είπε...

Διχως να καταλαβαινω ιδιαιτερα την ποιηση,καθως ειναι αδυνατον ενας τοσο μικρος νους να καταλαβει κατι τοσο θαυμαστο(εαν αυτη η αποψηδεν αποτελει δικαιολογια) ,ταυτιζομαι απολυτα με μια φραση που ειχε πει ο Αναγνωστακης"ποιηση δεν ειναι ο τροπος να μιλησουμε,αλλα ο καλυτερος τοιχος να κρυψουμε το προσωπο μας".Ισως να ειναι πιο ευκολο για ολους μας να εκφραζουμε τις σκεψεις μας και τους προβληματισμους μας πανω σε ενα φυλλο χαρτι,δηλαδη κατι το αψυχο συχρονως ομως και τοσο ζωντανο.
Ιδιατερα το ΥΓ ,οι τελευταιες ποιητικες κουβεντες του,ηχουν στα αυτια/αφτια(εχω μπερδευτει για το ποιο εινια το σωστο) μου ως τα τελευταια "σπαραγματα" του ποιητη προς τους συμπολιτες του.Σπαραγματα που προερχονται απο ενα ολο,στην πραγματικοτητα ομως αποτελουν μονοστιχα εκφραζοντας ολα αυτα που επιθυμει να πει...
Και οσο και αν οι τονοι της ποιησης του ειναι σκοτεινοι,δεν ειναι διολου απαισιοδοξοι.Οσο και αν οι στιχοι της φτανουν καποτε στην απελπισια,διακρινεται ενα φως που μοιαζει περισσοτερο με την αναλαμπη μιας αυγης....ειναι ο "Πολεμιστης του φωτος" οπως τον χαρακτηριζουν οι συγχρονοι του,καθολου αδικα...(κατα την ταπεινη μου γνωμη)
ΥΓ.1.κυριε Μανεση,σε τι σκεψεις με βαλατε βραδυατικα ;p
.2.μηπως γινετε να κανετε καποια αναρτηση για τον Αλεξανδρο Παναγουλη?Αν συμβαδιζει με την κατευθυνση.....
.3.Ελπιζω να μη σας κουρασα με την φλυαρια μου...:)
Καληνυχτα
-minnie(B'1 θεωρ.)

Ἅ λ ς είπε...

αφου μ'ασρέσει να εκφράζομαι μέσω του γραπτου λόγου η αλήθεια είναι πως τρομαζω με την ιδεα της μερας που θα ξημερωσει και δε θα τον έχω ανάγκη...


Υγ: στο μεταξυ ολα τα σχολια που εχω αφησει σημερα στα διαφορα ιστολογια που παρακολουθω, τωρα που τα ξαναδιαβαζω είναι.. καπως...!:/

Νίκος είπε...

Ειρήνη έχω το ίδιο πρόβλημα.Χτες έγραφαα βλακείες.Απόκορύφωμα το τελευταίο μου σχόλιο εδώ(όχι αυτό).Δεν πήρα αρκετή δόση αισιοδοξίας χτες και ιδού τα αποτελέσματα.Τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ τσ δεν ντρέπομαι καθόλου να γράφω τέτοια πράγματα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο, Αλς,

Ψυχραιμία. Οι εξετάσεις όλες έδειξαν πως είστε μια χαρά, οι δείκτες άριστοι κλπ. Κι αν κάποια στιγμή παρουσιάζεται καμιά ρωγμούλα, ανθρώπινο κι αυτό. Σιγά μην αφήσουμε κανένα να μας αμφισβητήσει!! :-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

-minnie,

Καλώς τα παιδιά. Ευτυχώς που μας θύμισες τη φράση αυτή. Είχε ζητήσει κι η Αλς να μάθει από πού είναι. Είναι από το ποίημα "Εκεί..." της συλλογής "Η Συνέχεια".

- minnie, καθόλου δε μας κούρασες με τη "φλυαρία" σου. Αν ήταν έτσι, σκέψου πώς θα ήταν οι μαθητές μου...
Είναι δύσκολο, πιστεύω, να τοποθετήσεις τον Αναγνωστάκη κάπου στον άξονα μεταξύ αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας, ίσως και να μην είναι ο καλύτερος άξονας να δούμε τα ποιήματά του. Θεωρώ, βλέπεις, πως είναι τόσο αληθινός που κάπου εκεί, στην αλήθεια, πρέπει να συναντηθούμε μαζί του.
Κι όπως σε όλους μας μέσα, η πίκρα και το πείσμα, η απογοήτευση κι η προσδοκία, η οργή και η αγάπη συνυπάρχουν, αντιπαλεύουν, αλληλοσυμπληρώνονται.

Όπως λέγαμε και στο σχολείο
(μάλλον εσύ το έλεγες, δεν κάνει να σου πάρω τη δόξα!), ο Παναγούλης έχει πιθανόν πολλές συγγένειες με τον Αναγνωστάκη. Λίγο νεότερος αυτός ( καμιά 15αριά χρόνια τους χωρίζουν), περνούν όμως από τις ίδιες ιστορικές διαδρομές, μοιράζονται κοινά οράματα, ποίηση, κοινωνική δράση, ακόμα και το γεγονός ότι και οι δύο είχαν καταδικαστεί εις θάνατο...διάφορα.

Τα λίγα ποιήματα του Παναγούλη δεν τα έχω πρόχειρα - εκτός βέβαια από τα μελοποιημένα από το Μίκη. Είναι όμως πολύ ενδιαφέρουσα η πρότασή σου να τα δούμε και να επιχειρήσουμε δειλά δειλά έναν παραλληλισμό.

Καλό μας απόγεμα:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Έρριξα μια ματιά στον ιστό και βρήκα αυτή τη διεύθυνση

http://www.scribd.com/doc/13828712/-

, όπου κανείς μπορεί να διαβάσει όλα τα ποιήματα του Παναγούλη, της συγκεντρωτικής συλλογής που είχε εκδώσει ο Παπαζήσης.

Νίκος είπε...

Ευτυχώς που οι εξετάσεις βγήκαν άριστες.Ελπίζω και οι άλλες εξετάσεις να βγουν άριστες για να κλείσει ο κύκλος ή όπως θα λέγαμε και στο μάθημα να έχουμε ένα σχημα κύκλου.

Ἅ λ ς είπε...

" Σαν πρόκες... πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις ....Nα μην τις παίρνει ο άνεμος"

βρηκα μια φραση που την ειπε ο Αναγνωστακης και μου αρεσε...!