Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

( Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;)

η ανάρτηση αφιερώνεται στη Μ.Ι,
μια και αδημόνως την περίμενε!
:-)

Ένα μικρό βιβλίο είναι όλα τα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη.
Σε ένα μικρό βιβλίο χώρεσαν οι συλλογές
( Εποχές, Παρενθέσεις, Η Συνέχεια , Ο Στόχος)
που ξεκίνησε να εκδίδει από τα 20 του χρόνια, το 1945, μέχρι το 1971,
όταν εκδίδεται Ο Στόχος.
Και μετά ακολουθεί η ποιητική σιωπή του,
για την οποία πολλά έχουν γραφτεί.

Στον εμφύλιο και στα μετεμφυλιακά χρόνια, στους καιρούς αυτούς του σπαραγμού,
των προσδοκιών και του τέλους τους, των συμβιβασμών,
της κόπωσης, της απογοήτευσης, του πόνου,
ο Αναγνωστάκης θα καταφύγει στην ποίηση και θα μιλήσει μέσα απ’ αυτή.

« Έγραφα από πολύ μικρός και πρέπει να ομολογήσω ότι για ένα διάστημα πίστευα πολύ στις δυνατότητες της ποίησης σα μέσου που μπορεί να εκφράσει τα πάντα με πληρότητα και να γίνει έρωτας και περιεχόμενο ζωής(…)»[1].

Πιστεύει σ’ αυτή και στις δυνατότητές της.
« Η ποίηση είναι η μόνη δυνατή να αποκαλύψει τις αληθινές διαστάσεις του οποιουδήποτε θέματος»[2]

Και μάλιστα επισημαίνει την αξία της για τη δύσκολη εποχή του Εμφυλίου:
«Πιστεύω, πάλι θα πω, πως η ποίηση της περιόδου εκείνης, ή για την περίοδο εκίνη, είναι, σα ντοκουμέντο μια από τις συγκλονιστικότερες μαρτυρίες – να τολμήσω να το πω; - σε παγκόσμιο επίπεδο. Γιατί σαφώς προηγείται από ό,τι μας ήρθε απ’ έξω σαν ποίηση κοινωνικής αμφισβήτησης, προβληματισμένης διαμαρτυρίας κλπ, μάλιστα κάποτε πολύ κραυγαλέα και εντυπωσιακά.»[3]

Αλλά και ο ίδιος, μέσα από την ποίησή του μιλάει.
«Στον Αναγνωστάκη, ειδικά στον Αναγνωστάκη, η μεταφορά του μιλάω αντί του γράφω είναι καθοριστική, θεμελιώδης, είναι μέρος της ουσίας. (…) Το «μιλώ» κάνει ένα ακόμα θαρραλέο βήμα έξω από το ποίημα, αλληλέγγυο με τις σκέψεις, τους φόβους και τις προσδοκίες του αναγνώστη, δραστικό όσο και ρητορικά ανοχύρωτο, σαν να το έχει ξεβράσει εκεί η παλίρροια του χρόνου: τώρα μιλώ πάλι σαν ένας άνθρωπος που γλίτωσε απ’ το λοιμό, λέει στο εναρκτήριο ποίημα της συλλογής Η Συνέχεια 3»[4]

Άλλωστε, λίγα χρόνια μετά την εναγώνια παρένθεση του ποίηματος
«Στον Ν.Ε…1949» ( Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;)
είναι ο ίδιος που αποφασιστικά δημοσιεύει το «Μιλώ»:

Μιλῶ γιὰ τὰ τελευταῖα σαλπίσματα τῶν νικημένων στρατιωτῶν
Γιὰ τὰ κουρέλια ἀπὸ τὰ γιορτινά μας φορέματα
Γιὰ τὰ παιδιά μας ποὺ πουλᾶν τσιγάρα στοὺς διαβάτες
Μιλῶ γιὰ τὰ λουλούδια ποὺ μαραθήκανε στοὺς τάφους καὶ τὰ σαπίζει ἡ βροχὴ
Γιὰ τὰ σπίτια ποὺ χάσκουνε δίχως παράθυρα σὰν κρανία ξεδοντιασμένα
Γιὰ τὰ κορίτσια ποὺ ζητιανεύουν δείχνοντας στὰ στήθια τὶς πληγές τους
Μιλῶ γιὰ τὶς ξυπόλυτες μάνες ποὺ σέρνονται στὰ χαλάσματα
Γιὰ τὶς φλεγόμενες πόλεις τὰ σωριασμένα κουφάρια σοὺς δρόμους
Τοὺς μαστρωποὺς ποιητὲς ποὺ τρέμουνε τὶς νύχτες στὰ κατώφλια
Μιλῶ γιὰ τὶς ἀτέλειωτες νύχτες ὅταν τὸ φῶς λιγοστεύει τὰ ξημερώματα
Γιὰ τὰ φορτωμένα καμιόνια καὶ τοὺς βηματισμοὺς στὶς ὑγρὲς πλάκες
Γιὰ τὰ προαύλια τῶν φυλακῶν καὶ γιὰ τὸ δάκρυ τῶν μελλοθανάτων.
Μὰ πιὸ πολὺ μιλῶ γιὰ τοὺς ψαράδες
Π᾿ ἀφήσανε τὰ δίχτυά τους καὶ πήρανε τὰ βήματά Του
Κι ὅταν Αὐτὸς κουράστηκε αὐτοὶ δὲν ξαποστάσαν
Κι ὅταν Αὐτὸς τοὺς πρόδωσε αὐτοὶ δὲν ἀρνηθῆκαν
Κι ὅταν Αὐτὸς δοξάστηκε αὐτοὶ στρέψαν τὰ μάτια
Κι οἱ σύντροφοί τους φτύνανε καὶ τοὺς σταυρῶναν
Κι αὐτοί, γαλήνιοι, τὸ δρόμο παίρνουνε π᾿ ἄκρη δὲν ἔχει
Χωρὶς τὸ βλέμμα τους νὰ σκοτεινιάσει ἢ νὰ λυγίσει

Ὄρθιοι καὶ μόνοι μὲς στὴ φοβερὴ ἐρημία τοῦ πλήθους.


Κι αφήνει στον τελευταίο στίχο του τους ψαράδες, όρθιους και μόνους μες στη φοβερή ερημία του πλήθους, να πορεύονται χωρίς το βλέμμα τους να σκοτεινιάζει ή να λυγίζει. Ίσως για να μπορέσουν να μιλήσουν οι ίδιοι, όταν, όταν αυτός θα κουραστεί.


Μπορεί να φοβάται τις ηττημένες συνειδήσεις ο Αναγνωστάκης, να θλίβεται και να οργίζεται, όταν βλέπει τους παλιούς αγωνιστές να συμβιβάζονται και να υποχωρούν από τα ιδανικά τους, να εξοντώνονται ηθικά αλλά και αθρώπινα, αλλά, όσο γράφει, δεν παύει να «μιλάει» και να δρα: «δυο κατηγορίες πάντα· οι δρώντες και οι θεατές.» Και να χρησιμοποιεί την ποίηση για να αγωνίζεται και να κρατά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στο ύψος που της αρμόζει. Ακόμα κι αν δεν έχει αυταπάτες ( «Κι όχι αυταπάτες προπαντός.»)[5] Ακόμα και αν συμφωνώντας με το φίλο του ποιητή Τίτο Πατρίκιο πως «κανένας στίχος σήμερα δεν κινητοποιεί τις μάζες/κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα.», ακόμα κι έτσι επιμένει: «Έστω./Ανάπηρος, δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς»[6] και «σφυροκοπάτε αδιάκοπα στο ίδιο αμόνι»[7]


Μιλάει, λοιπόν, με όση πίκρα κι αν του προσφέρει η Ιστορία στα πέτρινα χρόνια που ζει, μιλάει, και μιλάει την αλήθεια που πρέπει να ακουστεί.
«(…) Μα στο παιδί δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθιαΤώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώΛέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνωΟνόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.»[8]


Κι αν τον κατηγορήσουν για «κηρύγματα και ρητορείς»,
« Ε ναι λοιπόν! Κηρύγματα και ρητορείες.
Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Να μην τις παίρνει ο άνεμος.»
[9]


Κι ίσως και μετά το 1971, όταν σταμάτησε η ποιητική του παραγωγή και πέρασαν 34 χρόνια στη ζωή του χωρίς να δώσει άλλα ποιήματα[10], ίσως τότε να μας πρόσφερε την πιο ηχηρή, την πιο ηχηρά ομιλούσα σιωπή.

Αλλά για τη σιωπή αυτή θα τα πούμε σε επόμενη ανάρτηση.




[1] Από συνομιλία του με τον Αντ. Φωστιέρη και Θαν. Νιάρχο, περ. Λέξη, τ.186, σελ. 502
[2] Μ. Αναγνωστάκη, Υπέρ και Κατά, Θεσ/κη, 1965
[3] Από συνομιλία του με τον Αντ. Φωστιέρη και Θαν. Νιάρχο, περ. Λέξη, τ.186, σελ. 504
[4] Διον. Καψάλης, περ. Εντευκτήριο, τ. 71, σελ. 154
[5] Επίλογος, απ’ τη συλλογή Ο Στόχος
[6] Επίλογος, απ’ τη συλλογή Ο Στόχος
[7] Κριτική, απ’ τη συλλογή Ο Στόχος
[8] Στο παιδί μου, απ\ τη συλλογή Ο Στόχος
[9] Ποιητική, απ’ τη συλλογή Ο Στόχος
[10] Για τη συλλογή ΥΓ. που εκδόθηκε το 1983 ο ίδιος έχει πει « (…) είναι ποιητικά αποσπάσματα, δεν είναι τωρινά πράγματα αυτά, υπήρχαν από χρόνια(…) Δεν είναι ποιήματα(…) συνέντευξη στο Μισέλ Φάις, 11. 1992 ( «Πρόσωπο με πρόσωπο», εκδ. Πατάκη, 2006)

24 σχόλια:

Νίκος είπε...

Ωραία ήταν.Να ρωτήσω κάτι?Το ποιήμα "Μιλώ" νομίζω ότι έχει μελοποιηθεί.Δεν ξέρω αν είναι έτσι απλά κάτι μου θυμίζει και πάρα πολύ έτονα μάλιστα.Δηλαδή για να καταλάβω σε τόσα χρόνια έβγαλε μόνο μία ποιητική συλλογή?Αυτό δεν ξέρω αν στέκει.Κάθε ποιητής έχει την ανάγκη να μοιραστεί τις σκέψεις του με τους άλλους,για αυτό κ. Μάνεση είναι σίγουρο αυτό?

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Το "Μιλώ' έχει μελοποιηθεί από το συνήθη ύποπτο Μίκη Θεοδωράκη, στο δίσκο "Αρκαδία".
Στο youtube βρήκα αυτό: http://www.youtube.com/watch?v=18BPIbl7W0o

Ο Μίκης έχει μελοποιήσει πολύν Αναγνωστάκη. Οι "Μπαλλάντες", π.χ, θεωρώ πως είναι από τους πιο όμορφους δίσκους.

Όσο για την ποιητική παραγωγή του Μ.Α, τι θα πει "δεν ξέρω αν στέκει"; Υπογράφει κανείς συμβόλαιο με την ποσότητα, για να γίνει ποιητής; Αλλά κι από τους ποιητές που είναι στην ύλη σου φέτος, δες το Σολωμό, δες τον Καβάφη...

Ο Αναγνωστάκης έγραφε και μετά το 1971, αλλά δοκίμια, άρθρα, μελέτες. Ποίηση όχι. Και γι' αυτή του τη σιωπή γίνεται πολύς λόγος. Ας μην τη μυθοποιούμε. Ο ίδιος έχει πει ότι από κάποια στιγμή και μετά δεν μπορούσε να εκφράζεται μέσα από την ποίηση, ότι δεν ήταν επαγγελματίας ποιητής.
Τέλος πάντων, θα κάνουμε μια προσεχή ανάρτηση γι' αυτό το θέμα και θα τα πούμε, όσο προλαβαίνουμε, και στην τάξη.

Καλό βράδυ.

Ἅ λ ς είπε...

"Η ποίηση δεν είναι ο τρόπος να μιλήσουμε αλλά ο καλύτερος τοίχος να κρύψουμε το πρόσωπό μας." Αναγνωστακης
ε;ε; ειμαι πληροφορημενη;;;

χιχι
πολυ μαρεσαν οσα ειπε για την ποιηση και με εβαλαν σε σκεψεις...:/

νικο,
οχι παντα μερικες φορες δε νιωθεις την αναγκη. Εξαλλου και αρκετοι μεγαλοι ποιητες δε δημοσιευσαν οι ιδιοι...

Ἅ λ ς είπε...

αααα δεν ειχα δει το σχολιο σου διονυση, χιχιχιχι..

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Αλς,

Καλώς την κοπέλα!
Καλά πληροφορημένη είσαι, ταχύτατα προχωράς. Αυτή του τη φράση δεν τη συμπεριέλαβα στην ανάρτηση. Την αφήνω να τη συναντήσουμε όταν θα τον παρακολουθήσουμε να προβληματίζεται, πικραμένος από τα γεγονότα και τις εξελίξεις της εποχής του. ( "σε τι βοηθά λοιπόν η ποίηση", αναρωτιέται αλλού. Θα τα πούμε σε επόμενη ανάρτηση)
Χαιρετισμούς πολλούς στα υγρά σας τοπία.

Ἅ λ ς είπε...

διονυση,
ειναι απο το συγκεκριμενο ποιημα που μελετατε?χιχι δεν ξερω απο που ειναι, σημερα το συνατησα τυχαια και σε βλεπω οτι κανεις αναρτηση !χεχε ουάου!

υγρα; χμμ.. κατι χιονια στα βουνα, λιγη βροχη μαλλον χθες το βραδυ, κατα τ'αλλα είχαμε και ήλιο! :)
καληνυχταααα

love είπε...

υπέροχος αγαπημένος δυναμικός πολιτικοποιημένος ο Αναγνωστάκης... και τόσο διαχρονικός. Μια κραυγή στην σιωπή, που καταδιώκει την ανθρωπότητα οι στίχοι του, το αποκούμπι μας σ εποχές δυσοίωνες, επιζητά την λύτρωση και την κινητοποιηση των μαζών μέσα απ την ποιηση του, εκφράζει τον έρωτα. Η ποιηση του γεμάτη έρωτα, έρωτα και επανάσταση. Μιλά για κόκκινους ανθρώπους, μας οδηγεί στην καρδιά της ψυχής, στο κόκκινο ροκ που διέπει τον Ανθρωπο...Απλός, κατανοητός, ρηξικέλευθος,δυναμικός,σαν να σε τραβά απ το χέρι και να σε σπρώχνει σε πορεία,σαν να σ οδηγεί να ερωτευτείς απ την αρχή τον κόσμο και τον άνθρωπο. Σου δημιουργεί ελπίδες για το καλύτερο. καταγγέλει, αμφισβητεί, ονειρεύεται, λατρεύει την ΖΩΗ....


Υ.Γ ας μου συγχωρεθούν οι ρητορείες, μα αυθόρμητη η κριτική μου. Να, είναι που με ταξίδεψε πολλές φορές εκείνα τα βράδια και τα δειλινά που απογοητευόμουν απ τον κόσμο που μας φτιάξανε να ζούμε...

Ανώνυμος είπε...

ΩΩΩ τι τιμή ευχαριστώ πολύ για την αφιέρωση !!!

Τι ωραία λόγια που είπε αυτός ο άνθρωπος και με πόση ψυχή...Το αγαπημένο μου είναι αυτό που λέει ότι πρέπει να λέμε στα παιδιά την αλήθεια, πάντα το πίστευα αυτό! Μ αρέσει ο τρόπος που εκφράζεται, σαν να παρακινεί, να προστάζει να ξυπνήσουμε και να κοιτάξουμε μπροστά με αποφασιστικότητα!

Νίκο η έμπνευση είναι πηγαία και για να γραφτεί ένα ποίημα πρέπει να έχεις την ανάγκη να εκφραστείς μέσα από αυτήν, όχι κατά παραγγελία
(Ρώτα και τον Κουνέλα να σε κατατοπίσει, που είναι μεγάλος ποιητής!)

Μ.Ι.

Νίκος είπε...

ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΑΔΙΚΕΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Μαργαρίτα το ξέρω αυτό.Η ποίηση είναι πηγαία γιατί διαφορετικά δεν θα παρακινούσε τους ανθρώπους και δεν τη μελετούσε κανείς.Θα ήταν ειδικές πραγματείες για ειδικούς.Μπορούν να γραφούν τραγούδια κατά παραγγελία.Διάβαζα κάπου για τα ταγούδια που είχε γράψει κατά παραγγελία ο Χατζηδάκης για 800 δραχμές το 1959 για την παράσταση "Το παραμύθι χωρίς όνομα".Μάλιστα πήρε μόνο τις 400 δρχ.(άσχετο εντελώς και με τη λογοτεχνία και με το σχολείο και με όλα,αλλά ΘΕΛΩ ΤΗ ΔΡΑΧΜΗ.Πόσο μου αρέσει αυτό το νόμισμα!!!!!!)Μετά το τέλος του ασχέτου θέλω να πω επίσης ότι όταν γράφονται ποιήματα που αξίζουν πρέπει να δημοσιεύονται για να πεπεδεύουν το λαό και όχι μόνο να περηφανεύεται ο ποιητής όιτ γράφει ποιήματα,αν και το τελευταίο είναι σπάνιο έως ανύπαρκτο.Αυτά τα ολίγα.

Νίκος είπε...

Λίγο άσχετο αλλά βρήκα μια μελοποιήση του Καρυωτάκη.Δεν είμαι βέβαια και σίγουρος,αλλά δείτε
http://www.youtube.com/watch?v=J96yJWmk3yY&NR=1

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Παράλειψη:

Οι προσωπογραφίες του Αναγνωστάκη που συνοδεύουν την ανάρτηση και είναι φωτογραφίες από τα περιοδικά Εντευκτήριο, Λέξη, καθώς και από την έκδοση "17 εικαστικοί για τον Μ. Αναγνωστάκη", που συνόδευε την έκθεση του 11,12/2000 του χώρου τέχνης Ηρακλείου Κρήτης "Αριάδνη", είναι, με τη σειρά, των:
Βασίλη Σπεράντζα,
Κώστα Ράμμου,
Κώστα Ράμμου,
Χρόνη Μπότσογλου,
Άρια Κομιανού.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Χαρμολύπη,

Τι χαρά να σε ακούμε!
Ναι..Μια κραυγή στη σιωπή. Κι ίσως αργότερα μια σιωπή στις άναρθρες κραυγές του δρόμου ( 'ν'ακούσεις σιμά μια φωνή/ όχι τις κρύες κραυγές στους έρημους δρόμους", ευχόταν και παρότρυνε ο Αναγνωστάκης σε ένα στίχο του - αν τον θυμάμαι σωστά)

Στην ηλικία σου ήμουν όταν τον ανακάλυπτα, χαρμολύπη. Κι έγινε εφόδιο ζωής. Νερό. Οξυγόνο.
Αν σ' αρέσει τόσο - και δεν τις έχεις ακούσει - θα σου έλεγα να ακούσεις τις "μπαλλάντες", του Μίκη, που λέγαμε και με το Νίκο παραπάνω. Στην πρώτη τους εκτέλεση, με τη Μ. Ζορμπαλά και τον τόσο ζεστό και σεμνό Πέτρο Πανδή. Πιστεύω πως, όσο κι αν δεν ταιριάζουν (;) με τα ακούσματά σου ( τραγούδια 40ετίας!), θα σου αρέσουν.

Όλα καλά;

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Μ.Ι,

Η αφιέρωση πηγαία - μη μου πεις ότι ήθελα να προλάβω τυχόν φαρμακερά σχόλια περί λογοκρισίας!!!

Το ποίημα "Στο παιδί μου" στο παραθέτω εδώ ολόκληρο, μια και στην ανάρτηση (κακώς, πολύ κακώς..) έβαλα ένα απόσπασμα για τεχνικούς λόγους:

Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια
Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό σκυλί
Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο
Μα στο παιδί δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ
Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Ονόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς μας.

Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

Πιστεύω ότι τα ποιήματα της τελευταίας του συλλογής, του 1971, του Στόχου, έχουν ένα δυναμισμό που ίσως σήμερα ταυτίζεται πιο άμεσα κάποιος νέος μαζί του.

Τώρα...σε ό,τι αφορά στον ποιητή Β. Κουν. ... εννοείς πράγματι ότι είχε την ανάγκη, εκείνη τη νύχτα της ιστορικής του σύνθεσης, να εκφραστεί;; Ω, θεοί της λογοτεχνίας! Παρακαλώ, η τάξη να πάρει θέση! Ο ποιητής, επιτέλους, να σπάσει τη σιωπή του και να μιλήσει!!

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Ευχαριστούμε. Σπάνιο κομμάτι. Παλιό και όχι πολύ ακουσμένο.
( Καρυωτάκης είναι - προφανώς έχει γραφεί βιαστικά με ιώτα)

Στέλλα είπε...

Αυτά τα κόκκινα σημάδια στους τοίχους...

http://www.youtube.com/watch?v=LyXPMk437w8

1948, Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Πολιτικών Κρατουμένων στο Κοντοπούλι Λέσβου

Ανώνυμος είπε...

Κ Μανεση,
τι ομορφη και ιδιαιτερα ενδιαφερουσα αναρτηση!!!:)
Προσωπικα εκτιμω πολυ την ποιηση του Αναγνωστακη,καθως και τον ιδιο τον Αναγνωστακη ως προσωπικοτητα,ρηξικελευθος και εντονα πολιτικοποιημενος σε μια δυσκολη εποχη...
Γραφει με τοσο απλα λογια(αφου ειναι κατανοητα σε εμενα,σιγουρα ολοι μπορουν να τα κατανοησουν),τα οποια χαραζονται βαθεια μες στο μυαλο και στην καρδια του αναγνωστη.Εμενα μου αρεσει το ποιημα "Επιτυμβιον" που ανηκει στην ποιητικη συλλογη "ο στοχος"


- Πέθανες - κι έγινες και συ: ο καλός.

Ο λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.

Τριάντα έξι στέφανα σε συνοδέψανε, τρεις λόγοι αντιπροέδρων,

εφτά ψηφίσματα για τις υπέροχες υπηρεσίες που προσέφερες.



Α, ρε Λαυρέντη, εγώ που μόνο το 'ξερα τι κάθαρμα ήσουν,

τι κάλπικος παράς, μια ολόκληρη ζωή μέσα στο ψέμα.

Κοιμού εν ειρήνη δε θα 'ρθω την ησυχία σου να ταράξω.

(Εγώ, μια ολόκληρη ζωή μες στη σιωπή θα την εξαγοράσω

πολύ ακριβά κι όχι με τίμημα το θλιβερό σου το σαρκίο).

Κοιμού εν ειρήνη. Ως ήσουν πάντα στη ζωή: ο καλός,

ο λαμπρός άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο πατριώτης.



Δε θα 'σαι ο πρώτος ούτε δα κι ο τελευταίος

Μπορει να γραφηκε κατα τη διαρκεια της δικτατοριας,παραμενει ομως επικαιρο.Αλλωστε τους επαινους(τις περισσοτερες φορες)τους καπηλευονται ανθρωποι αναξιοι,ψευτικοι κατα βαθος,διχως αξιες και ιδανικα....και παρολο που ολοι μας γνωριζουμε την αληθεια για το τι ειδους ανθρωποι ειναι,τους αποδεχομαστε ως ηρωες και ευεργετες.Επειδη,ο κοσμος ακολουθει πιστα το κατεστημενο, τοτε αλλα και τωρα,το βολεμα φαινεται ειναι καλυτερο απο τα ιδανικα και τις αξιες...Μηπως προτιμαμε να δεχομαστε ακριτα αυτα τα οποια μας προσφερουν,αντι να μαχομαστε για τα πιστευω μας?Δε ξερω για εσας,παντως εμενα με εκανε να αναθεωρησω αρκετα αυτο το ποιημα,με τη λεπτη ειρωνια που το διακατεχει.....
σας καληνυχτιζω,
-minnie(Β'1 Θεωρ.)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,

Πάλι, πάντα, ευχαριστούμε.
Το καπνισμένο τσουκάλι παραπέμπει τόσο στο ζοφερό εκείνο κλίμα - αν κι αυτό, σε αντίθεση με πολλά άλλα έργα της εποχής, εμπεριέχει δυναμισμό και νότες αισιόδοξες.
Δεν ξέρω αν σκέφτεσαι κάποια συγγένεια παραπάνω, που εμένα μου διαφεύγει, αλλά, τουλάχιστον για μένα ήταν ευκαιρία να ξαναθυμηθώ τον αγαπημένο Ρίτσο και για τα παιδιά, ελπίζω, ευκαιρία να γνωρίσουν στίχους του αλλά και τη συλλογή με τη μουσική του Χρήστου Λεοντή.
( "Λιακάδα, αδελφούλα", ε;)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

-minnie,

Καλώς την κοπέλα! Ωραία έκπληξη η ...βιασύνη σου να μπεις σ' αυτό το ιστολόγιο :-)

Έτσι όπως τα λες. Παρέα γίνεται ο Αναγνωστάκης. Φωνή φίλου, εκλεκτού φίλου, που σου ψιθυρίζει μυστικά μες στη νύχτα. Κι ας περνάνε οι εποχές. Κι ας συναντιόμαστε ηλικίες διαφορετικές. Κάποια πράγματα, αξίες, ευαισθησίες, σκέψεις, δεν μπορούν παρά να είναι διαχρονικές.

Το Επιτύμβιον, όπως ακριβώς το σχολιάζεις, έχει "δώσει" τη φράση
"Α, ρε Λαυρέντη(...)", που σου έρχεται στο μυαλό κάθε φορά που συναντιέσαι με την υποκρισία και την πομπώδη κολακεία, με την ψευτιά. Γίνεται κώδικας, μεταξύ φίλων, που όταν ακούν τους ρήτορες σκύβει ο ένας και ψιθυρίζει στο αυτί του άλλου "τι λέει ο Λαυρέντης;" ή "Α, ρε Λαυρέντη.."* κοκ.
Έχει δώσει πολλούς τέτοιους στίχους ο Αναγνωστάκης, στίχους-ισόβιες αποσκευές.
(Γι' αυτούς καλό θα ήταν να κάναμε μιαν ανάρτηση)

-minnie, καλό απόγεμα κι ευχαριστούμε πολύ πολύ για το ποίημα:-)

* εμείς που είμαστε κακοί, θα το λέγαμε και για το Μαντίθεο αυτό;!

Νίκος είπε...

Αχ ο Μαντίθεος!!!!!!!!!!!!!Ωραίες εποχές.Εμείς κάναμε Μαντίθεο,βασανίζαμε το βασικό ύποπτο.Αν θες μίννι έλα να σου πω τι είχε πέσιε πέρσι στις εξετάσεις και επί τη ευκαιρία αφού ήλθες και σε αυτό το μπλογκ να σου μεταβιβάσω το μεγάλο μυστικό της Η.Α.

Στέλλα είπε...

Καλησπέρα!
Όχι δεν σκεφτόμουν κάποια συγγένεια παραπάνω από αυτές που σημειώνεις, αυτές ακριβώς οι νότες αισιοδοξίας μέσα στο γενικότερο κλίμα του τρόμου μου έχουν κάνει εντύπωση και ήθελα να μοιραστώ μαζί σας.
Στον ποιητικό (και στον πραγματικό) κόσμο του Ρίτσου φαίνεται πως μια χαρά μπορούν να συνυπαρχουν οι φυλακές, τα σημαδια από τις χειροπέδες, ο θάνατος με το φως και το χαμόγελο:

"[...] Χαμογελάμε κατά μέσα. Αυτό το χαμόγελο το κρύβουμε τώρα.
Παράνομο χαμόγελο - όπως παράνομος έγινε κι ο ήλιος παράνομη κ'η αλήθεια. Κρύβουμε το χαμόγελο
όπως κρύβουμε στην τσέπη μας τη φωτογραφία της αγαπημένης μας
όπως κρύβουμε την ιδέα της λευτεριάς ανάμεσα στα δυο φύλλα της καρδιάς μας.
Όλοι εδώ πέρα έχουμε έναν ουρανό και το ίδιο χαμόγελο.

Αύριο μπορεί να μας σκοτώσουν.Αυτό το χαμόγελο
κι αυτόν τον ουρανό δεν μπορούν να μας τα πάρουν."

(Λιακάδα εκτυφλωτική και αδυσώπητη:τα χιόνια μας ανάμνηση ήδη)

Καλό βράδυ

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Νίκο,

Ναι, καημένε, μη χάσεις τον πελάτη, εσύ!!
( Και μετά διαμαρτύρεσαι για τις πελατειακές σχέσεις του πολιτικού μας "συστήματος"...)
:-)

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Στέλλα,

Βασανιστικά επίκαιροι οι τελευταίοι στίχοι του Ρίτσου που έγραψες.

Να δούμε τι θα πρωτοπρολάβουμε σ' αυτή την άτιμη τη ζωή που όλο και πιο μικρή γίνεται: Μια ανάρτηση τονωτικής ...ριτσικής αισιοδοξίας προκύπτει απαραίτητη και μάλιστα μετά τις ιδέες που μας έδωσες.
( ...να κοιτάξω πρώτα αν έχω κάνει παλιότερα, γιατί...δε θυμάμαι(!)-απαράμιλλη η σοβαρότητα και η συνέπεια του παρόντος ιστολογίου, ε;)


Σε μια απ' τις τελευταίες του συνεντέυξεις στο ραδιόφωνο, Ο Ρίτσος, σε συνέντευξη της δημοσιογράφου αν είναι αισιόδοξος
(το όραμα του υπαρκτού σοσιαλισμού ήδη κλονιζόταν), απαντάει με σθένος:"Είμαι αισιόδοξος και ταυτόχρονα θέλω και να είμαι αισιόδοξος"! Αυτή, ναι. Αυτή ΕΙΝΑΙ συνέπεια στάσης, ε;

Συνταχτείτε με τη λιακάδα, παρακαλούμε - ή και με το Ρίτσο:-)

Νίκος είπε...

Μα στο κόμμα δεν θα μπει εξαιτίας αυτού.Είναι μια βοήθεια σε μια ταλαιπωρημένη μαθήτρια που στενάζει κάτω από την τρομερή σας μπότα.Είναι μάλλον πράξη αντίστασης.Δεν είναι επ΄ουδενί πελάτης.Εμείς η Η.Α. είμαστε κόμμα αρχών.Και για να σας το αποδείξω θα μαζευτουμε παιδιά της τρίτης να καταγράψουμε τα θέματα και να τα μοιράσουμε στους σκλάβους.Καταφέρατε και με συγχήσατε πάλι κ. Ένοχε.

Στέλλα είπε...

Συντασσόμαστε με τη λιακάδα του Ρίτσου, κι ας μας λιώνει τα χιόνια που τόσο αγαπάμε