Η γνωριμία μου με τον Παπαδιαμάντη

Καμιά φορά συναντιόμαστε με τα κείμενα και τους συγγραφείς

με πολύ απρόβλεπτο τρόπο· καταλήγει συνάρτηση του προσωπικού μας βιογραφικού

η απαρχή της σχέσης μας μαζί τους.

Δυο ακραία περιστατικά με έφεραν στον Παπαδιαμάντη.

Κι έχει ενδιαφέρον η παράλληλη παράθεσή τους, για να φανεί πώς καμιά φορά

η αγάπη για κάτι μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματικότερη

από κάποια διδακτική μέθοδο που μπορεί να εφαρμόζει κανείς.

( Στην περίπτωσή μας το «διδακτική μέθοδος», όπως αμέσως μετά θα καταλάβετε,

χρειάζεται να μπει σε εισαγωγικά.)

Πρώτα ήταν στο σχολείο.

Στα χρόνια εκείνα που στην εκπαίδευση η καθαρεύουσα

προσπαθούσε να επιβιώσει στην εντατική και με τεχνητές αναπνοές.
Θα είχαμε, φαίνεται, διδαχθεί κάποιο διήγημα του Παπαδιαμάντη,

δεν το καλοθυμάμαι αυτό.

Θυμάμαι, όμως, το θέμα της έκθεσης που μου κόστισε

τη μόνη μου αποβολή από το σχολείο: «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης». Έτσι. Σκέτο.

Η εφηβεία είναι δυνατόν να επαναστατήσει ακόμα και ενάντια σε ένα θέμα έκθεσης.

Ο καλούτσικος, ευγενικός και μαζεμένος μαθητής που ήμουν έγραψε μια έκθεση με θέμα «Γιατί το «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» δεν είναι …θέμα έκθεσης.»

Με επιχειρηματολογία-όπως, τουλάχιστον, την κατάφερνε.

Τα πράγματα πήραν τη συνηθισμένη σειρά της εποχής.

Η παρατήρηση της φιλολόγου κάτω από το κείμενο ήταν: «Είσαι τόσον απαθής!!!»

και η κλήση από το διευθυντή για την απείθεια ήταν θέμα χρόνου,

που δεν άργησε καθόλου. Με στείλαν δυο μέρες σπίτι μου

κι εγώ μίσησα τον Παπαδιαμάντη – μαζί με τη φιλόλογό μου.

Τρία-τέσσερα χρόνια αργότερα, φοιτητής, μαζί με άλλους, σε σπίτι.

Βράδυ, μέρες Χριστουγέννων, κουβεντιάζουμε.

Ο πατέρας του ενός μας ρωτάει αν ξέρουμε καμιά χριστουγεννιάτικη ιστορία.

Δε θυμάμαι αν είπαμε κι άλλες, αν ήδη είχαμε φτιάξει ένα κλίμα ζεστής θαλπωρής.

Μας ζήτησε να μας πει κι αυτός μία, πριν αποχωρήσει και μας αφήσει μόνους.

Ξεκίνησε. « Καρδιά του χειμώνος. Χριστούγεννα, Άις-Βασίλης, Φώτα.

Και αυτός εσηκώνετο το πρωί, έρριπτεν εις τους ώμους την παλαιάν πατατούκαν του…»

Μας παραξένεψε η καθαρεύουσα – η εποχή της μεταπολίτευσης

την είχε πια σε αυστηρό περιορισμό -, αλλά,

καθώς οι λέξεις και τα πρόσωπα που σιγά σιγά ξεπρόβαλλαν από την ιστορία

ακουμπούσαν γλυκά στη φαντασία μας, ακούσαμε μαγεμένοι όλη την ιστορία,

μέχρι το τέλος, κρύβοντας σχεδόν ο καθένας, από ντροπή, τη συγκίνησή του.

Την ιστορία μας την είχε διηγηθεί όλη, λέξη προς λέξη, «απ’ έξω».

Και, τελειώνοντας, « αυτός ήταν ο «Έρωτας στα χιόνια»,

του Παπαδιαμάντη», μας είπε.

Η εντύπωση της ίδιας της αφήγησης, αλλά και του γεγονότος

ότι κάποιος ήξερε όλο αυτό το καθαρευουσιάνικο, «δύσκολο», κείμενο από καρδιάς

και μπορούσε και ζωντάνευε μέσα απ’ αυτό ολόκληρους κόσμους

ήταν, φαίνεται, αρκετά για να ξεπεράσω την κρυάδα που μου είχε αφήσει η αποβολή

για το σκιαθίτη συγγραφέα και να χτυπήσω με λαχτάρα την πόρτα του κόσμου του.

Τι λέγαμε για διδακτικές μεθόδους;

( Αν έχετε όρεξη για κουβέντα, μια και μάθημα σήμερα δεν έχει, γράψτε μας για μια δική σας συνάντηση μ’ ένα συγγραφέα ή ένα κείμενο.)