Τη Δευτέρα θα μπούμε στην ανάλυση του κειμένου του Κρητικού.Κάτι που δυσχεραίνει αρκετά την κατανόηση και την ανάλυση του ποιητικού έργου του Σολωμού είναι το θεωρητικό, φιλοσοφικό υπόβαθρο των ποιημάτων του της ώριμης συγγραφικής του περιόδου, αυτής, δηλαδή που αρχίζει με τον Κρητικό.
Ο Σολωμός μελετάει με εμβρίθεια, αφομοιώνει και επεξεργάζεται μεγάλα πνεύματα, όπως ο Καντ, ο Έγελος, ο Σίλλερ,
Hoelderlin ο Χαίλντερλιν, ο Νοβάλις, αλλά, κοντά σ' αυτά, γίνεται δέκτης και των θετικών επιστημών της νέας εποχής του. ( Μέντελσον/ψυχολογία, Γκαίτε/μορφολογία, Νεύτων/Φυσική, Αζαΐς/Μουσική-φιλοσοφία, Τέιλορ/μαθηματικά κα ).
NovalisΣτα ποιήματά του μεταποιεί τη θεωρία μεταλλάσσοντάς τη σε δημιουργία. Τα ποιήματά του τότε αποκτούν ένα φιλοσοφικό υπόστρωμα, μοιάζουν με κατασκευές που σχηματίζονται σπονδυλωτά μέσα από κάποιους δείκτες στοχασμών. Αυτοί αγκαλιάζουν και αναβαθμίζουν το ποίημα. Τους στοχασμούς του ο Σολωμός, δηλαδή τις γενικές αρχές και τις θεωρίες, τις σκέψεις του, αλλά και τον τρόπο που θα τα "περάσει" αυτά στο ποίημα, τα γράφει στο περιθώριο των χειρογράφων του, είτε ως κανόνες προγραμματικούς, είτε ως εντολές στον εαυτό του.
Δείτε ένα παράδειγμα από τα χαρακτηριστικότερα που δείχνει πώς προγραμματίζεται η σκελέτωση του Κρητικού. Γράφει, λοιπόν ( στον εαυτό του και στα ιταλικά): " Κοίτα το καθετί να είναι γοργό και φυσικό και βαθύ στην εντύπωση που θα προξενήσει - υποτάσσοντας τα μέρη στην αποτελεσματικότητα του συνόλου. Γοργή η τρικυμία, η γαλήνη, η οπτασία, η ομιλία, τα αποτελέσματα του δάκρυου. Αλλά βάλε στο τέλος μακριά παρέκβαση: τη μουσική που άκουγε καθώς πλησίαζε στο ακρογιάλι, μάλλον μακριά την παρέκβασι της σάλπιγγας - το μάκρος τους όμως να μην εξαρτάται από την υλική υπόσταση των εικόνων και από τα συναισθήματα, αλλά πρέπει να τα παρασύρει η Φυσική σφοδρότητα της έκβασης(…) "
Σ'αυτή τη "φιλοσοφικής υποδομής" ποίηση, λοιπόν, καταλαβαίνουμε πως η ερμηνευτική μας προσέγγιση πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και να εμπλουτίζεται με γνώσεις θεωρίας και γραμματολογικών στοιχείων.
Μια έκφραση της μεταφοράς στην ποιητική δημιουργία φιλοσοφικών απηχήσεων σχετικών με τη σχέση της Φύσης και του Ανθρώπου βλέπουμε και στον Κρητικό.
Για το μοτίβο αυτό θα μιλήσουμε σε επόμενη ανάρτηση.
Προς το παρόν, να περάστε ένα καλό σαββατόβραδο - και πάρτε και ομπρελίτσες, αν βγείτε!
.jpg)
5 σχόλια:
Διδάσκω κι εγώ τη Λογοτεχνία Κατεύθυνσης και θα επισκέπτομαι συχνά το blog σας για ιδέες. Στις εκδόσεις της Βουλής των Ελλήνων και στον τόμο ο Σολωμός και η Ελληνική Πολιτιστική Παράδοση (http://www.parliament.gr/onlinePublishing/SEM/index.htm) υπάρχει αρχείο .pdf για τον ΚΡΗΤΙΚΟ.
ε. στάμου,
Θαύμα! Μπορούμε, αν θες, να το εμπλουτίζουμε και μαζί.
Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω αν θα είναι ουσιαστικά αποτελεσματικό και χρήσιμο για τους μαθητές μου. Ούτε σαράντα παιδιά, συνολικά, πόσα χρησιμοποιούν υπολογιστή, πόσα ίντερνετ, πόσα απ'αυτά αναπτύσσουν έντονο προβληματισμό για τα διαβάσματα της κατεύθυνσης..
Όμως, παρόλα αυτά, θεώρησα καλό, αρχικά, να υπάρχει ένας τέτοιος χώρος. Όλο και κάποια πράγματα παραπάνω θα ειπωθούν, όλο και κάποιες απορίες θα λυθούν, μια δυνατότητα περισσότερη είναι κι αυτή. Όταν, μάλιστα, τα κείμενα έχουν τόσες παραμέτρους ανάλυσης
( όπως ο Κρητικός ) που εκ των προτέρων ξέρουμε ότι ούτε θα μας φτάσει ο σχολικός χρόνος, ούτε θα τα καλύψουμε με φωτοτυπίες..
Τώρα, βέβαια, γίνεται αντιληπτό πως δεν επιχειρείται με το μπλογκ κάτι συστηματικό. Δεν επιχειρείται μια ανάλυση των κειμένων με αρχή, μέση και τέλος. Ακόμα κι έτσι, πάντως, η σκέψη είναι να το προχωρήσουμε και βλέπουμε.
Λοιπόν, συνεργασίες δεκτές και ευκταίες!
Για τη διεύθυνση ευχαριστούμε πολύ. Συγκέντρωνα κι εγώ μερικές από το Google. Θα τις αναρτήσω κάποια επόμενη φορά.
Φιλιά στην Ήπειρο και στα παιδιά σας.
ε. στάμου,
Αναζήτησα τη σελίδα στο ίντερνετ και δε μου τη βγάζει. Λείπει κάτι;
Για να ξέρουμε ποιος απευθύνεται σε ποιον, κάνω τη σύσταση. Ονομάζομαι Στάμου Ευαγγελία και υπηρετώ στο Γυμνάσιο-Λύκειο Χρυσοβίτσας Ιωαννίνων. Αυτό το διάστημα είμαι πολύ μπλεγμένη γιατί επιμορφώνω συναδέλφους φιλολόγους στο ΚΣΕ ΙΕΚ Ιωαννίνων. Η διεύθυνση του blog που έφτιαξα για την επιμόρφωση είναι http://blogs.sch.gr/evstamou/
Σίγουρα με ξέρεις από το άλλο μου blog το Αρισμαρί, του οποίου είσαι πολύ τακτικός επισκέπτης και είναι για μένα αυτό ιδιαίτερη τιμή.
Όταν τελειώσω με το πρόγραμμα της επιμόρφωσης, τέλος Οκτωβρίου, με μεγάλη μου χαρά θα προσφερόμουν να συνεισφέρω, όσο μπορώ, στο blog. Αυτό σημαίνει εξάλλου κοινότητα μάθησης και ανεξάρτητα από τη δυνατότητα που έχουν όλοι οι μαθητές να επισκέπτονται και να παρεμβαίνουν με αναρτήσεις τους στο blog, έστω και ορισμένοι να το κάνουν, αυτό νομίζω είναι κέρδος. Οι δικές μου μαθήτριες είναι μόνο έξι και δεν έχουν ούτε καν υπολογιστή στο σπίτι τους.
Η Άννα η Ζωγάκη, αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, ήταν καλή μου φίλη στο Πανεπιστήμιο. Μέναμε σε διπλανά δωμάτια στη φοιτητική εστία. Χαιρετίσματα και καλή συνέχεια στις λογοτεχνικές σας διαδρομές.
ok
Δημοσίευση σχολίου