Με ήτα η ζωή τελειώνει·/με ήττα, επίσης. Αργύρης Χιόνης

Να επισκεπτόμαστε τους επιζώντες ποιητές

Να επισκεπτόμαστε τους επιζώντες ποιητές

αν μάλιστα τυχαίνει να μένουμε στην ίδια πόλη

να τους βλέπουμε πού και πού

γιατί εκεί που ζούμε ήσυχοι

βέβαιοι πως ζούνε κι αυτοί -ξεχασμένοι έστω-

εκεί έρχεται το μαντάτο τους.

Οι καλοί ποιητές μάς φεύγουνε μια μέρα

όχι γιατί πεθαίνουνε

από έμφραγμα ή από καρκίνο

αλλά γιατί φυτρώνουνε στα βλέφαρά τους

λουλούδια τρομερά.

Ανοίγουνε κιτάπια στην αρχή

πάνε μετά στον οφθαλμίατρο

ρωτάνε κηπουρούς βοτανολόγους

η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά

λόγια φοβισμένα κι αόριστα

οι περαστικοί κι οι γείτονες σταυροκοπιούνται.

Έτσι σιγά σιγά οι ποιητές μαζεύονται

αποτραβιούνται σπίτι τους

ακούγοντας δίσκους παλιούς

γράφοντας λίγο

όλο και πιο λίγοπράγματα μέτρια.

Στο μεταξύ μες στην κλεισούρα

τα τρομερά λουλούδια αρχίζουν να ξεραίνονται

και να κρεμάνε

κι οι ποιητές δε βγαίνουν πια

μήτε για τα τσιγάρα τους στο διπλανό περίπτερο.

Μόνο σκεβρώνουνε κοντά στο τζάκι

ζητώντας την απόκριση από τη φωτιά

που πάντα ξεπετάει στο τέλος μια της σπίθα

κι αυτή γαντζώνεται

στα ξεραμένα φύλλα πρώτα

ύστερα στα ξερά κλαριά

σ' όλο το σώμα

και τότε λάμπει το σπίτι

λάμπει ο τόπος

για μια μόνο στιγμή

κι αποτεφρώνονται.

(Από τη συλλογή Αναπήρων πολέμου (1982) του Γιάννη Βαρβέρη)

Ο Αργύρης Χιόνης έφυγε απ’ τη ζωή ανήμερα Χριστούγεννα, μόλις στα 68 του χρόνια, χωρίς να προλάβουμε να τον επισκεπτούμε στο ορεινό του σπίτι με τα μεγάλα παράθυρα, στο Θροφαρί της Κορινθίας.
Στην τελευταία του ποιητική συλλογή ( «Ό,τι περιγράφω με περιγράφει», εκδ. Γαβριηλίδης, 2010) συνομίλησε με παρρησία, θάρρος, τόλμη, με ειρωνεία και χιούμορ με το θάνατο, έπαιξε μαζί του με τον «ηρωικό πεσσιμισμό», όπως ανέφερε σε μια του συνέντευξη, με τον ηρωικό πεσσιμισμό που του δίδαξαν ο Νίτσε, ο Καζαντζάκης, ο Καμύ, ο Μπέκετ, αυτοί που τον βοήθησαν να αντιμετωπίζει «την ύπαρξη και την ανυπαρξία με ένα σαρδόνιο χαμόγελο».

Η είδηση του θανάτου του αγαπημένου ποιητή στέρησε τη δύναμη που σε κάνει να χαμογελάς. Κι όχι μόνο αγαπημένου ποιητή αλλά κι αγαπημένου ανθρώπου. Ενός ανθρώπου που ξεκινά τη ζωή του από τις αυθαίρετες παράγκες στα Σεπόλια, τελειώνει νυχτερινό Γυμνάσιο και αφού για 25 χρόνια ξενιτευτεί, σπουδάσει και δουλέψει στο Παρίσι, το Άμστερνταμ, τις Βρυξέλλες, επιλέγει την επιστροφή «στον τόπο όπου τα πάντα γεννιούνται, στη Φύση», αποφασίζοντας να παραιτηθεί από τη θέση του μεταφραστή του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες και να εγκατασταθεί στο «μικρό και σχεδόν άθικτο ακόμη απ’ τον πολιτισμό» χωριό Θροφαρί της ορεινής Κορινθίας. Από το 1992 εκεί έγραφε, εκεί καλλιεργούσε τη γη, εκεί συνέχιζε το έργο της ζωής του. «Όσο ζω, γράφω ποιήματα-όνειρα πάνω στα χώματα. Όταν με καταπιούν και χουμοποιηθώ, θα τροφοδοτώ, ως λίπασμα, νέα όνειρα ζωής» (Σε εισαγωγικά αποσπάματά του από συνέντευξη στη Βιβλιοθήκη της «Ε», 12.02.2010).

Την ποίηση θεωρούσε τη βάση της συγγραφικής του δουλειάς, αλλά είχε εκδώσει και αρκετά αφηγήματα, για κάποια από τα οποία είχε βραβευτεί και με το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» (2006) και με κρατικό βραβείο (2009), ένα θεατρικό, πολλές μεταφράσεις από πολλές γλώσσες, ακόμα και τις ιστορίες από τον αγαπημένο μας Asterix.

Οξυδερκής, αιχμηρός, σαρκαστικός κι αυτοσαρκαστικός και ταυτόχρονα ευαίσθητος και τρυφερός, χαμηλόφωνος, ακολουθούσε χρόνια τώρα με συνέπεια μια καταδική του, ιδιαίτερη πορεία στο χώρο της ελληνικής ποίησης.
Λέγαμε πιο πάνω για τη συνομιλία του με τη Θανή – όπως ήθελε να ονομάζει το θάνατο ( «Δεν σ’ ονομάζω Θάνατο,/Θανή σ’ αποκαλώ·/αφού θα μ’ αγκαλιάσεις κάποτε,/σε προτιμώ γυναίκα.») που είχε στην τελευταία του ποιητική συλλογή. Ας δούμε μερικά δείγματα από εκεί.

ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ
Με ήτα η ζωή τελειώνει·
με ήττα, επίσης.

ΙΙΙ
Έρχονται αθόρυβα οι μέρες μου – γάτες με πελ-
ματα βελούδινα, ταχύτητα αστραπής- τρίβο-
νται μια στιγμή ανάμεσα στα πόδια μου· σκύ-
βω να τις χαϊδέψω· έχουνε κιόλας φύγει.

ΧΙ

Με τρομάζει η ανυπαρξία, η μητέρα μου,
και δεν ξέρω γιατί,
αφού η ερωμένη μου, η ύπαρξη,
είναι αυτή
που πάντα μου επεφύλασσε
και σίγουρα μου επιφυλάσσει ακόμη
τις πιο οδυνηρές εκπλήξεις.

ΧΙΙ
Να πίνεις τσάι και, στο μεταξύ, να σβήνει η
ζωή σου, όπως συμβαίνει με τους ήρωες του
Τσέχοφ, να σβήνει η ζωή σου, ενώ εσύ με α-
ξιοπρέπεια το τσάι ν’ ανακατεύεις και να ε-
παινείς τη γεύση και το άρωμά του. Έτσι,
σαν ήρωας του Τσέχοφ ή όπως ο Τσέχοφ ο ί-
διος, στη χυδαιότητα του πόνου ν’ αντιτάσ-
σεις την καλή ανατροφή σου.

XV
Ανάμεσα στα δάχτυλά μου
και στη σάρκα σου,
όσο σφιχτά κι αν σε κρατώ,
τρυπώνει ο χρόνος.

XVII
Όταν σου αναγγείλουνε το θάνατό μου,
κάνε ό,τι θα ’κανες αν σου χαρίζαν
εν’ άδειο βάζο.

Θα το γέμιζες λουλούδια·
έτσι δεν είναι;

ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Β΄
Οχτώ χαϊκού
α΄
Σκίτσο ο κόσμος και
ανελέητη ο θάνατος
γομολάστιχα.

ε΄
Σήπεσαι σώμα
στη σιωπή, στην απουσία
άλλων σωμάτων.

ΕΙΚΟΣΙ ΕΝΑ ΤΑΝΚΑ

γ΄
Το όνειρό μου·
να φυτέψω ένα δέντρο
μεσοπέλαγα·

πουλιά να ξαποσταίνουν
στα κλαδιά του, απόδημα.

δ΄
Κρατήσου μακριά
απ’ τους συνανθρώπους σου,
μην τους ζυγώνεις·
μπορεί να σε κολλήσουν
επικίνδυνα όνειρα.

ΠΑΙΓΝΙΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΡΕΣ

Ποτέ μου δεν κατάλαβα πώς δύο τόσο βελου-
δένια ζώα, όπως η γατα και η ποίηση, έχουν
γυαλόχαρτο για γλώσσα.

Βασανιστήριο στα νιάτα του η ακμή·
απαίσια κατάστικτο το πρόσωπό του.
Τώρα που βρίσκεται στην παρακμή του,
με νοσταλγία θυμάται την ακμή του.

Είχε αγωνία· ρώτησε:»Πώς γίνεται άνθρω-
πος κανείς;»
«Προσφέροντας» του απάντησαν.
Δεν είχε άλλο απ’ το παντελόνι του· το πρό-
σφερε και έγινε γελοίος.

_Τι κάνεις; Πώς τα πας;
-Πώς να τα πάω; Τι να κάνω; Ό, τι μπο-
ρω· πεθαίνω.
-Όλοι τα ίδιο κάνουμε· μόνον αυτό μπο-
ρούμε.
-Χάρηκα που σε είδα· μη χαθούμε…
-Ναι, μη χαθούμε…

Θυμίζουμε και μία ανάρτηση που είχαμε κάνει στο σχολικό μας μπλογκ για το βιβλίο του «Το οριζόντιο ύψος», απ’ όπου μπορείτε να διαβάσετε ένα διήγημά του.
( http://lykeio6o.blogspot.com/2009/03/blog-post_10.html )

Και ένα βίντεο που ετοιμάσαμε πρόχειρα προσπαθώντας να τον ανταμώσουμε, μια που δεν τον επισκεφτήκαμε μέχρι προχτές.

( στο βίντεο διαβάζει ο ίδιος τα ποιήματά του)